ORIGINAL_ARTICLE
تبیین ناسازگاریهای هستیشناسانه نوخاستهگرایی و فیزیکالیسم؛ و پیشنهاد یک موضع جدید نوخاستهگرایانه
در این مقاله نخست، فیزیکالیسم، بر اساس پیشنهاد دیوید لویس، و از طریق به کاربردن مفهوم فرارویدادگی تعریف میگردد. پس از آن، توضیح داده میشود که از میان دیدگاههای متنوع نوخاستهگرایانه، تعداد معدودی را میتوان برگزید که با تعریف مدنظر از فیزیکالیسم، ناسازگاری هستیشناسانه داشته باشند. در این راستا، دیدگاه نوخاستگی جوهری، بر اساس آرای هاسکر، لو و تونر، و دیدگاه نوخاستگی علّی بر اساس آرای اوکانر و ونگ، تقریر شده و ناسازگاری آنها با فیزیکالیسم، تبیین میگردد. در ادامه، نسبت میان هر کدام از این دیدگاههای منتخب نوخاستهگرایانه، با یکدیگر و با فیزیکالیسم و دوگانهگرایی دکارتی، سنجیده میشود. در انتها، بر اساس تحلیل متافیزیکی انجام شده، پیشنهادی اولیه از یک موضع نوخاستهگرایانه جدید ارائه میشود که از حیث هستیشناختی، طرحی از اساس متفاوت با فیزیکالیسم محسوب نمیشود اما در عین حال، با آن ناسازگار است. همچنین توضیح داده میشود که عدم تمایز این پیشنهاد با فیزیکالیسم از حیث طرح کلی هستیشناختی، مزیت آن نسبت به دیدگاههای نوخاستهگرایانه بررسی شده در این مقاله محسوب میگردد.
https://phm.znu.ac.ir/article_36311_599c779a8492d0f95d3978a743b878d3.pdf
2020-08-22
11
42
10.30470/phm.2019.102292.1553
نوخاستگی جوهری
نوخاستگی علّی
فیزیکالیسم
فرارویدادگی
قوانین طبیعت
مسعود
طوسی سعیدی
masoud.toossi@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فلسفه دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
سید حسن
حسینی
hoseinih@sharif.ir
2
عضو هیات علمی گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران
AUTHOR
- آرمسترانگ، دیوید. (1392). چیستی قانون طبیعت. (مصطفی. ملکیان، ویرایش ا. دیوانی، ترجمه). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
1
- خوشنویس، یاسر. (1394). نوخاستگی و آگاهی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2
- ماحوزی، رضا. (1391). مفهوم جوهر در متافیزیک تحلیلی معاصر. تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
3
- مروارید، هاشم. (1395). دوگانهگرایی جوهری. تهران: هرمس.
4
- Beckermann, Ansgar. 1992. “Introduction-Reductive and Nonreductive Physicalism.” In Emergence or Reduction?: Essays on the Prospects of Nonreductive Physicalism, eds. Ansgar Beckermann, Hans Flohr, and Jaegwon Kim. Berlin: Walter de Gruyter, 1–25.
5
- Carruth, Alexander, Sophie Gibb, and John Heil. 2018. Ontology, Modality, and Mind: Themes from the Metaphysics of E. J. Lowe. Oxford University Press.
6
- Clayton, Philip, and Paul Davies, eds. 2006. The Re-Emergence of Emergence: The Emergentist Hypothesis from Science to Religion. 1 edition. Oxford: Oxford University Press.
7
- Dilley, Frank B. 2000. “Review of The Emergent Self.” International Journal for Philosophy of Religion 48(2): 125–29.
8
- Hasker, William. 2001. “Persons as Emergent Substances.” In Soul, Body, and Survival: Essays on the Metaphysics of Human Persons, ed. Kevin Corcoran. New York: Cornell University Press, 107–20.
9
- Hempel, Carl G., and Paul Oppenheim. 1948. “Studies in the Logic of Explanation.” Philosophy of science 15(2): 135–175.
10
- Jacobs, Jonathan D., and Timothy O’Connor. 2013. “Agent Causation in a Neo-Aristotelian Metaphysics.” In Mental Causation and Ontology, eds. S. C. Gibb, E. J. Lowe, and R. D. Ingthorsson. Oxford: Oxford University Press, 173–92.
11
- Kim, Jaegwon. 1992. “Multiple Realization and the Metaphysics of Reduction.” Philosophy and phenomenological research 52(1): 1–26.
12
- Lewis, David. 1986. On the Plurality of Worlds. Oxford: Blackwell.
13
- Lewtas, Patrick. 2013. “Emergence and Consciousness.” Philosophy 88(4): 527–553.
14
- Lowe, E. J. 2010. Personal Agency: The Metaphysics of Mind and Action. OUP Oxford.
15
- McLaughlin, Brian. 1992. “The Rise and Fall of British Emergentism.” In Emergence or Reduction, eds. Ansgar Beckermann, Jaegwon Kim, and Hans Flohr. Berlin: De Gruyter, 49–93.
16
- McLaughlin, Brian P. 1997. “Emergence and Supervenience.” Intellectica 25(2): 25–43.
17
- Mill, John Stuart, and John M. Robson. 1974. A System of Logic, Ratiocinative and Inductive: Being a Connected View of the Principles of Evidence and the Methods of Scientific Investigation. University of Toronto Press.
18
- Murphy, Nancey. 2010. “Divine Action, Emergence, and Scientific Explanation.” In The Cambridge Companion to Science and Religion, ed. Peter Harrison. Cambridge University Press, 244–59.
19
- O’Connor, Timothy, and Hong Yu Wong. 2005. “The Metaphysics of Emergence.” Noûs 39(4): 658–678.
20
- ———. 2015. “Emergent Properties.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy, ed. Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/sum2015/entries/properties-emergent/ (December 1, 2018).
21
- Popper, Karl R., and John C. Eccles. 1985. The Self and Its Brain. New York: Springer Science & Business Media.
22
- Robinson, Howard. 2018. “Substance.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy, ed. Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/substance/ (November 20, 2018).
23
- Shoemaker, Sydney. 2002. “Kim on Emergence.” Philosophical Studies 108(1–2): 53–63.
24
- Stephan, Achim. 1992. “Emergence — A Systematic View on Its Historical Facets.” In Emergence or Reduction?: Essays on the Prospects of Nonreductive Physicalism, Berlin ; New York: de Gruyter, 25–48.
25
- Stoljar, Daniel. 2017. “Physicalism.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy, ed. Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/win2017/entries/physicalism/ (August 29, 2018).
26
- Toner, Patrick. 2008. “Emergent Substance.” Philosophical Studies 141(3): 281–297.
27
ORIGINAL_ARTICLE
پدر- مادری: مساله مجوزدهی نقد و بررسی طرح هیو لافولیت
هیو لافولیت با پیشنهاد طرحی زیر عنوان« مجوزدهی برای پدر-مادری»، استدلال کرده است که از آن جا که « اقدام به پدر و مادر شدن می تواند مستلزم ضرر و زیان وسیع و عمیق به کودکان باشد»، لازم است دولت ها طرحی برای مجوزدهی به زوجهای متقاضیِ فرزندآوری داشته باشند و آنها را ملزم کنند در آزمونهایی استاندارد شرکت کنند، چنانچه از این آزمونها با موفقیت عبور کردند به آن ها مجوز فرزندآوری بدهند، امّا چنانچه بیماری جسمی یا روانی آنان احراز شود، آنها را ملزم کنند خود را مداوا کرده یا آموزشهای لازم را دیده و صلاحیت های حداقلی را کسب کنند، سپس اقدام به فرزندآوری کنند. این طرح به لحاظ نظری و عملی با اشکالاتی مواجه است. لافولیت آنها را طرح کرده پاسخ داده است. در این نوشتار، مدعا و استدلال لافولیت و نقدهای منتقدانِ وی و نیز پاسخهای او را با روشی تحلیلی طرح کرده، مورد نقد و بررسی قرار داده ایم و در پایان موضع خود را بیان کردهایم.
https://phm.znu.ac.ir/article_44675_c31fb09b7a9dce9f1e328054aac60175.pdf
2020-08-22
43
70
10.30470/phm.2020.112750.1665
هیو لافولیت
مجوزدهی به زوجها
فرزندآوری
ضرررسانی
محسن
جاهد
jahed.mohsen@znu.ac.ir
1
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان
LEAD_AUTHOR
مریم
خوشدل
m_khoshdel@sbu.ac.ir
2
دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
علی اکبر
عبدل آبادی
a_abdolabadi@abu.ac.ir
3
شهید بهشتی
AUTHOR
- اتکینسون، ریچارد سی.؛ اسمیت، ادوارد ای.؛ بم، داریل ج.؛ هوکسما، سوزان نولن. (1385). زمینۀ روانشناسی. ج 2. ترجمۀ حسن رفیعی، مرسدۀ سمیعی و محسن ارجمند. تهران: انتشارات ارجمند.
1
- بربا، میشل. (1390). کلیدهای پرورش هوش اخلاقی در کودکان و نوجوانان. ترجمۀ فرناز فرود، تهران: انتشارات صابرین.
2
- بریک، الیزابت؛ میلم، جوزف. (1395). پدر- مادری و تولیدمثل. ترجمۀ امیرحسین خداپرست. تهران: انتشارات ققنوس.
3
- سندل، مایکل. (1394). انسان بینقص: اخلاق در عصر مهندسی ژنتیک. ترجمۀ افشین خاکباز. تهران: نشر نو.
4
- الحلّی، جمالالدّین حسن بن یوسف. (1381). الجوهر ُالنّضیدُ فی شرحِ منطقِ التَّجرید. تحقیق و تعلیقِ محسن بیدارفر. تهران: انتشارات بیدار.
5
- فرامرزِ قراملکی، احد. (1380).منطق (2). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. چاپ دوم.
6
- مدنی قهفرّخی، سعید.(1395). جامعهشناسیِ روسپیگری. تهران: بنگاهِ ترجمه و نشرِ کتابِ پارسه. چاپ سوم.
7
- Benatar, David. (1997). “Why It Is Better to Come into Existence?” in: American Philosophical Quarterly. Vol.34. No.3.
8
- Gensler, Harry J.. (2010). Introduction to Logic. Routledge.
9
- Fritch, Lawrence E.. (1982). “On Licentious Licensing: A Reply to HughLafollette”. Philosophy & Public Affairs. Vol.11. No.2.
10
- Lafollette, Hugh. (1981). “A reply to Frisch”. Philosophy & Public Affairs. Vol.11. No.2.
11
- Lafollette, Hugh. (2000). “Licensing parents”. in: Pojman, Louis P. .(ed.). The Moral Life: An Introductory Reader in Ethics and Literature. Oxford University Press.
12
- Lafollette, Hugh. (2010). “Licensing parents revisited”. Journal of Applied Philosophy. Vol.4. PP.327-343.
13
- Lafollette, Hugh. (2007). the Practice of Ethics. Blackwell Publishing.
14
- Mangel, Claudia Pap. (1988). Licensing Parents: How Feasible?. Family Law Quarterly. Vol. 22. No.1. PP. 17-39.
