نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

اکثریت قریب‌ به اتفاق کسانی که به تحقیق دربارۀ فلسفۀ اخلاق کانت مشغول‌اند کانت را به دلیل مباحث موجود در بنیادهای مابعدالطبیعه اخلاق و نقد عقل عملی، به عنوان فیلسوفی می‌شناسند که مخالف این دیدگاه است که «انسان‌شناسی و مطالعه تجربی ماهیت انسان نقش مهمی در اخلاق دارد.» به این دلیل، آن‌ها فلسفۀ اخلاق کانت را به سبب عدم توجه به امور تجربی، صوری یا محض تلقی کرده، به انتقاد از آن می‌پردازند؛ ولی آیا می‌توان به جد ادعا کرد که کانت در مباحث اخلاقی خود هیچ نقشی برای تجربه قائل نشده است؟ نگاهی دقیق بر کل آثار کانت نشان می‌دهد که فلسفۀ اخلاق کانت کاملاً محض نیست؛ چرا که او در برخی از آثار خود، از جمله متافیزیک اخلاق، انسان‌شناسی از منظر پراگماتیکی و درس‌گفتارهای دربارۀ اخلاق، از ضرورت وجود پایه‌های تجربی در اخلاق سخن گفته، از آن به عنوان انسان‌شناسی اخلاقی یاد می‌کند. بنابراین انسان‌شناسی اخلاقی کانت با نشان دادن راهکارها و موانع تجربی رسیدن انسان به سطح اخلاقی به انسان‌ها کمک می‌کند تا با شناخت آن‌ها به هدف نهایی خود، یعنی آزادی و شخصیت نیک، دست یابند. در این مقاله تلاش شده است ضمن معرفی این بخش مبهم اخلاق کانت، نشان داده شود که فلسفه اخلاق کانت نه تنها صوری نیست؛ بلکه از پایه‌های تجربی نیز برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

• فلسفه اخلاق
• انسان شناسی اخلاقی
• انسان شناسی پراگماتیکی
• استعدادهای طبیعی
• تعلیم و تربیت

عنوان مقاله [English]

The Role of Anthropology in Kant’s Moral Philosophy

چکیده [English]

Kant’s discussions in Groundwork of the Metaphysics of Morals (1785) and Critique of Practical Reason (1788) hasled the vast majority of his readers to recognize him as a philosopher who denies the view that “anthropology and empirical study of human nature plays an important role in morality.” Therefore, dwelling upon lack of Kant’s attention to empirical facts, they criticize his moral philosophy as having formal or pure characteristics. But can it be seriously argued that Kant’s moral arguments assign no role for experience? A close examination of Kant’s works shows that, after all, his moral philosophy is not pure, since in some of his works including The Metaphysics of Morals (1797), Anthropology from Pragmatic Point of View (1798) and Lectures on Ethics (1795) he speaks of the need for empirical basis in morality and refers to it as moral anthropology. Thus, Kant’s moral anthropology demonstrates empirical strategies needed to attain freedom and good being. In this paper, introducing this obscured part of Kant’s moral philosophy, we have established that Kant’s moral philosophy is not quite formal as it also enjoys the empirical basis.

کلیدواژه‌ها [English]

• Moral Philosophy
• Moral Anthropology
• Pragmatic Anthropology
• Natural Dispositions
• education