نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه زنجان

2 گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

چکیده: در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی ابتدا برهان نبوت سینوی در آثار ابن سینا مرور می شود و سپس تحلیل بدیع علامه طباطبایی از آن براساس نظریه اعتبار عرضه می گردد. از نظر ابن سینا انسان موجودی مدنی بالطبع است و برای رفع نیاز خود ناگزیر از روی آوردن به اجتماع است. مشارکت اجتماعی انسان ها به اختلافی می انجامد که تنها با قانون گذاری و عدالت رفع می گردد. از نظر حکمای مسلمان تنها قانونی که صلاح معاش و معاد آدمی را هماهنگ با یکدیگر تأمین می کند شریعت الهی است و بر این اساس ضرورت نبوت اثبات می شود. علامه طباطبایی بر اساس نظریه اعتبار خود نگاه متفاوتی به زندگی اجتماعی انسان و نقش دین در این حوزه دارد و بر این اساس خوانش متفاوتی از برهان سینوی عرضه می دارد. از سوی دیگر نظریه اعتبار علامه در رساله الولایه با سایر آثار ایشان متفاوت است و این اختلاف خوانش بدیع دیگری را در بستر نظریه اعتبار رقم می زند. او در رساله الولایه از خوانش سنتی این استدلال فاصله گرفته است. بر اساس استقصای نگارنده خوانش علامه از برهان سینوی به ویژه در رساله الولایه تا کنون در هیچ پژوهشی مورد بررسی قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rereading Avicenna’s Proof of Prophecy based on Allameh Tabatabai’s theory of Itibar

نویسندگان [English]

  • farzaneh zolhasani 1
  • Ali Vkili 2

1

2 Philosophy Department, Humanities Faculty, University of Zanjan, Zanjan, Iran.

چکیده [English]

In this paper, Firstly Avicenna’s prophecy proof is reviewed by descriptive-analytic method in his works and then, Allameh Tabatabai's innovative analysis based on the theory of Etebar is presented. In Ibn Sina's opinion, man is a civil being by nature and has to join the community to satisfy his need. Human social participation leads to discords that can only be resolved by law and justice. According to Muslim scholars, the only law that provides for both the life and the resurrection of human beings compatibly is the Shari'a law. They prove the necessity of prophecy on this foundation. Based on the theory of Etebar, Allameh Tabatabai has a different view of human social life and the role of religion in this field. Hence, he offers a different reading of the Avicenna’s argument. On the other hand, Allameh's theory of Etebar in Al-wliya's treatise differs from his other works and this difference offers another novel reading in the context of theory of Etebar. He takes some distance from the traditional reading of this argument in Al-wliya's treatise. According to the author's inquiry Allameh's reading of the Avicenna’s argument especially in Al-wliya's treatise, has not been investigated before.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proof of Prophecy
  • Avicenna
  • Allameh Tabatabai
  • theory of Itibar
  • Al-Welayah Treatise
  1. آملی لاریجانی، صادق. (1394). فلسفه علم اصول، جلد پنجم (علم اصول و نظریه اعتبار). قم: مدرسه علمیه ولی‌عصر (عج)، چاپ اول.
  2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1404 ق. الف). الشفاء (الالهیات). به تحقیق سعید زاید. ج 2. قم: مکتبة آیة الله المرعشى، چاپ-‏[u1] 
  3. ................................................. (1404 ق. ب). الشفاء (الطبیعیات). به تحقیق سعید زاید. ج 2. قم: مکتبة آیة الله المرعشى‏، چاپ –[u2] 
  4. ................................................(1379). النجاة من الغرق فى بحر الضلالات‏. مقدمه و تصحیح از محمد تقى دانش پژوه‏. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
  5. .............................................(1326). تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات. قاهره: دار العرب، چاپ دوم.
  6. ............................................... (1375). شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات‏. شرح خواجه‌نصیرالدین طوسی. قم: نشر البلاغه، چاپ اول.
  7. ابن کمونه. (1402 ق.). الجدید فی الحکمه. مقدمه و تحقیق و تعلیق از حمید مرعید الکبیسى‏. بغداد: جامعة بغداد، چاپ-[u3] 
  8. ارسطو. (1349). سیاست. ترجمه حمید عنایت. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، چاپ دوم.
  9. افلاطون. (1360). جمهور. ترجمه فؤاد روحانی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. چاپ-[u4] 
  10. جوادی آملی، عبدالله. (1393). تحریر رساله الولایه شمس الوحی تبریزی. تحقیق و تدوین حمیدرضا ابراهیمی. 2 ج. قم: مرکز نشر اسراء، چاپ اول.
  11. رازی، فخرالدین. (1411 ق.). المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات‏. قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم.
  12. سهروردی، شهاب الدین یحیی. (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. رساله پرتو نامه. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ دوم.
  13. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1360). الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق از سید جلال‌الدین آشتیانى‏. مشهد: المرکز الجامعى للنشر، چاپ دوم.
  14. طباطبایی، محمدحسین. (1389). انسان از آغاز تا انجام. ترجمه و تعلیقات صادق لاریجانی. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ سوم.
  15. ...............................، (بی‌تا). اصول فلسفه و روش رئالیسم. مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری. ج 2. تهران: شرکت افست.
  16. .............................................، (1374). ترجمه تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم). چاپ پنجم.
  17. ..............................، (1388). مجموعه رسائل (رساله الولایه). ج 2. به کوشش هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
  18. ..............................، (1387). مجموعه رسائل (رساله‌ای در علم). ج 2. قم: موسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم). چاپ اول.
  19. طوسی، نصیرالدین. (1405 ق.). تلخیص المحصل. بیروت: دار الاضواء، چاپ دوم.
  20. فارابی، ابونصر. (1995 م.). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. مقدمه و شرح و تعلیق از على بو ملحم‏ بیروت: مکتب الهلال، چاپ اول.
  21. فارابی، ابونصر. (1345 ق). تحصیل السعاده. حیدرآباد دکن: مطبعه مجلس، دائره المعارف العثمانیه. چاپ-[u5] 
  22. قراملکی، احد فرامرز، سلمان ماهینی، سکینه. (1388). نبوت (شرح جامع تجرید الاعتقاد-2). تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق ع واحد خواهران- نشر اشکان، چاپ اول.
  23. کاپلستون، فردریک. (1368). تاریخ فلسفه جلد یکم - یونان و روم. ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش، چاپ دوم.
  24. مطهری، مرتضی، (بی‌تا). مجموعه آثار (نقدی بر مارکسیسم)، ج 13، تهران: صدرا، چاپ-[u6] 
  25. نرم‌افزار مجموعه آثار علامه طباطبایی قدس سره، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
  26. نرم‌افزار مجموعه آثار شهید مطهری (ره)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).