15
- Sandmire, Michael & Wald, Michael S, Licensing Parents: A Response to Claudia Mangels Proposal. Family Law Quarterly. Vol. 24. No.1. (Spring 1990). PP. 53-76.
16
- Schroeder, Timothy; Roskies, Andinal L.; Nichols, Shaun. (2012). “MoralMotivation”. in: Doris, John M. & Moral Psychology Research Group. The Moral Psychology Handbook. Oxford University Press.
17
- Stewart, Noel. (2009). Ethics: An Introduction to Philosophy. Polity Press.
18
ORIGINAL_ARTICLE
«معرفتشناسی» و «اخلاق شک گرایی» در نسبت با «صورت زندگی» از منظر ویتگنشتاینِ کاول
از منظر ِکاول نسبت میان «ارزش های اخلاقی» و «امرواقع»، از رهگذر معیارهای گرامریِ ویتگنشتاین، از یک طرف، عقلانیت پذیر نیستند و از طرف دیگر، این «ناتوانیِ» حل و فصل مسائل مربوط به وجود معیارهای گرامری اخلاقی، به هیچوجه معقول نیست، ادعای دسترسی به عینیتِ صرف در مباحث اخلاقی هم از همین منظر، بیمعناست و مفهوم نیست، چون امکانِ منطقی چنین موفقیتی فراهم نیست که بگوییم انسان از انجام آن ناتوان است یا تواناست. به عبارتی این امکان طبیعی که به روشی عقلانی نظیر علم و منطق به مسائل مربوط به قضاوتهای اخلاقی، بپردازیم، وجود ندارد و از همین رهگذر مسائل اخلاق، عقلانیت پذیر نیستند. از منظر ویتگنشتاین کاول، «معنا» از درون «صورت خاص زندگی» و حینِ کاربرد «بازی زبانی» مربوط به آن درعمل، پدیدار میشود، یعنی در مسیروفرآیند پاسخگویی به یک درخواستِ اخلاقی، انسان موردِ نظر ویتگنشتاین، در موقعیتهای مشخص، بسته به شرایط، با منظور و قضاوت ارزشی، به آن واقعیت واکنش اخلاقی نشان میدهد، بنابراین از نظر او، ما قبل از کاربردِ معنادارِ مفاهیم اخلاقیِ زبانی در عمل و حین یک کاربرد خاص، معنا نداریم.
https://phm.znu.ac.ir/article_36937_244f018936563d0f9a71a55820a1809a.pdf
2020-08-22
71
103
10.30470/phm.2019.113185.1671
"امر واقع و ارزش"
"معرفت شناسی"
"صورت زندگی"
"معیارهای اخلاقی"
"استنلی کاول"
مژگان
خلیلی
mozhgan.kh1@gmail.com
1
دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
علی اکبر
احمدی افرمجانی
a.a.ahmadi.a@gmail.com
2
فلسفه، علوم انسانی، علامه طباطبائی، تهران، ایران
AUTHOR
- آلن، ریچارد و دیگران. (1389). ویتگنشتاین، نظریه و هنر. به کوشش ریچارد آلن و ملکم تروی. ترجمه فرزان سجودی. تهران: فرهنگستان هنر.
1
- اسکیلاس، اوله مارتین. (1387). درآمدی بر فلسفه و ادبیات. ترجمه مرتضی نادری دره شوری. تهران: نشر اختران.
2
- ابوت، متیو. (1396). عباس کیارستمی، فیلم و فلسفه. ترجمه صالح نجفی. تهران: نشر لگا.
3
- دنیوی، محسن. (1396). مفهوم واقعیت در نگرش ویتگنشتاین. تأملات فلسفی. دانشگاه زنجان: سال هفتم. ش: 19.
4
- مثمر، رضا. ( 1398). خوبی، خوشکامی و پذیرش جهان از دیدگاه ویتگنشتاین متقدم. پژوهشهای فلسفی. دانشگاه تبریز: سال 13، ش. 27.
5
- Bates, Stanley. (1980). The Claim of Reason: Wittgenstein, Skepticism, Morality, and Tragedy Review.Philosophy and Literature.Vol.4. No.2. p: 266-273.
6
- Cavell, Stanley. (1979).The Claim of Reason: Wittgenstein, Skepticism, Morality, andTragedy. Oxford University Press: CoW.
7
- Cavell, S., (1969). Must We Mean What We Say. A Book of Essays. New York: WV.
8
- Cavell, Stanley. (2006). Philosophy the Day after Tomorrow. Harvard University Press: PoH.
9
- Glock, Hans-John. (1996). A Wittgenstein Dictionary: Black Well.
10
- McDowell, J. .(1996). Mind and World. Harvard University Press.
11
- Mannison, D. & Reinhardt, L. (1982). The Claim of Reason: Wittgenstein, Skepticism, Morality, and Tragedy; Critical notice. Philosophical Investigations. Vol. 5. No.3. pp: 227–244: M&R.
12
- Rothman, William. ( 2000). Reading Cavell's The world viewed. Publisher: Wayne State University Press.
13
- Sharrock, Danièle, Moyal. (2015). Wittgenstein on Forms of Life, Patterns of Life, and ways of Living. Nordic Wittgenstein Review Special Issue.
14
- Wittgenstein, Ludwig. (2009).Philosophical Investigations. (en face German-English edition). Translated by G. E. M. Anscombe, P. M. S. Hacker and Joachim Schulte: WILEY-Blackwell: PI.
15
- Wittgenstein, L. (1969). On Certainty. G. E. M. Anscombe & von Wright. (ed.). translated by: Denis Paul & G. E. M. Anscombe. Oxford: Blackwell: OC.
16
ORIGINAL_ARTICLE
نوآوری نگرش علامه خفری پیرامون کلام الهی
کلام الهی یکی از مسائل مهم و جنجالبرانگیز در دانش کلام و آغازگر شکلگیری این دانش بوده است. پیرامون این موضوع در بین مسلمانان دو دیدگاه کلی مطرح شده است: متکلمین امامیه و معتزله غالبا کلام الهی را لفظی، حادث و مخلوق میدانند. اشاعره آن را نفسی، قدیم و عین ذات او میداند.در نوشتار حاضر ضمن مروری مختصر بر دو نگرش فوق، به نگاه علامه خفری پرداخته شده است. وی کلام را مشترک لفظی و برای آن دو معنا را ارائه میکند. کلام الهی طبق یک معنا قدیم و بر اساس معنای دیگر حادث است. کلام به معنای «تکلم» قدیم و به معنای «ما به التکلم» حادث و لفظی است.به سه بیان میتوان تکلّم حقیقی الهی را قدیم دانست: با استفاده از رابطه علم و کلام الهی، تکلّم حقیقی بر علم اجمالی ذاتی، منطبق و قدیم خواهد شد. مطابق توجیه دوم، تکلّم نوعی انتقال آگاهی و بالعکس علم هم نوعی تکلّم است، لذا این نظریه از اتّحاد علم و کلام و یکسانی اوصاف آنها دفاع میکند. توجیه سوم تکلم حقیقی را قدرت القای ذات واجب تفسیر میکند و با استفاده از این ارتباط و نظر به قدمت قدرت، تکلم را نیز قدیم میداند.
https://phm.znu.ac.ir/article_36308_ff1ccccbcfa2a11fa423e7ce26f9621c.pdf
2020-08-22
105
125
10.30470/phm.2019.100285.1543
کلام الهی
تکلم
کلام نفسی
کلام لفظی
علامه خفری
محمد
عباس زاده جهرمی
m_abas12@yahoo.com
1
گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده ادبیات، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران
LEAD_AUTHOR
معصومه
امیری
masomah@yahoo.com
2
حوزه علمیه خواهران، مدرسه حضرت نرجس
AUTHOR
قرآن کریم.
1
- کتاب مقدس، ترجمه تفسیری شامل عهد عتیق و عهد جدید
2
- استرآبادی، جعفر. (1382). البراهین القاطعه فی شرح تجرید العقائد الساطعه. تحقیق مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامى. قم: مکتب الأعلام الإسلامی، چاپ اول.
3
- اله بداشتی، علی. (1392). توحید و صفات الهی. قم: انتشارات دانشگاه قم، چاپ اول.
4
- اوجبی، علی. (1382). آغاز شناسی در شاهکار کلامی خفری، نابغه گمنام سده دهم هجری. شماره 23، آیینه میراث، 135-149.
5
- ایجی، قاضی عضد الدین و میر سید شریف، علی بن محمد. (1325 ق). شرح المواقف. تصحیح بدر الدین نعسانی. قم: الشریف الرضی، چاپ اول.
6
- توازیانی، زهرا. (1388). رویکرد کلامی-فلسفی به مسأله عینیت صفات و بررسی دیدگاه ملاصدرا و ابنسینا در خصوص آن. فصلنامه تأملات فلسفی، شماره 1، بهار 1388، 83-101.
7
- حلی، حسن بن یوسف. (1382). کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد. شارح جعفر سبحانی. قم: موسسه امام صادق علیهالسلام، چاپ دوم.
8
- حلی، حسن بن یوسف، فاضل مقداد و الخادم الحسینی العربشاهی، ابوالفتح بن المخدوم. (1365). الباب الحادی عشر مع شرحیه النافع یوم الحشر و مفتاح الباب. مقدمه و تحقیق مهدی محقق، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
9
- خفری، شمسالدین محمد بن احمد. (1382). تعلیقیه بر الهیات شرح تجرید. تهران: میراث مکتوب.
10
- خفری، شمسالدین محمد بن احمد. (1396 الف). مجموعه رسائل علوم عقلی شمسالدین محمد بن احمد خفری. کوشش محمد برکت، شیراز: بنیاد فارسشناسی.
11
- خفری، شمسالدین محمد بن احمد. (1396 ب). الأربعینیات، مقدمه محمد عباس زاده جهرمی، شیراز: بنیاد فارسشناسی.
12
- دوانی، علی و خواجوئی، ملا اسماعیل. (1381). سبع رسائل. تقدیم و تحقیق و تعلیق تویسرکانى، تهران: میراث مکتوب.
13
- ربانی گلپایگانی، علی. (1389). ترجمه محاضرات فی الإلهیات. ترجمه عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی، قم: انتشارات رائد، چاپ پنجم.
14
- سبحانی، جعفر. (1412 ق). الإلهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل. قم: المرکز العالمی للدراسات، چاپ سوم.
15
- سبحانی، جعفر. (1415 ق). بحوث فی الملل و النحل: دراسه موضوعیه مقارنه للمذاهب الإسلامیه، قم: مؤسسه نشر الإسلامی.
16
- شعرانی، ابوالحسن. (1492 ق). شرح فارسی تجرید الإعتقاد. تهران: انتشارات اسلامیه.
17
- صدرالمتألهین، محمد. (1378). المظاهر الإلهیه فی أسرار العلوم الکمالیه. مقدمه و تصحیح و تعلیق سید محمد خامنهاى، تهران: بنیاد حکمت صدرا، چاپ اول.
