TY - JOUR ID - 242282 TI - نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت JO - تأملات فلسفی JA - PHM LA - fa SN - 2228-5253 AU - خوارزمی, حسین AU - میانداری, حسن AD - دانشگاه قم AD - عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 10 IS - 25 SP - 61 EP - 94 KW - واژگان کلیدی: مُدل شهودگرای اجتماعی KW - حکم اخلاقی KW - شهودات KW - هیجانات و عقل DO - 10.30470/phm.2021.242282 N2 - چکیده در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ایفا نمی‌کنند. از نظر جاناتان هایت، حکم اخلاقی عمدتا از طریق شهود بوجود می‌آید؛ و نقش عقل، نوعا پسینی‌ست؛ بدین معنا که پس از آنکه حکم اخلاقی توسط شهودات بدست آمد، عقل در پیِ موجه کردنِ حکمِ پیشینِ شهودی برمی‌آید. در مُدل شهودگرایِ اجتماعیِ هایت، حکم اخلاقی برآمده از سیستمِ سریع و خودکار (شهودی) ماست. شهودات به نحو تکاملی، فطری هستند و از طریق فرهنگ و جامعه قابل ویرایش و تصحیح اند. هایت با توجه به آزمایش‌های تجربی مُدل شهودگرای اجتماعی خود را تایید می‌کند. علی‌رغم نقدهایِ وارد شده بر دیدگاه هایت، به نظر می‌رسد که اگر همۀ جوانب دیدگاه هایت در کنار هم مدنظر قرارگیرند، بسیاری از اشکالات قابل رفع‌اند و در مجموع دیدگاه موجّهی به نظر می‌رسد. UR - https://phm.znu.ac.ir/article_242282.html L1 - https://phm.znu.ac.ir/article_242282_861dc7cc2025feeae700fcf184175bef.pdf ER -