نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

خیال به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای ادراکی انسان، نقش موثری در رفتار انسان‌ها و سعادت آن‌ها دارد. مقالۀ حاضر با هدف تبیین ماهیت خیال، ماهیت اراده و چگونگی ارتباط خیال و اراده در نفس انسان تدوین گردیده است. روش مورد استفاده در این مقاله تحلیل متون صدرایی و استنتاج بوده است. خیال واسطۀ بین احساس و تعقل است و وظیفۀ حفظ، بازسازی و جعل (انشا) صور ذهنی را برعهده دارد. اراده به عنوان میل، خواست و قصد در افراد، اقتضای گزینش فعل و یا ترک آن تحت تأثیر عقل یا گمان است. اراده مانند علم وجه التفاتی دارد؛ یعنی باید به چیزی یا موضوعی تعلق گیرد.(مراد) تصور یا صورت خیالی، قالب و چهارچوب وجه التفاتی در اراده است. لذا تبیین کنندۀ رابطۀ خیال و اراده است. تصور فعل، تصدیق به فایده آن، شوق انجام فعل و اراده و عمل مراحل شکل‌گیری فعل ارادی‌اند. ملا‌صدرا از معدود فیلسوفانی است که در تلاشی موفق بحث خیال و رابطه‌اش با اراده را مورد توجه قرار داده و نکات بدیعی را در این حوزه طرح نموده است.

کلیدواژه‌ها

• خیال
• اراده
• رابطۀ خیال و اراده
• ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Imagination and Will in the Philosophy of Mulla Sadra

چکیده [English]

As one of the most important conceptual tools for human beings, imagination plays an important role in mans’ behavior and his felicity. The present paper aims to explain the nature of imagination and the will, discussing how to relate imagination and the will in the human soul (ego, self). Analyzing and inferring Sadarian texts is the method used in this paper. Imagination, as the mediator between emotion and reasoning (ratiocination) is responsible for preserving, restoring, and fabricating (composing) the mental images. Will, as the desire, intention, and purpose in individuals, suitability to do or leave an action, is affected by the mind (reason, wisdom) or opinion (assumption). Will, like knowledge, is absolutely intentional; that is, it should belong to something or issue (wish). Imagination or mental image is a template and framework for intentional aspect in the will, thus explaining the relationship between imagination and the will. Imagination of an act, acknowledging its usefulness, enthusiasm to do that act, determination, and the act are the stages of the formation of a voluntary act. Mulla Sadra is one of the few philosophers who successfully highlighted the issue of imagination and its relation to the will, proposing novel perspectives in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

• Imagination
• will
• Mulla sadra