18
- صدرالمتألهین، محمد. (1981 م)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلی الأربعه (اسفار). بیروت: دار احیاء التراث، چاپ سوم.
19
- صدرالمتألهین، محمد. (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: انتشارات حکمت.
20
- صدرالمتألهین، محمد. (1422 ق). شرح الهدایه الأثیریه. تصحیح محمد مصطفی فولادکار. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، چاپ اول.
21
- صدوقی، منوچهر. (1359). تاریخ حکماء و عرفاء و متأخرین صدرالمتألهین. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
22
- طوسی، خواجهنصیرالدین. (1407 ق). تجرید الإعتقاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
23
- قاضی عبدالجبار، احمد و مانکدیم، قوام الدین. (1422 ق). شرح الأصول الخمسه. تعلیق احمد بن حسین أبیهاشم. بیروت: دار إحیاء التراث، چاپ اول.
24
- القوشجی، علاءالدین علی بن محمد. (بیتا)، شرح التجرید. قم: منشورات الرضی.
25
- قیوم زاده، محمود. (1395) کلام الهی، زبان و فاهمه بشری در حکمت صدرایی (با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی). دو فصلنامه علمی پژوهشی تأملات فلسفی. شماره 17، پاییز و زمستان 1395، 11-37.
26
- نراقی، ملا مهدی. (1423 ق). جامع الأفکار و ناقد الأنظار. تصحیح و تقدیم مجید هادی زاده. تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.
27
- محمدی، علی. (1378 ش). شرح کشف المراد. قم: دارالفکر، چاپ چهارم.
28
- مقدس اردبیلی. (1419 ق)، الحاشیه علی الهیات الشرح الجدید للتجرید. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
29
- مطهری، مرتضی. (1387). مجموعه آثار شهید مطهری. ج 14. تهران: صدرا.
30
- ملکیان، مصطفی. (1379). تاریخ فلسفه غرب (مجموعه درسهای استاد ملکیان). ج 4. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
31
- میرداماد، محمدباقر و العلوی، السید احمد. (1376). تقویم الإیمان و شرحه کشف الحقائق، مقدمه و تحقیق علی اوجبی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، چاپ اول.
32
- Alexander Altmann. (2008). “God” in the Encyclopaedia Judaica, Second Edition, vol7, Donald M. Borchert, Editor in Chief.
33
ORIGINAL_ARTICLE
رهشِ سهروردی از چالشِ مطابقت و اینهمانی
سهروردی در نظام حکمت اشراق، از خود و خودآگاهیِ شهودیاش ره میسپرد و به خدا میرسد. او از یکسو، هویتِ خود و مبادی نوریاش را «حضورِ نزد خود» مییابد و از دیگر سو، فاعلیت (مبدئیت) و دیگرآگاهیِ انوار جوهری را با اضافه اشراقی تبیین میکند. از عباراتی که در هر یک از آثار تعلیمی او به تبیینِ چیستی و تعیینِ جایگاه اشراق و شهود در دو سپهر هستی و شناخت اختصاص یافتهاند، میتوان اینهمانیِ «هستی» و «حضور» را نتیجه گرفت و کلیتِ ضروری این معادله را در خودآگاهی و دیگرآگاهیِ نورالانوار به اثبات رساند؛ رهیافتی که به نحو نظاممند، هر گسستِ ممکن بین هستیشناسی و شناختشناسی را مرتفع میکند. در واقع، سهروردی با بازبُردِ علم حصولی (باواسطه) به علم حضوری (بیواسطه) و با پیافکندنِ شناخت انسانی بر ضرورت و یقینِ شهودی، چالش احرازناپذیریِ مطابقت بین معلومِ بالذات (امر ذهنی) و معلوم بالعرض (امر عینی) را پشت سر مینهد و نحوه احرازِ اینهمانیِ شخصی را تبیین میکند.
https://phm.znu.ac.ir/article_36930_a367cdf9b8d263782d5fb8c8212482ce.pdf
2020-08-22
127
146
10.30470/phm.2019.103988.1567
«اشراق»
«شهود»
«هستی»
«حضور»
«مطابقت»
«اینهمانی»
محسن
اکبری
m.akbari.ph.d@gmail.com
1
گروه فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی، مربی حق التدریس؛ گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، استادیار حق التدریس.
LEAD_AUTHOR
محمد حسین
حشمت پور
mhhemails@yahoo.com
2
گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، استادیار
AUTHOR
- ارسطو. (1367). متافیزیک. ترجمه شرفالدین خراسانی. تهران: نشر گفتار، چاپ 2.
1
- افلاطون. (1380). دوره آثار افلاطون. جلد 3. ترجمه محمدحسین لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ 3.
2
- جوادی، محسن. (1374). نظریههای صدق. روششناسی علوم انسانی. پاییز (4): 51-38.
3
- حائری یزدی، مهدی. (1379). علم حضوری و علم حصولی. ترجمه محسن میری. ذهن. بهار (1): 61-46.
4
- ذبیحی، محمد. (1392). داوریها، شناختشناسی و نظام نوری در فلسفه اشراق. تهران: انتشارات سمت، چاپ 1.
5
- سهروردی، شهابالدین. (1355 الف). مجموعه مصنفات شیخ اشراق: تلویحات. جلد 1. تصحیح و تنظیم هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ 1.
6
- سهروردی، شهابالدین. (1355 ب). مجموعه مصنفات شیخ اشراق: مقاومات. جلد 1. تصحیح و تنظیم هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ 1.
7
- سهروردی، شهابالدین. (1355 پ). مجموعه مصنفات شیخ اشراق: مطارحات. جلد 1. تصحیح و تنظیم هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ 1.
8
- سهروردی، شهابالدین. (1355 ت). مجموعه مصنفات شیخ اشراق: حکمهالاشراق. جلد 2. تصحیح و تنظیم هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ 1.
9
- سهروردی، شهابالدین. (1355 ث). مجموعه مصنفات شیخ اشراق: پرتونامه. جلد 3. تصحیح و تنظیم هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ 1.
10
- شمس، منصور. (1384). آشنایی با معرفتشناسی. تهران: انتشارات طرح نو، چاپ 1.
11
- شهرزوری، شمسالدین محمد. (1372). شرح حکمهالاشراق. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ 1.
12
- شیرازی، قطبالدین. (1383). شرح حکمهالاشراق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ 1.
13
- یزدانپناه، یدالله. (1391). حکمت اشراق. جلد 1. تحقیق و نگارشِ مهدی علیپور. تهران: انتشارات سمت، چاپ 2.
14
ORIGINAL_ARTICLE
اخلاق اطلاعات جهانی: نقد و بررسی دیدگاه چارلز اس
فناوری اطلاعات روابط میان انسانها در سراسر دنیا را ممکن ساخته است. ازاینرو، نظریهپردازان اخلاقِ اطلاعات، مانند چارلز اِس، تلاش میکنند تا یک نظریۀ اخلاقی جهانی ارائه دهند. چارلز اس معتقد است این نظریه جهانی در ساحت فرا اخلاق به نوعی پلورالیسم، به نام پلورالیسم تفسیری، و در ساحت هنجاری به اخلاق مراقبت، فضیلت و کنفسیوس نیاز دارد. مقالۀ حاضر، با روش کتابخانه ای و تحلیل مفهومی، قصد دارد ضمن معرفیِ دیدگاه چارلز اس، برخی از مهمترین شکافهای نظری در پروژۀ او را نشان دهد. پلورالیسم تفسیریِ او مشکلِ نسبیگرایی در رابطه با داوری دربارۀ دیگری را حل نمیکند. همچنین، دلایل اِس در دفاع از پلورالیسم تفسیری مبتنی بر دو فرض نادرست است. اول اینکه او فرض کرده است تفاوتهای فرهنگی لزوماً تفاوتهای اخلاقی را نتیجه میدهد؛ ثانیاً او استدلال میکند پلورالیسم نظریۀ پذیرفتهای در همۀ سنتهای اخلاقی جهان است. در ساحت هنجاری نیز دفاع اس از نظریههای اخلاقِ مراقبت، فضیلت و کنفسیوس، در مقابلِ پیامد گرایی و وظیفه گرایی، موجه نیست. چالش های مذکور کل پروژۀ اس را کنار نمی گذارد؛ بلکه مسیرهای آتی پژوهش را، جهت تقویت آن، روشن مینماید.
https://phm.znu.ac.ir/article_36310_0b6a7e7b443f7cb7b00b770c7c230cbc.pdf
2020-08-22
147
187
10.30470/phm.2019.97644.1518
اخلاق فناوری اطلاعات
اخلاق کاربردی
پلورالیسم تفسیری
اخلاق فضیلت.
محمدامین
برادران نیکو
baradaran.nikou@gmail.com
1
پژوهشگر پسا دکتری دانشگاه حکیم سبزواری
LEAD_AUTHOR
آرش
موسوی
arashmoussavi_ir@yahoo.com
2
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
AUTHOR
کیوان
الستی
keyvan.alasti@gmail.com
3
گروه اخلاق، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران
AUTHOR
- ارسطو. (1389). اخلاق نیکوماخوس. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
1
- ارسطو. (1389). متافیزیک. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
2
- اسلامی، سید حسن. (1387). جنسیت و اخلاق مراقبت، شورای فرهنگی اجتماعی زنان. 42: 7-42.
3
- ثقهالاسلامی، علیرضا. (1394). درآمدی بر اخلاق اطلاعات. تهران: اساطیر پارسی، نشر چاپار.
4
- سروش، عبدالکریم. (1378). صراطهای مستقیم. تهران: صراط.
5
- قدران قراملکی، محمدحسن. (1384). نقد مدعیات قرآنی. قبسات. 37: 137-158.
6
- کاکایی، قاسم و آویش، هاجر. (1395). نقد و بررسی پلورالیسم دینی نجاتبخش در دیدگاه عرفانی ابن عربی و مولوی، اندیشه دینی. 58: 51-76.
7
- نصر، سید حسین. (1382). جاودان خرد (مجموعه مقالات). به اهتمام حسن حسینی. تهران: سروش.
8
- نیک فرید، لیدا. (1395). اخلاق مراقبت: رویکردی پرستاری در اخلاق. طب و تزکیه. 25(1): 9-18.
9
- Eickelman, Dale F. (2003). Islam and Ethical Pluralism, In Madsen R, Strong T.B, The Many and the One: Religious and Secular Perspectives on Ethical Pluralism in the Modern World, Princeton University Press: 161–180.
10
- Ess, Charles. (2006). Ethical pluralism and global information ethics, Ethics and Information Technology. 8(4): 215-226.
11
- Ess, Charles. (2008). Culture and global networks: hope for a global ethics? in Van Den Hoven J and Weckert J, Information technology and moral philosophy (195-225), Cambridge University Press.
12
- Ess, Charles. (2009). Digital media ethics. Polity.
13
- Midgley, Mary. (1981). Trying out one’s new Sword, Twenty questions: 587-590.
14
- Madsen, Richard; Strong, Tracy. (2003). The Many and the One, PRINCETON UNIVERSITY PRESS.
