تأملات فلسفی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه و ارسال مقاله

بررسی انتقادی نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری در باب متدولوژی فلسفه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

در میان دیدگاه های مختلف پیرامون روش شناسی فلسفه ملاصدرا، باورمندان به نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری بر این عقیده اند که ملاصدرا صرفاً در مقام گردآوری از کشف و نقل استفاده کرده است. پژوهش حاضر بیانگر این است که آنچه مدعیان این دیدگاه معتقدند قابل خدشه و ناپذیرفتنی است. چرا که ملاصدرا علاوه بر اینکه در مقام داوری نیز از کشف و نقل بهره برده است، در مسیر داوری و ارزش گذاری مسائل فلسفی، رویکردهایی دارد که بر اساس آن می توان مدعای نظریه پردازان دیدگاه مورد اشاره را مورد چالش قرار داد. در میان این رویکردها، می توان از تلاش برای آشتی میان دیدگاه های متفاوت و متعارض(روش تلمودی)، ارائه مبناگرایی نوین و رجحان قطعیت وحیانی بر قطعیت عقلانی و نیز ظهور مکتب تفکیک به عنوان واکنش به روش صدرالمتألهین در مقام داوری را نام برد. طرح این مباحث علاوه بر اینکه به مثابه نقض دیدگاه طرفداران تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری محسوب می شود، از منظر روش شناختی نیز نقص محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بررسی انتقادی نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری در باب متدولوژی فلسفه ملاصدرا

نویسنده [English]

  • hassan rahbar

Assistant Professor in islamic philosophy and wisdom at sistan and baluchestan university

چکیده [English]

در میان دیدگاه های مختلف پیرامون روش شناسی فلسفه ملاصدرا، باورمندان به نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری بر این عقیده اند که ملاصدرا صرفاً در مقام گردآوری از کشف و نقل استفاده کرده است. پژوهش حاضر بیانگر این است که آنچه مدعیان این دیدگاه معتقدند قابل خدشه و ناپذیرفتنی است. چرا که ملاصدرا علاوه بر اینکه در مقام داوری نیز از کشف و نقل بهره برده است، در مسیر داوری و ارزش گذاری مسائل فلسفی، رویکردهایی دارد که بر اساس آن می توان مدعای نظریه پردازان دیدگاه مورد اشاره را مورد چالش قرار داد. در میان این رویکردها، می توان از تلاش برای آشتی میان دیدگاه های متفاوت و متعارض(روش تلمودی)، ارائه مبناگرایی نوین و رجحان قطعیت وحیانی بر قطعیت عقلانی و نیز ظهور مکتب تفکیک به عنوان واکنش به روش صدرالمتألهین در مقام داوری را نام برد. طرح این مباحث علاوه بر اینکه به مثابه نقض دیدگاه طرفداران تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری محسوب می شود، از منظر روش شناختی نیز نقص محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ملاصدرا
  • نقد
  • متدولوژی
  • مقام داوری
  • مقام گردآوری
مراجع
1- ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1382)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، ج 3، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
2- ارسطو (1366) متافیزیک، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، چاپ یکم، تهران: نشر گفتار.
3- الفارابی، ابونصر (1405 ق)، الجمع بین الرأی الحکیمین، مقدمه و تعلیق از دکتر البیر نصری نادر، چاپ دوم، تهران: انتشارات الزهراء.
4- اصفهانی، مهدی (بی‌تا)، معارف القرآن، جلد 2، نسخه خطی آقای صدر زاده.
5- بلخی، جلال‌الدین محمد (1925 م)، مثنوی معنوی، دفتر ششم، به کوشش نیکلسون، لیدن: بریل.
6- پولاک، جان،...[و دیگران](1386)، نظریه‌های امروزی شناخت. ترجمه علی حقّی، چاپ دوّم، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
7- حکیمی، محمدرضا (1382)، مکتب تفکیک، چاپ هفتم، قم: دلیل ما.
8- ..........، (1387)، الحیاة، جلد اول، ترجمه احمد آرام، چاپ دهم، قم: دلیل.
9- خندان، علی اصغر (1388)، منطق کاربردی، چاپ پنجم، تهران: سمت.
10- ذکاوتی قراگزلو، علیرضا (1386)، سیر تاریخی نقد ملاصدرا، تهران: هستی نما.
11- سیدان، سید جعفر؛ سبحانی، محمدتقی؛ فیاضی، غلامرضا؛ پارسا نیا، حمید، کرسی نقد و نظریه‌پردازی: نسبت عقل و وحی از دیدگاه فلسفه و مکتب تفکیک، کتاب نقد، شماره 41، 1385.
12- سروش، عبدالکریم (بی‌تا)، حکمت در فرهنگ اسلامی، دانشگاه انقلاب، دوره جدید، شماره 98-99.
13- شریف، م. م (1362)، تاریخ فلسفه در اسلام، تهران: نشر دانشگاهی.
14- الشیرازی، صدرالمتألهین (1360)، اسرار الآیات، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
15-..........(بی‌تا)، الحاشیة علی الهیّات الشفاء، قم: انتشارات بیدار.
16- .........(1362)، اللمعات المشرقیّة فی فنون المنطقیّة. تصحیح دکتر مشکاة الدینی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات آگاه.
17- ........(1981 م)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیّة الاربعة.9 جلد، بیروت: دار إحیاء التّراث.
18- ........(1354)، المبدأ و المعاد، به تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
19- عبودیت، عبدالرسول (1388)، درآمدی بر نظام حکمت صدرایی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: سمت.
20- قراملکی، احد فرامرز (1388)، روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
21-...........(1390)، روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، چاپ ششم، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
22- قزوینی، مجتبی (1373)، بیان الفرقان، جلد 1، تهران: مرکز جامعه تعلیمات اسلامی.
23- گندمی نصرآبادی، رضا (1389)، روش‌شناسی فلسفی ولفسون - روش فرضی– استنتاجی، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره‌های 64 و 65.
24- لیمن، الیور (1383)، تاریخ فلسفه اسلامی، زیر نظر سید حسین نصر و الیور لیمن، ترجمه جمعی از استادان فلسفه، جلد اول، تهران: حکمت.
25- مظفری، حسین (1385)، مخالفت امامان معصوم و اصحاب ایشان با فلسفه از نگاه مکتب تفکیک، معارف عقلی، شماره 2.
26- .........(1384)، معرفی مکتب تفکیک و نقد نگاه این مکتب...، معارف عقلی، پیش‌شماره 2، صص 83- 104.
27- ملکیان، مصطفی (1372-1373)، درس گفتار تفکر نقدی (روش نقد اندیشه‌ها)، جلد دوم، بی‌نا.
28- نصیری، مهدی (1386)، فلسفه از منظر قرآن و عترت، تهران: کتاب صبح.
29- steinsaltz, Adin(1989), the Talmud the steinsaltz edition, random house.
30- Lehrer, Keith(1992), Theory of knowledge, London: Rutledge.
تأملات فلسفی
دوره 10، شماره 25 - شماره پیاپی 25
بهمن 1399
صفحه 261-279
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار