ذوالفقار ناصری
چکیده
«نگاه دینی» و «نگاه سکولار»، دو نظام معنایی متفاوت برای حیات انسان ترسیم میکنند و پایهگذار دو سپهر کاملاً مختلف در زندگی انسان هستند. زندگی انسان در هر دو بستر دینی و سکولار، ویژگیهایی ...
بیشتر
«نگاه دینی» و «نگاه سکولار»، دو نظام معنایی متفاوت برای حیات انسان ترسیم میکنند و پایهگذار دو سپهر کاملاً مختلف در زندگی انسان هستند. زندگی انسان در هر دو بستر دینی و سکولار، ویژگیهایی مییابد که متناسب با هرکدام میتوان از معناداری یا بی‌معنایی زندگی انسان سخن گفت. ریجارد تیلور با اتخاذ رویکردی طبیعتگرایانه به مسئله معنای زندگی، میکوشد با تعریف زندگی بیمعنا و سپس با طرح مفهوم خلاقیت و بیان ویژگی‌های آن بهعنوان ملاک معناداری، به مسئله بی‌معنایی زندگی انسان سکولار پاسخ دهد. مسئله مطرح در این مقاله آن است که آیا با فرض وجود خلاقیت در حیات انسان سکولار میتوان زندگی انسان را معنادار دانست؟ در پاسخ، این ادعا را پیش کشیدهایم که بهرغم ادعای تیلور، زندگی خلاقانۀ انسان در حیات سکولار همچنان بیمعناست و تنها زندگی توأم با خلاقیّتی که در حیات دینی باشد، معنادار خواهد بود؛ بدین معنا که با توجه به ویژگی‌های حیات دینی تنها انسان خلاق در ساحت دین است که میتواند با شکوفاساختن ظرفیتهای وجودی‌اش به زندگی خود معنا بخشد، ولی چون در حیات سکولار انسان خودآیین و خود‌بنیاد است، ویژگی‌های لازم برای خلاقیت ادعایی تیلور برای معناداری زندگی تحقق نمییابد. از همین رو، فرجام زندگی سکولار همچنان به بی‌معنایی میانجامد.