15
- Sosa, Ernest. (2009). Situations Against Virtues: The Situationist Attack on Virtue Theory, in Philosophy of the Social Sciences, by C. Mantzavinos, Cambridge University Press: LONDON.
16
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه «اوبودگی»: چگونگی مطرح شدن خدا نزد امانوئل لویناس
لویناس از تصور «نامتناهی» یا خدا نزد دکارت به مثابهی امری که ناشی از اندیشهی «من اندیشنده» نیست، بسیار بهره برده است، ولی آن را در راستای نظام اخلاقی خود باز تقریر میکند. اینکه باز تقریر لویناس از برهان دکارت تا چه حد میتواند برهانی اخلاقی در جهت اثبات وجود خدا باشد، و همچنین اینکه اساساً خدا چه جایگاهی در فلسفهی وی میتواند داشته باشد، مسائلی هستند که در این مقاله به آنها پرداخته شده است. از سویی دیدگاه لویناس دربارهی خدا قابل انفکاک از فلسفهی او نیست. وی فلسفهی خود را با نقد تاریخ فلسفهی غربی مبنی بر نادیده گرفتن گرفتن غیریت دیگری شروع میکند. سپس بامعنای خاصی که بر مفهوم سوبژکتیویته بار میکند، میکوشد مسیری اخلاقی به سوی «دیگری» بگشاید؛ مسیری که در آن غیریت «دیگری» به رسمیت شناخته شده باشد. این گونه به نظر میرسد در این مسیر تنگناهایی وجود دارد که لویناس سعی کرده است با طرز تلقی ویژهی خود از خدا و جعل واژهی «اوبودگی» برآنها فائق آید. این مقاله تلاشی است برای پرتوافکنی بر چگونگی سیر لویناس در جهت رسیدن به مفهوم خدا یا «اوبودگی»؛ و اینکه تا چه حد میتوان این سیر را برهانی اخلاقی بر وجود خدا تلقی کرد.
https://phm.znu.ac.ir/article_36935_e54616e36eba991a5d61b221d88a1740.pdf
2020-08-22
179
205
10.30470/phm.2019.110251.1634
خدا
اوبودگی
نامتناهی
لویناس
دیگری
اخلاق
محمدمهدی
عبدالعلی نژاد
m.alinejad@stu.qom.ac.ir
1
دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
سید احمد
فاضلی
ahmad.fazeli@gmail.com
2
استادیار گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم
AUTHOR
- اصغری، محمد.(1388). دفاع لویناس از سوبژکتیویتهی دکارتی، پژوهشهای فلسفی،52 (214)، 29-47
1
- دکارت، رنه. (1369). تأملات در فلسفه اولی، ترجمه: احمد احمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
2
- دیویس، کالین. (1386). درآمدی بر اندیشه لویناس، ترجمه: مسعود علیا، تهران: نشر موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
3
- صیاد منصور، علیرضا. (1396). روایت لویناس از مسئولیت اخلاقی بهمثابه واقعیت انضمامی من؛ گریزناپذیر و تقارن ناپذیر، فصلنامه فلسفی شناخت،1(77)، 197-218
4
- علیا، مسعود. (1395). کشف دیگری همراه با لویناس، تهران:نشر نی
5
- Alford,C.Fred. (2003). Levinas: the Frankfurd School and Psychoanalysis, Middletown: Wesleyan University Press
6
- Cohen, Richard A. (1992). “God in Levinas”, in Jewish Thought & Philosophy, Vol 1
7
- Critchley, Simon. (2004). “Introduction”, The Cambridge Companion to Levinas, Cambridge university press
8
- Dudiak, Jeffry, (2009), “Levinas and the Invisibility God” in Quaker Religious Thought, Vol. 113, published by Digital Commons & George Fox university
9
- Large, William ORCID. (2000). “God and the Philosophy of Emmanuel Levinas: A Nietzschean Response”. in Literature and Theology 14, published in http://litthe.oxfordjournals.org/content/14/3.toc,
10
- Levinas, E. (1998). Entre Nous: On Thinking-of-the-Other, trans. by Michael B.Smith and Barbara Harshav, London: The Athlone Press (B)
11
- Levinas, E. (1993). God, Death, and Time, Trans. Bettina Bergo, Stanford University Press
12
- Levinas, E. (1998). Of God Who Comes to Mind, trans: Bettina Bergo, Stanford University Press, California (A)
13
- Levinas, E. (2003). On Scape, Trans. by Bettina Bergo, Stanford University Press, Stanford, California
14
- Levinas. E. (1991). Otherwise than Being or Beyond Essence, trans. by Alphonso Lingis, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers
15
- Levinas, E. (1969). Totality and Infinity, trans. Alphonso Lingis, Duquesne University Press
16
- Llwelyn, John. (1995). Emmanuel Levinas: The Genealogy of Ethics, London and New York: Routledge
17
- Newman, Michael. (2000). “Sensibility, Trauma, and theTrace: Levinas from Phenomenology to the Immemorial” in The Face of the Other & the Trace of God, edited by Jeffrey Bloechl, Fordham University Press
18
- Putnam, Hilary. (2004). “Levinas and Judaism”, The Cambridge Companion to Levinas, Cambridge university press
19
- Urbano, Ryan. (2012). “Approaching The Divine: Levinas on God, Religion, Idolatry, and Atheism”, in Logos, volume 15, number1
20
- Visker, Rudi. (2000). “The Price of Being Dispossessed: Levinas's God and Freud's Trauma”, in The Face of the Other & the Trace of God, edited by Jeffrey Bloechl, Fordham University Press
21
- Westphal, Merold. (2000). “Commanded Love and Divine Transcendence in Levinas and kierkekaard”, in The Face of the Other & the Trace of God, edited by Jeffrey Bloechl, Fordham University Press
22
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی در اختلاف شارحان معاصر حکمت متعالیه در نوع رابطه ماهیت با وجود
وجود، مبنای فلسفهی ملاصدرا و آراء خاص فلسفی اوست. در این میان، مسألهی اصالت وجود، از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و پایهی مباحث مهمی در حکمت متعالیه است. صدرا از وجود و ماهیت با تعابیر مختلف یاد نموده است و هر یک از شارحان معاصر حکمت متعالیه، براساس مبانی خاصِ مقبول خود مانند، پذیرش وحدت شخصی وجود یا تشکیک و تعابیر گوناگون صدرا در باب وجود و ماهیت، به نحوی رابطه ماهیت با وجود را تفسیر و نظر ملاصدرا را حمل بر آن تفسیر نمودهاند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در پی آن است که تفسیر صحیح را در نوع رابطه ماهیت با وجود تعیین نماید. لذا در این مقاله، تفاسیر اندیشمندان معاصر در مسأله نوع رابطه ماهیت با وجود، شرح و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. به نظر نگارنده لازم است برای تفسیر نوع رابطهی ماهیت با وجود، بحث هستی شناسانه (عالم ثبوت) از بحث معرفت شناسانه (عالم اثبات) تمییز داده شود. در این صورت تناقضات ظاهری در کلام ملاصدرا برطرف میشود. بنابراین به نظر میرسد نظریه جوادی آملی مبنی بر اینکه ماهیت، حد وجود متعین است، گرچه صحیح است، ولی أدق نیست، زیرا فقط نوع رابطه ماهیت با وجود در عالم اثبات را مشخص میکند.
https://phm.znu.ac.ir/article_44676_7550f5061b2bb5fd791eeacd34a1a59d.pdf
2020-08-22
207
233
10.30470/phm.2019.115709.1701
اعتباریت
وجود
ماهیت
حیثیت تعلیلیه
حیثیت تقییدیه
حد
روح اله
آدینه
rohollah.adineh@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
LEAD_AUTHOR
رقیه
موسوی
mosaviroghaye688@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشکاه شهید مدنی تبریز
AUTHOR
- تهرانی، میرزا جواد، 1369، عارف و صوفی چه میگویند، تهران، بعثت، چ8.
1
- جوادی آملی، عبدالله، 1386، رحیق مختوم، محقق حمید پارسانیا، قم، اسراء.
2
- زنوزی، آقا علی مدرس، 1376، بدایع الحکم، تنظیم و مقدمه احمد واعظی، تهران، الزهرا، چ1.
3
- ...................................، 1378، مجموعه مصنفات، تهران، اطلاعات.
4
- سبزواری، ملاهادی، بیتا شرح المنظومة، علّق علیه: حسنزاده الآملـی، تقـدیم و تحقیـق: مسـعود طالبی، تهران، نشر ناب.
5
- شه گلی، احمد، زمستان 1389، نقدی بر نظریه اصالت وجود و عینیت ماهیت، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 37: 61-84.
6
- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1981، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ3.
7
- .........................................................، 1363، المشاعر، ترجمه فارسی: میرزا عمادالدوله، ترجمه و مقدمـه و تعلیقـات فرانسـوی: هانـری کربن، تهران، کتابخانه طهوری، چ2.
8
- ........................................................، 1360، الشواهد الربوبیه، مشهد، مرکز نشر دانشگاهی.
9
- طباطبایی، محمدحسین، 1388، نهایة الحکمه، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
10
- ...................................، 1420، بدایة الحکمه، قم، نشر اسلامی.
11
- ...................................، 1386، نهایة الحکمه، تعلیقه غلامرضا فیاضی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
12
- ....................................، بیتا توحید علمی و عینی، مشهد، علامه طباطبایی، چ2.
13
- عبودیت، عبدالرسول، 1385، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، قم، سمت و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ1.
14
- عرفانی، مرتضی و مرتضی رضاییوند، پاییز 1394، بررسی تطبیقی معنای اصالت وجود از نگاه صدرالمتألهین و آقا علی مدرس زنوزی، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، دوره پانزدهم، 56: 85-100.
15
- فضلی، علی، 1389، حیثیت تقییدی در حکمت صدرایی، قم، ادیان.
16
- فیاضی، غلامرضا، 1390، هستی و چیستی در حکمت صدرایی، حسینعلی شیدان شید، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ3.
17
- ........................؛ و دیگران در یک نشست علمی، تابستان 1384، عینیت وجود و ماهیت، فصلنامه کتاب نقد، 35: 237-306.
18
- قمی، محمد، پاییز و زمستان 1395، تبیینی نو از اصالت وجود و ماهیت از منظر استاد خسرو پناه، جاویدان خرد، 30: 133-156.
19
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1380، شرح اسفار، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ1.
20
- ......................................، 1405، تعلیقة علی نهایة الحکمه، قم، مطبعة سلمان فارسی، چ1.
21
- ....................................، 1383، آموزش فلسفه، چاپ ششم، مؤسسة انتشارات امیرکبیر، تهران، شرکت چاپ و نشر بینالملل، چ3.
22
- مطهری، مرتضی، 1380، مجموعه آثار استاد مرتضی مطهری (شرح مبسوط منظومه)، ج9، بیجا، بینا.
23
- معلمی، حسن، 1387، حکمت متعالیه، نشر هاجر، بیجا.
24
- ....................، بهار1383، اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت، معرفت فلسفی، 3: 89-106.
25
- موسوی اعظم، سید مصطفی، بهار و تابستان 1397، کارکردهای هستی شناختی علیت تحلیلی در فلسفه اسلامی، تأملات فلسفی، 8 (20): 225-248.
26
- میرداماد، محمدباقر، 1381، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نـورانی، ج1، انجمـن آثـار و مفـاخر فرهنگـی، تهـران.
27
- نجاتی، محمد، بهار و تابستان 1398، اصالت وجود صدرایی و برخی پیامدهای هستی شناختی آن، 9 (22): 273-294.
28
- یزدان پناه، سید یدالله، 1389، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش سید عطاء انزلی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ2.
29
- ...............................، بیتا دروس عرفان نظری، قم، جزوه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
30
ORIGINAL_ARTICLE
استعاره مفهومی و تحلیلی نو از نقش آن در اخلاق
دغدغه و دستمایه اصلی در این مقاله بررسی نقش استعارههای مفهومی در ساحت اخلاق است. پس از تعریف و تحلیل استعاره مفهومی با تاکید بر آراء لیکاف، جانسن و کوچِش، عمومیت، مفهومی بودن ذاتی و ساختار سیستمی به عنوان سه مولفه اصلی این سنخ از استعاره معرفی و انواع ساختاری، وجودشناختی و جهتمند آن به بحث گذاشته شد. همچنین بیان شد که اخلاق، سرشتی استعاری دارد و بدون استعارههای مفهومی قابل تصور نیست. ورود استعاره به اخلاق در دو قالب اصلی شکل میگیرد: ترسیم استعاری مفاهیم اخلاقی و مفهومسازی استعاری از یک موقعیت خاص اخلاقی. بر مبنای همین دو نکته، احتمال درافتادن اخلاق استعاری در ورطه نسبیت و نقد و تحلیل آن دستمایه ادامه کار قرار گرفت. یافته اصلی و نوآوری این نوشتار در طرحریزی ملاکهای سهگانه برای سنجش کارآمدی استعارهها در ساحت اخلاق است. نوع و میزان تاثیر استعاره بر واقعنمایی اخلاقی، نوع و میزان تاثیر استعاره بر انگیزش اخلاقی و نوع و میزان تاثیر استعاره بر عینیسازی یا ملموس نمودن مفاهیم اخلاقی، معیارهایی هستند که میتوانند هم مانع نسبیت در اخلاق استعاری شوند و هم درجهبندی ارزشی آنها را تسهیل نمایند.
https://phm.znu.ac.ir/article_36936_8f7ab97601c402969617fb634a1ae93e.pdf
2020-08-22
235
255
10.30470/phm.2019.110434.1637
استعاره
استعاره مفهومی
اخلاق
لیکاف
جانسن
مسعود
صادقی
masoud.sadeghi@kums.ac.ir
1
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
- حاج فرجالله دباغ، محمدحسین (1393) مجاز در حقیقت؛ ورود استعارهها در علم. تهران: هرمس.
2
- عندلیبی، عادل (1385) عبد؛ استعاره کانونی در انسانشناسی قرآن. نامه حکمت. شماره 7. بهار و تابستان. 144-129.
3
- شیخرضایی، حسین (1388 الف) استعاره و علم تجربی. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز. پیاپی 30. 77-54.
4
- شیخرضایی، حسین (1388 ب) اخلاق، استعاره و بازی. روششناسی علوم انسانی. شماره 61. 168-143.
5
- لیکاف، جورج (1385) محافظهکار، لیبرال را سرزنش میکند. ترجمه محمد محقق نیشابوری. خردنامه همشهری. شماره 9. آذر.47-44.
6
- طباطبایی، محمدحسین (بیتا) ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. جلد اول.
7
- هابز، توماس (1385) لویاتان. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نی.
8
- Burke, Michael (2017) The Routledge Handbook of Stylistics. Routledge.
9
- Lakoff, Georg & Johnson, Mark (1980A) Conceptual Metaphor in Everyday Language. The Journal of Philosophy, volume 77, Issue8 ,453-486.
10
- Lakoff, Georg & Johnson, Mark (1980B) Metaphors We Live By. Chicago Press.
11
- Safarnejad, Fatemeh & others (2014) A cognitive study of happiness metaphors in Persian and English. Procedia - Social and Behavioral Sciences 118 . 110 – 117
12
- Fan, LiPing (2018) Literature Review on The Cognitive Approach to Metaphor. Procedia Computer Science 131 . 925–928
13
- Coeckelbergh, Mark (2007) Imagination and principles: an essay on the role of imagination in moral reasoning. Palgrave Macmillan.
14
- Johnson, Mark (1993) Moral Imagination: Implications of Cognitive Science for Ethics. The University of Chicago Press.
15
- Johnson, Mark (2008) The Cambridge Handbook of Metaphor and Thought. Edited by Raymond W. Gibbs. Cambridge University Press.
16
- Tolman, Charles W (2012) Positivism in Psychology: Historical and Contemporary Problems. Springer Science & Business Media
17
- Kovecses, Zoltan (2010) Metaphor : a practical introduction. Oxford University Press.
18
- Kopp, Richard Royal (1995) Metaphor Therapy. Brunner/ Mazel.
19
- Solonchak T., Pesina, S (2015) Cognitive Properties of Images and Metaphors. Procedia - Social and Behavioral Sciences 192 ,650 – 655.
20
- Moschini, Lisa B. (2019) Art, Play, and Narrative Therapy using metaphor to enrich your clinical practice. Routledge.
21
- Musolff, Andreas(2010) Metaphor, nation and the holocaust : the concept of the body politic .Routledge.
22
- Pojman, Louis P. Fieser, James(2009) Ethics: Discovering Right and Wrong. Sixth Edition, Wadsworth
23
ORIGINAL_ARTICLE
پرسش باز مور و هنجارمندی اخلاقی؛ نقد پل بلومفیلد
مور (1903) در استدلال پرسش باز ادعا میکند که مفهوم «خوب» را نمیتوان بر اساس مفاهیم دیگر اعم از مفاهیم طبیعی و غیر طبیعی تعریف کرد. پل بلومفیلد (2006) به تبعیت از داروال-گیبارد-ریلتن (1992) تقلیل ناپذیری مفهوم خوب را مبتنی بر هنجارمند بودن این مفهوم تبیین نموده است. بر اساس این ایده، مفهومِ «خوبی»- بر خلاف مفاهیم دیگری که معمولاً در تعریف خوبی بیان میگردد، مثل مفهومِ «لذت بخش بودن»، ویژگیِ راهبر کنش بودن را داراست. افزون بر این بلومفیلد هنجارمندی مفهوم خوب را قابل قیاس و شبیه به هنجارمندی معناشناختی میداند. مطابق استدلال پیروی از قاعدة ویتگنشتاین معنا هنجارمند است به این اعتبار که معانی الفاظ واجد خصیصۀ راهبری کنش هستند و به بیان دیگر معانی واژگان کاربست آنها را در زبان به نحوی هنجاری مقیّد میکند. هدف اصلیِ ما در این مقاله بررسی ادعای بلومفیلد و مقایسه هنجارمندی در حوزۀ اخلاق با هنجارمندی معناشناختی است. بدین منظور ابتدا به ایضاح استدلال پرسش باز مور و سپس به توضیح هنجارمندی معناشناختی خواهیم پرداخت. پس از آن برهان بلومفیلد را بازتقریر خواهیم کرد و در پایان استدلال خواهیم کرد که بر خلاف نظر او هنجارمندی در حوزۀ اخلاق با هنجارمندی معناشناختی شباهت ندارد.
https://phm.znu.ac.ir/article_36307_a2bba6986caff89a218f1d4159f26b57.pdf
2020-08-22
257
288
10.30470/phm.2019.86070.1404
هنجارمندی
مور
ویتگنشتاین
خوب
معنا
بلومفیلد
رضا
مثمر
rezamosmer@yahoo.com
1
استادیار فلسفه، گروه فلسفه ذهن، پژوهشکده علوم شناختی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
سید علی
کلانتری
seyedali.kalantari@gmail.com
2
استادیار دانشگاه اصفهان گروه فلسفه
AUTHOR
- وارنوک، مری (1380). فلسفه اخلاق در قرن بیستم. ترجمه ابوالقاسم فنایی. انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
1
- Baldwin, Thomas (2010). “The Open Question Argument” in John Skorupski (ed.), The Routledge Companion to Ethics, London and New York: Routledge.
2
- Ball, S. (1988). “Reductionism in Ethics and Science: A Contemporary Look at G.E. Moore's Open-Question Argument,” American Philosophical Quarterly, 25: 197–213.
3
- Bloomfield, Paul (2006). “Open Questions, Following Rules” in Terry Horgan and Mark Timmons (eds.), Metaethics after Moore, Oxford: Clarendon press.
4
- Brink, David O. (2001). “Realism, Naturalism, and Moral Semantics,” Social Philosophy and Policy, vo. 18, issue 2, pp.154-176.
5
- Dancy, J.(1996).“Values in a Humean Context”,Ratio,9:171-83.
6
- Darwall, Stephen, (1998). Philosophical Ethics, Boulder, CO: Westview Press.
7
- Darwall, A., Gibbard, S., and Railton, P. (1992). “Toward Fin de Siecle Ethics: Some Trends”, Philosophical Review, 101, 1, pp. 89-115.
8
- Frankena, William. (1939). “The Naturalistic Fallacy”, Mind,48, pp. 464-77.
9
- Kripke, Saul. (1982). Wittgenstein: On Rules and Private Language, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
10
- Kusch, Martin. (2006). A Sceptical Guide to Meaning and Rules: A Defence of Kripke’s Wittgenstein. Chesham: Acumen.
11
- Lillehammer, Hallvard. (2013). “Companion in Guilt Strategy” in Hugu LaFollette (ed.) International Encyclopedia of Ethics, Oxford: Wiley-Blackwell.
12
- Miller, Alexander. (2013). An Introduction to Contemporary Metaethics, Cambridge: Polity press.
13
- Miller, Alexander. (2007). Philosophy of Language, 2nd edition, London and New York: Routledge.
14
- Miller, Alexander and Wright, Crispin (eds.) (2002). Rule-following and Meaning, Chesham: Acumen.
15
- Moore, G. E. (1903/1993). Principia Ethica, revised edition with “Preface to the second edition” and other papers, T. Baldwin, Cambridge University Press.
16
- Rosati, Connie S. (2016). Moral Motivation. [Online] plato.stanford.edu. Available at: https://plato.stanford.edu/entries/moral motivation/ [Accessed22 Nov. 2018].
17
- Smith, Michael. (1994). The Moral Problem. Oxford: Blackwell.
18
- Steglich-Petersen, A. (2009). “Weighing the Aim of Belief”, Philosophical Studies, 145: 395-405.
19
- Strandberg, C. (2004). “In Defence of the Open Question Argument”, The Journal of Ethics, 8: 179-196.
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی نظریه دوگانهانگاری نوخاسته(هسکر) و حدوث جسمانی نفس(صدرالمتالهین) در نحوه تعلق یا تکون نفس
دوگانهانگاری نوخاسته از جمله دیدگاههای معاصر در فلسفه ذهن است که طی عطف توجه دوباره به مبحث نوخاستگی در دهههای اخیر مطرح شده است. ویلیام هسکر، مبدع این نظریه درخصوص رابطه نفس و بدن، تا حدود زیادی از سایر دیدگاههای موجود در فلسفه ذهن معاصر که عموماً به تحویل امور ذهنی به امور فیزیکی و نهایتاً فیزیکالیسم منجر میشود، فاصله میگیرد و به نظریه حدوث جسمانی نفس در حکمت متعالیه نزدیک میگردد. یک نظریه کارآمد درباره نفس باید به دو مسئله پاسخ دهد: مسئله جفت شدن یا تعلق و مسئله تداوم نفس پس از مرگ بدن. دوگانگی نوخاسته به برآمدن امری نوخاسته از امری پایه با ویژگیهای ذهنی و غیر قابل تحلیل به امر مادی معتقد است که هویت مستقل واقعی دارد. اگرچه در نحوه تعلق یا تکون نفس قرابتهایی میان نظر هسکر و صدرالمتالهین وجود دارد، اما نحوه بیان و بسترسازی در حکمت متعالیه با دوگانگی نوخاسته متفاوت است به طوری که موضع آن دو را در مسئله بقای نفس با یکدیگر متفاوت میسازد.
https://phm.znu.ac.ir/article_36312_1d9530f90f53539e01dc6e0e77c74fc1.pdf
2020-08-22
289
313
10.30470/phm.2019.103474.1563
«هسکر»
« صدرالمتالهین»
«دوگانگی نوخاسته»
«حکمت متعالیه»
«ذهن»
«نفس»
فهیمه
شریعتی
shariati-f@um.ac.ir
1
دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
یاسر
خوشنویس
yaserkhoshnevis@yahoo.com
2
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
AUTHOR
- ایزدی، محسن، 1394، «امکان استعدادی و تفاوت آن با امکان ذاتی»، در پژوهشهای فلسفی و کلامی، شماره 64.
1
- خوشنویس، یاسر، 1394، نوخاستگی و آگاهی، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، قم.
2
- صدرالمتألهین شیرازی، 1981، الحکمه المتعالیه فی الأسفار الأربعه العقلیه، بیروت، دار إحیاء التراث.
3
- صدرالمتألهین شیرازی، 1360، الشواهد الربوبیه، تصحیح و تعلیق جلالالدین آشتیانی، مشهد، مرکز الجامعی للنشر.
4
- صدرالمتألهین شیرازی، 1354، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه.
5
- صدرالمتألهین شیرازی، 1381، کسر أصنام الجاهلیه، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
6
- عزیزی، رامین و ابراهیمی، حسن، 1397، رابطه نفس و قوا از دیدگاه ملاصدرا و آقا علی زنوزی، پژوهشهای فلسفی، شماره 23، صص 95-109.
7
- Foster, J., 2001, “A Brief Defense of the Cartesian” ,in Corcoran, K. (ed.), Soul, Body, and Survival Essays on the Metaphysics of Human Persons, Cornell University Press, pp. 14-29.
8
- Hasker, W., 1999, The Emergent Self, Ithaca: Cornell University Press.
9
- Jehle, D., 2006, “Kim against Dualism”, in Philosophical Studies, vol.130, pp.565–578.
10
- Kim, J. 2001, “Lonely Souls: Causality and Substance Dualism” reprinted in O’Connor, T. and Robb, D. (eds.), Philosophy of Mind, Contemporary Readings, 2003, Routledge publishing, pp. 65-78.
11
- Lowe, E. J., 1996, Subjects of Experience, Cambridge University Press.
12
- Lowe, E. J., 2008, Personal Agency, The Metaphysics of Mind and Action, Oxford University Press.
13
- O'Connor, T. and Wong H. Y., 2005, “The Metaphysics of Emergence”, Online Edition: http://php.indiana.edu/~toconnor/philosophical_essays.html.
14
- Robinson, H., 2009, “Substance”, in Zalta, E. (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy, online edition: http://plato.stanford.edu/entries/substance/.
15
- Shoemaker S., 1980, “Causality and Properties”, reprinted in Causality, Identity and Mind, pp. 206-233, Oxford University Press.
16
- Swinburne, R., 1997, The Evolution of the Soul, 2nd edition, Clarendon Press, Oxford.
17
- Toner, P., 2008, “Emergent substance”, in Philosophical Studies, No.,141, pp. 281–297.
18
- van Gulick, R., 2005, “Consciousness”, in Zalta, E. (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy, online edition: http://plato.stanford.edu/entries/consciousness/
19
ORIGINAL_ARTICLE
تطبیق «خودشناسی» ازمنظر کییرکگارد و شیخ اشراق
چکیده در مقاله حاضر به بررسی موضوع خودشناسی از بعد عرفانی و فلسفی از دیدگاه شیخ شهابالدین سهروردی و سورن کییرکگارد با نگاهی مقایسهای پرداخته میشود .کییرکگارد معتقد است پرداختن به امور کلی و ماهیت اشیاء موجب شده که انسان از خویشتن را خویش غافل شود. شیخ اشراق نیز در آثار متعدد به خصوص در داستانهای رمزیاش همواره به عوامل غفلت انسان از ذات خویش پرداخته است.آنچه کییرکگارد به عنوان سیر اگزیستانس برای دست یافتن به «خودشناسی» در مراحل مختلف بیان میکند، او را بیش از همه به تعالیم عرفانی سهروردی نزدیک میکند؛ زیرا او دل سپردن به خداوند و کوشش توأم با ایمان و جدیت برای تحول در باطن را از مهمترین ابزارهای خودشناسی معرفی میکند . البته در این خصوص تفاوت هایی با سهروردی دارد؛ زیرا در تفکر وی هیچ اعتقادی به استفاده از گزارهها و تحلیلهای عقلی البته از نوع عقل گرایی روشنگری ، در ارتباط با مسئله «خودشناسی» وجود ندارد؛ این درحالی است که سهروردی شیوۀ درست سیر به سوی حقیقت خود را استفاده از هر دو روش عقلی و عرفانی میداند که مکمل یکدیگرند.ضمن اینکه کی یرکگارد ایمان را فوق عقل می داند که البته این به معنای ایمان در مقابل و علیه عقل نیست .
https://phm.znu.ac.ir/article_44677_0d8c05cf544c7148d00c49f398f2f083.pdf
2020-08-22
315
336
10.30470/phm.2019.95870.1501
سهروردی
کییرکگارد
خودشناسی
خداشناسی
ایمان
سیمین
اسفندیاری
si.esfandiari@razi.ac.ir
1
فلسفه . ادبیات و علوم انسانی . رازی .کرمانشاه . ایران
LEAD_AUTHOR
آزاده
الیاسی
azadehelyasi8@gmail.com
2
کرمانشاه
AUTHOR
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1390)، شعاع اندیشه و شهود در فلسفۀ سهروردی، تهران: انتشارات حکمت.
1
- ابوریان، محمدعلی، (1372)، مبانی فلسفۀ اشراق از دیدگاه سهروردی، ترجمه محمدعلی شیخ، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
2
- خسرو پناه، عبدالحسین (1389)، فلسفه اسلامی، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
3
- ژان وال (1382)، اندیشه هستی، ترجمه باقر پرهام، تهران: کتابخانه طهوری.
4
- سهروردی (1380 الف)، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه هانری کربن، ج 1، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
5
- ................. (1380 ب)، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه هانری کربن، ج 2، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6
- ......................، (1348)، مجموعه مصنفات (مجموعه آثار فارسی شیخ اشراق)، به تصحیح و تحشیه و مقدمه سید حسین نصر، مقدمه و تجزیهوتحلیل فرانسوی هانری کربن، ج 3، تهران: کتابخانه ملی.
7
- شهرزوری، محمد، (1380)، شرح حکمة الإشراق، تصحیح و تحقیق حسین ضیایی، تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
8
- شیرازی، صدرالمتألهین (1380)، حاشیه شرح حکمة الإشراق، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
9
- فلوطین (1388)، اثولوجیا، ترجمه حسن ملکشاهی، چاپ دوم، نشر وزیری.
10
- فولکیه، پل (1343)، اگزیستانسیالیسم، ترجمه ایرج پور باقر، چاپ حبلالمتین.
11
- کاپلستون، فردریک (1384)، فلسفۀ معاصر، ترجمه علیاصغر حلبی، تهران: انتشارات زوار.
12
- کربن، هانری (1382)، روابط حکمت اشراق و ایران باستان، ترجمه ع. روحبخشان، تهران: انتشارات آموزگار خرد.
13
- کییرکگارد، سورن (1387)، ترس و لرز، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی
14
- مصلح، علیاصغر (1387)، فلسفههای اگزیستانس، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
15
- یزدان پناه، سید یدالله (1391)، حکمت اشراق، جلد 1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
16
- Evans, Stephen, C. (2006). Kierkegaard on Faith and the Self, Baylor University Press.
17
- Kierkegaard,sorn(1977),injournal and paper, trans: H.V.Hong.
18
- Bloomington: Indiana university press.
19
- Kierkegaard,sorn(1983), Kierkegaard’s Fragment and post script, by Hummanities press International Inc.
20
- Kierkegaard,sorn(2009), concluding unscientific postscript to the philosophical Fragments, ed& trans. Hannay, Alastair, Cambridge university press.
21
- --------------------(1992), Either / Or: a fragment of life, Editor Victor Eremita Translated by Alastair Hannay Penguin Classics.
22
- Ferreira, Jamie (1998), The Cambridge companion to Kierkegaard, Al stair Hanny & cordon D. marina (eds), Cambridge university
23
- Weston, Michael (1994), Kierkegaard and Modern Continental Philosophy: An Introduction, London & New York: Routledge
24
ORIGINAL_ARTICLE
مسئله شر از دیدگاه ملاصدرا و نورمن گیسلر
این مقاله به دنبال تبیین «مسالهشر» و پاسخهای ارائهشده به آن در دیدگاه ملاصدرای شیرازی و نورمن گیسلر است. بهرغم تمایزی که نامبردگان در غایت تبیین مسالهشر دارند بهگونهای که ملاصدرا درصدد پاسخ به «شبهه ثنویت» و گیسلر در مقام حل «مسالهمنطقیشر» است اما این تحقیق با روش تحلیلی ـ انتقادی از خلال کتب آنها سه محور مشترک را اصطیاد کرده، دیدگاههای آنها را در این سه مقایسه تطبیقی نموده است. محور ابتدائی مسئله «چیستیشر» است در این مسئله هر دو باوجود برخی تمایزات جزئی، دیدگاهی قریب به هم دارند و در اینمیان نکات قابلتأملی نیز وجود دارد؛ دومین محور مربوط به مسئله «شر ادراکی» است که هر دو تصریحاً یا تلویحاً توجه ویژهای به آن داشته، با پیشفرض قابلنقض «ملازمه میان شر ادراکی و فعل غیر حکیمانه» بحث از آن را پیش بردهاند و حوزه سوم «پاسخهای انی و لمی» است که به مسالهشر دادهاند؛ پاسخهای انی هردو هرچند فیالجمله گوشهای از حکمت برخی شرور را تبیین میکنند اما از حل شبهه با نظر به انواع و افراد متکثر شر توفیق چندانی ندارند؛ درمقابل پاسخهای لمی پاسخهای تامی هستند که با توجه به برخی نکات مکمل میتوانند بهصورت تفصیلی شبهه شرور را مرتفع سازند.
https://phm.znu.ac.ir/article_36931_79b21dee20780ae215d17413cd9e4d43.pdf
2020-08-22
337
364
10.30470/phm.2019.105967.1591
مساله شر
شر ادراکی
حکمت الهی
ملاصدرا
نورمن گیسلر
مهدی
شجریان
m.shajarian110@gmail.com
1
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
- ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1404ق). الهیات شفا. قم: مکتبه آیه الله المرعشی.
1
- آیتاللهی، حمیدرضا. (1375). فلسفه دین. قبسات. 1 (2): 106 - 117.
2
- خرازی، محسن. (1417ق). بدایه المعارف الإلهیه. قم: موسسه النشر الإسلامی. چاپ چهارم.
3
- رازی، محمد بن عمر. (1411ق). المباحث المشرقیه. قم: انتشارات بیدار.
4
- شیرازی، صدرالمتألهین. (1370ش). شرح اصول کافی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
5
- ______________. (1302ق). مجموعه الرسائل التسعه. قم: مکتبه المصطفی.
6
- ______________. (1354). المبداء و المعاد، تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران.
7
- ______________. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران.
8
- ______________. (1383). الشواهد الربوبیه، قم: بوستان کتاب. چاپ سوم.
9
- ______________. (1917م). الأسفار الأربعه. بیروت: دارإحیاء التراث. چاپ سوم.
10
- ______________. (بیتا). الحاشیه علی الإلهیات الشفاء. قم: انتشارات بیدار.
11
- طباطبائی، سید محمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ پنجم.
12
- غزالی، ابو حامد. (1409ق). الأربعین فی أصول الدین. بیروت: دار الکتب العلمیه.
13
- کاپلستون، فردریک. (1375ش). تاریخ فلسفه. تهران: انتشارات علمی فرهنگی سروش. چاپ هشتم.
14
- گیسلر، نورمن. (1391) فلسفه دین. ترجمه حمیدرضا آیتاللهی. تهران: حکمت.
15
- مصباح یزدی، محمدتقی. (1405ق). التعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: موسسه در راه حق.
16
- مظفر، محمدرضا. (1392). المنطق، قم: دارالعلم. چاپ سیزدهم.
17
- هیک، جان. (1372). فلسفه دین، تهران: هدی.
18
- Geisler, Norman, (2011). If God, Why Evil?. United States: Bethany House Publishers.
19
- Geisler, Norman, (2013a). The Roots of Evil. United States: Bastion Books.
20
- Geisler, Norman. (2018). God, Evil, and Dispensations. Available at: http://normangeisler.com/category/problem-of-evil/. (Accessed on: 12 Sep 2018)
21
- Geisler, Norman. (1999). Baker encyclopedia of Christian apologetics. Grand Rapids: Baker Books.
22
- Geisler, Norman & V.Meister, Chad. (2007). Reasons for Faith, United States: Crossway Books, 2007.
23
- Geisler, Norman. (2013b). Christian Apologetics. Grand Rapids: Baker Books.
24
- Geisler, Norman. (2010). Teologia sistematica. Grand Rapids: Michigan.
25
- Geisler, Norman & Turek, Frank. (2004). I Don’t Have Enough Faith to Be an Atheist. United States: Crossway Books.
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اختلافنظر ابنسینا و متکلمان اتمیست دربارهی روایی کاربرد ایدهآلسازیهای ریاضیاتی در طبیعیات
در این مقاله برای نشاندادن تقابلنظر ابنسینا و دو گروه از متکلمان مسلمان دربارهی اعتبار کاربرد آزمایش فکری ایدهآل ریاضیاتی در پژوهشهای طبیعی، دو نمونهی سنگ آسیا و کره و سطح صاف را مدنظر قرار دادهایم و باتوجهبه دیدگاه مثبت متکلمان و مخالفت ابنسینا با این روش، دریافتهایم که این اثبات یا انکار، از باورهای پسزمینهای نشئت میگیرد که هر گروه به آن ملتزم شده است؛ همچون اختلافنظر در اموری نظیر ماهیت جسم طبیعی و تعلیمی و بالقوهبودن یا نبودن اجزای یک جسم. آنچه متکلمان را به بهرهگیری از ایدهآلهای ریاضیاتی کشانده، قابلیت این روش برای اثبات دیدگاه ذرهگرایانهی آنهاست تا جایی که ذرهگرایی با این روش اثبات هماهنگی دارد و این روش اثبات، ذرهگرایی را به کرسی مینشاند. فیلسوف مشائی نیز به دلیل همین ارتباط دوسویهای که میان پسزمینههای متافیزیکی دیدگاه متکلم و روش اثبات آن برقرار است، در صورتی که پیشفرضهای یادشده درخصوص جسم و یکیشدن بالقوه (اجزاء) و بالفعل (جسم یکپارچه) را نفی کند، روش آنها را بیخاصیت میکند و اگر رأساً روش را رد کند و تحقق تعلیمیات وهمی و ایدهآلهای ریاضیاتی در طبیعیات عینی را نادرست بینگارد، پسزمینهی متافیزیکی آنها را با ایرادهایی جدی روبهرو میکند. نهایتاً به این تحلیل رسیدهایم که تکروشبودن ابنسینا صحیح نیست و گسترش روش متکلمان مفید بود، اگر آگاهانه، با نگاهی کاربردی و فارغ از پسزمینههای غیرطبیعیاتی بهکار میرفت.
https://phm.znu.ac.ir/article_36932_8aae3bbc1a75483b2a9024f1ab7ea1bc.pdf
2020-08-22
365
394
10.30470/phm.2019.106729.1598
ابنسینا
متکلمان اتمیست
طبیعیات
اوهام ریاضی
ایدهآلسازی ریاضیاتی
آزمایش فکری
سید علی
حسینی
aoh2010@gmail.com
1
فلسفه و کلام اسلامی، الهیات، فردوسی، مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
- ابنسینا، حسینبنعبدالله. (۱۴۰۴ الف). الشفاء( الالهیات). قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
1
- ___________ (۱۴۰۴ ب). الشفاء- الطبیعیات. ج ۱( السماء الطبیعی) و ج۲ (النفس). قم: مرعشىنجفى. چاپ دوم.
2
- ___________ (۱۳۷۱) . المباحثات. قم: بیدار.
3
- بهمنیار بن المرزبان. (۱۳۷۵). التحصیل. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ دوم.
4
- پینیس، س.. (۱۹۴۶). مذهب الذرة عند المسلمین و علاقته بمذاهب الیونان و الهنود و معه فلسفة محمد بن زکریا الرازی. ترجمهی محمد عبدالهادی ابوریده. قاهره: مکتبة النهضة المصریة.
5
- حسینی، سیدعلی. (۱۳۹۵). آزمایشهای فکری در آثار ابنسینا و تحلیل آن. پایاننامهی کارشناسیارشد. دانشگاه قم.
6
- ___________ (۱۳۹۶). «آزمایش فکری گالیله دربارهی اصل لختی و دیدگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری درباب آن». اندیشهی دینی. ۱۷ (۶۵): ۴۷ ـ۷۰.
7
- خادمی، حمیدرضا. (۱۳۸۶). بررسی جایگاه خیال و لوازم آن در فلسفهی ابنسینا و نقد آن براساس حکمت متعالیه. دانشگاه قم: پایاننامهی کارشناسیارشد.
8
- سبزواری، ملاهادی. (۱۳۶۹). شرح المنظومة. تصحیح و تعلیق آیت الله حسنزاده آملى. ج۴. تهران: نشر ناب.
9
- سجادی، سید هدایت. (۱۳۸۷). «مکانیک گالیلهای و حرکتشناسی در فلسفهی اسلامی». آینهی معرفت. ۸ (۱۵): ۳۲ـ ۸۰.
10
- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۹۸۱). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. ج۵. بیروت: دار احیاء الثرات العربی. چاپ نهم.
11
- ___________ (۱۳۵۴). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
12
- صلیبا، جمیل. (۱۳۶۶). فرهنگ فلسفی. ترجمۀ منوچهر صانعىدرهبیدى. تهران: انتشارات حکمت.
13
- فخرالدین رازی، محمدبنعمر. (۱۴۱۱). المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات. قم: انتشارات بیدار. چاپ دوم.
14
- فروغی، محمدعلی. (۱۳۶۱). ترجمۀ فن سماع طبیعی. تهران: امیرکبیر. چاپ سوم.
15
- مطهری، مرتضی. (۱۳۸۴). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. ج ۵. تهران: صدرا. چاپ هفتم.
16
- نراقى، ملا مهدی. (۱۳۸۰). شرح الالهیات من کتاب الشفاء. تصحیح حامد ناجی. ج۱. قم: کنگره بزرگداشت محققان نراقى.
17
- نصیرالدین طوسی، محمدبنمحمد. (۱۳۷۵). شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات. قم: نشر البلاغة.
18
- 19. Adamson, Peter. (2016). Philosophy in the Islamic world. Oxford: Oxford University Press.
19
- Avicenna. (2009). The physics of Healing: books I & II. translated, introduced, and annotated by Jon McGinnis. Provo, Utah: Brigham Young University Press.
20
- Cooper, Rachel. (2005). "Thought experiment". Metaphilosophy. 36 (3): 328-347
21
- Drake, Stillman. (1957). Discoveries and opinions of Galileo. New York: Doubleday anchor books.
22
- Elgin, Catherine Z.. (2014). "Fiction as Thought Experiment". Perspectives on Science. 22 (2): 221-241.
23
- Fakhry, Majid. (2008). Islamic occasionalism and its critique by Averroes and Aquinas. London and New York: Routledge.
24
- Frappier, Melanie; Meynell, Letitia; Brown, James Robert. (2012). Thought Experiments in Science, Philosophy, and the Arts. Routledge.
25
- Galilei, Galileo. (1967). Dialogue Concerning the Two Chief World Systems. Trans. S. Drake. Berkley & Los Angeles.
26
- Gavroglu, Kostas; Stachel, John; Wartofsky, Marx W. (eds). (1995). Physics, Philosophy and the scientific community: essays in the philosophy and history of the natural Sciences and mathematics In: honor of Robert S. Cohen. Dordrecht: Springer Science+Business Media.
27
- Gendler, Tamar Szabó. (2002). “Thought experiments”. in: Nadel, Lynn. Encyclopedia of cognitive science. NY/ London: Nature/Routledge.
28
- ___________ (2005). "Thought experiments in science". in: Borchert, Donald M.. Encyclopedia of Philosophy, vol. 9. Thomson Gale.
29
- Ierodiakonou, Katerina. and Sophie Roux (eds). (2011). Thought Experiments in Methodological and Historical Contexts. leiden: E. J. Brill.
30
- Kirabaev, Nur Serikovič. (2002). Values of Islamic culture and the experience of history. Vol. 1. Washington DC: The Council for Research in Values and Philosophy
31
- Kukkonen, Taneli. (2002). “Alternatives to Alternatives: Approaches to Aristotle's Arguments per impossibile”. Vivarium. 40 (2): 137-173.
32
- Kukkonen, Taneli. (2016). "Sources of the Self in the Arabic Tradition: Remarks on the Avicennan Turn", In: Subjectivity and Selfhood in: Kaukua J.; Ekenberg T. (eds). Medieval and Early Modern Philosophy: 37-60.
33
- Lewis, B. Pellat Ch., Schacht, J. (eds.). (1991). The Encyclopaedia of Islam. Vol II, C_G. 4th impression. Leiden : Brill.
34
- Liithy, Christoph; Murdoch, John E.; Newman, William R.. (eds.) (2001). Late medieval and early corpuscular matter theories. Leiden; Boston; Koln: Brill.
35
- 36. Matthews, Michael R. (Ed). (2014). International Handbook of Research in History, Philosophy and Science Teaching. (S.l.), Springer.
36
- McGinnis, Jon. (2018). "Arabic and Islamic natural philosophy and natural science". The stanford Encyclopedia of philosophy. Edward Zalta (ed.), URL= <https://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-natural/#NazzLeap>.
37
- Mcmullin, Ernan. (1985). "Galilean Idealization". Studies in History and Philosophy of Science. 16 (3): 247-273.
38
- Nikulin, Dimitrii Vladimirovich. (2002). Matter, Imagination and Geometry: ontology, Natural philosophy and Mathematics in Plotinus, proclus and Descartes. Ashgate.
39
- Pisano, Raffaele; Agassi, Joseph; Drozdova, Daria (eds.). (2017). Hypotheses and Perspectives in the History and Philosophy of Science: Homage to Alexandre Koyré 1892-1964. Cham: Springer International Publishing AG.
40
- Shahrestani, Mohammad b. Abd al-karim. (2014). Muslim sects and divisions. Translated by A. K. Kazi, J. G. Flynn. New York: Routledge.
41
- Sorabji, Richard. (1983). Time, creation & continuum: Theories in antiquity and the early middle ages. London: Duckworth.
42
- Setia, Adi. (2006). "Atomism versus hylomorphism in the kalam of Al-Fakhr Al-Din Al-Razi: A preleminary survey of the Matalib Al-Aliyyah". Islam & Science. 4 (2): 113-140.
43
- Selin, Helaine (ed.). (2008). Encyclopaedia of the history of science, technology and medicine in non-western cultures. Vol. 1. 2nd ed.. Berlin; New York: Springer.
44
- 45. Staudenmayer, Herman. (1999). Environmental illness: myth & reality. Crc Press.
45
- Stuart, Michael T; Fehige, Yiftach; Brown, James Robert (ed.). (2018). The Routledge Companion to Thought Experiments. London: Routledge.
46
- Thagard, Paul (2014). “Thought Experiments Considered Harmful”. Perspectives on Science. 22 (2): 228-305.
47
- Thomson, Judith Jarvis (1971), “A Defense of Abortion”, Philosophy and Public Affairs, 1 (1): 47-66.
48
- ___________ (1985), “The Trolley Problem”, The Yale Law Journal, 94 (6): 1395-1415.
49
- Van Ess, Josef. (2018). Theology and Society in the Second and Third Centuries of the Hijra: A History of Religious Thought in Early Islam. Vol. 3. translated by Gwendolin Goldbloom. Leiden, Boston: Brill.
50
- Wallace, Alan B.. (2003). Buddhsm & science: breaking new ground. New York: Columbia University Press.
51
- Wolfson, Harry Austryn. (1976). The philosophy of Kalam. Cambridge, Massachusetts and London: Harvard university press.
52
ORIGINAL_ARTICLE
نیچه و صائب: دو متفکر خردستیز
در این مقاله سعی داریم اندیشه خرد ستیز دو متفکر از دو فرهنگ کاملاً متفاوت یعنی یک متفکر و شاعر ایرانی یعنی صائب تبریزی و یک متفکر و فیلسوف آلمانی یعنی نیچه را از منظر اندیشه خردستیزانهشان و و تجمیدشان از شور و سرمستی مورد بررسی و تطبیق قرار دهیم. نیچه با تقدم بخشیدن به عناصر دیونوسیوسی در مقابل عناصر آپولونی به مخالفت با عقل برخاسته و صائب نیز تحتتأثیر سبک هندی و بامضامینی نظیر گران جانی عقل؛ ناقص بودن؛ مغرور بودن؛ ضعف و ناتوانی؛ گرفتار و مقیّد ساختن؛ افسونگری؛ کشمکش آفرینی؛ غم انگیزی در اشعار خود به پیکار رفته است. نیچه و صائب هر دو شدیداً تحت تأثیر سنت بودیسم هندی و سبک هندی در شعر بودهاند و در این سنت عقل ناتوان از فهم ماهیت واقعیت و زندگی آدمی معرفی شده است. برای نشان دادن شباهت فکری این دو متفکر مقاله را به دو قسمت تقسیم کردهایم. در قسمت اول به خردستیزی نیچه و در قسمت دوم به خرد ستیزی صائب پرداختهایم و در بخش نتیجه به ارزیابی این موضوع در قالب نمودار نزد این دو متفکر پرداختهایم. در این نوشته سعی کردهایم در وهله نخست از منابع اصلی این دو متفکر استفاده نماییم و سپس از مفسران اندیشه این دو متفکر بهره بجوییم.
https://phm.znu.ac.ir/article_44678_60518820b4579e34c36b121016b522d3.pdf
2020-08-22
395
422
10.30470/phm.2020.101704.1550
خردستیزی
غریزه
عشق
زندگی
نیچه و صائب
محمد
خاکپور
khakpour@tabrizu.ac.ir
1
هیئت علمی دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
قرآن مجید، 1376، ترجمۀ محمّدمهدی فولادوند، چاپ سوّم، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و فرهنگ اسلامی
1
- نیچه، فریدریش (1375) فراسوی نیک و بد ، ترجمه داریوش آشوری، تهران: انتشارات خوارزمی
2
- _________ (1377) حکمت شادان، مترجمین جمال آل احمد، سعید کامران و حامد فولادوند، تهران: چاپ جام
3
- _________ (1375)، آنک انسان، ترجمة رؤیا منجّم، تهران، انتشارات فکر روز.
4
- _________ (1352)، دجّال، ترجمة عبدالعلی دستغیب، تهران، انتشارات آگه.
5
- _________ (1392)، چنین گفت زرتشت، ترجمة داریوش آشوری، تهران، انتشارات آگه.
6
- _________ (1381) غروب بتها (یا فلسفیدن با پتک)، مترجم داریوش آشوری، تهران: نشر آگه
7
- کاپلستون، فردریک، (1371)، نیچه فیلسوف فرهنگ، ترجمه علیرضا بهبهانی و علی اصغر حلبی، چاپ اول، تهران، انتشارات بهبهانی.
8
- رابینسون، دیو (1380) نیچه و مکتب پست مدرن، ترجمه ابوتراب سهراب و فروزان نیکوکار، تهران: نشر فرزان
9
- سهرابی، رضا و فتح زاده حسن (1393)اخلاق آموزش از نگاه نیچه، در مجله تاملات فلسفی ، دوره 4، شماره 13، پاییز و زمستان 1393، صفحه 53-72
10
- موریسون،رابرت (1390)،نیچه و بودیسم،ترجمه:بهروز صدیقین،انتشارات پرسش،آبادان
11
- اسپینکز، لی، (1388)، فریدریش نیچه، ترجمه رضا ولی یاری، چاپ اول ، تهران، انتشارات نشر مرکز
12
- رضوی، مسعود، (1381)، طلوع اَبَر انسانِ نیچه، چاپ اول ، تهران، انتشارات نقش جهان.
13
- نقیب زاده، میر عبدالحسین(1378). در آمدی به فلسفه. تهران. انتشارات ظهوری
14
- فرنتسل، ایفو(1390). فردریش نیچه. ترجمه: علی عبدالهی و سعید فیروزآبادی. تهران. هرمس
15
- آقا حسینی، حسین،(1388)، این خرد خام به میخانه بر (نقدی بر زمینههای خرد ستیزی در ادب فارسی)، پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره یک، بهار 1388.
16
- حسنپور آلاشتی، حسین(1384)، سبکشناسی غزل سبک هندی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات سخن.
17
- خاکپور، محمد (1392)، نگاه انتقادی و تحلیلی به جایگاه معنایی و ساختاری چند موتیو در شعرصائب، زبان و ادب فارسی نشریۀ سابق دانشکدۀ ادبیّات دانشگاه تبریز، سال 66، پاییز و زمستان 92، شمارۀ مسلسل 228.
18
- محمد رضایی، محمد، 1391، خاستگاه مخالفت با عقل در اسلام، کتاب نقد، سال چهاردهم و پانزدهم، شماره 65–66.24.
19
- مرتضوی، سیدجمالالدین، 1386، گلچینی از گلستان شعر صائب، چاپ اوّل، تهران، نشر روزگار.
20
- دشتی، علی(1385) عقلا برخلاف عقل، به کوشش مهدی ماحوزی، تهران، انتشارات زوّار.
21
- دشتی، علی (1364) ، نگاهی به صائب، زیرنظر مهدی ماحوزی، چاپ سوّم، تهران، انتشارات اساطیر.
22
- صائب تبریز، محمّدعلی (1374) دیوان صائب تبریزی، ج 6 ، به کوشش محمّد قهرمان، چاپ دوّم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
23
- ضیایی، عبدالحمید (1390) در غیاب عقل (تحلیل انتقادی خردستیزی در ادبیّات عرفانی)، چاپ اوّل، تهران، انتشارات فکرآذین.
24
- کریمی، امیربانو(امیری فیروزکوهی) (1369) دویست و یک غزل از صائب، چاپ دوّم، تهران، انتشارات زوّار.
25
- یاحقّی، محمّدجعفر، 1388، فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیّات فارسی، چاپ دوّم، تهران، فرهنگ معاصر.
26
- Taylor, Seth (2013) Left-Wing Nietzscheans: The Politics of German Expressionism 1910-1920, Walter de Gruyter,
27
- Steven D. Hales, Rex Welshon (2000)Nietzsche's Perspectivism, University of Illinois Press,
28
- E. E. Sleinis (2013)“Between Nietzsche and Leibniz: Perspectivism and Irrationalism” in Nietzsche, Theories of Knowledge, and Critical Theory: Nietzsche and the Sciences by B.E. Babich, Springer Science & Business Media
29
- Pfeffer, Rose (1972) Nietzsche: Disciple of Dionysus, Bucknell University Press,
30
- Mistry, Freny (2011) Nietzsche and Buddhism: Prolegomenon to a Comparative Study , Walter de Gruyter,
31
Simon Blackburn (2016) The Oxford Dictionary of Philosophy, Oxford University Press
32