نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید علی علم الهدا

دانشیار گروه فلسفه اسلامی دانشگاه پیام نور

چکیده

در این مقاله نشان داده می‌شود در تفکّر صدرایی " وجود" هم نقش تبیین چگونگی کثرت در افراد یک ماهیت نوعیه را برعهده دارد و هم اینکه براساس نظریه حرکت جوهری لازم نیست عرض های یک ذات نقش تبیین چگونگی تحقق حرکت در یک ماهیت را به عهده گیرند. به عبارت دیگر در فلسفه ملاصدرا قرار دادن ساحت جوهریت در مقابل اعراض برای یک ماهیت به نحو عینی و ابژکتیو نه لازم است و نه ضروری. از سوی دیگر نیز اقتضاء رابطه اتحّادی جوهر و عرض که از سوی برخی پیروان ملاصدرا ( و در برخی موارد بطور ناخودآگاه از سوی خود ملاصدرا ) مورد تفوّه قرار گرفته است ، ریشه در مبانی هستی شناختی وی دارد. و از همین رو مکتب حکمت متعالیه را وادار می سازد زیادت عینی و خارجی اعراض بر جوهر را نفی کند.
اما سئوال پیش روی این مقاله آنستکه آیا اگر عرضیت به نحو خارجی و عینی زائد بر جوهریت نیست پس آیا حتما باید قائل شد اعراض به نحو معقول ثانی فلسفی تحقق دارند.این مقاله نهایتاً می گوید دوگانه جوهریت و عرضیت براساس مبانی ملاصدرا میتواند ساختارهای پیشینی ذهن در نظر گرفته شود و تقسیم جوهر و عرض به معنای دقیقا کانتی آن یک تقسیم سوبژکتیو تلقی گردد پس بر این اساس لازم نیست حتماً عرضیت یا جوهریت را به نحو معقول ثانی فلسفی دارای تحقق و وجود بدانیم بلکه میتواند امری یکسره ذهنی و از ساختارهای ذهن تلقی شود.

کلیدواژه‌ها

• جوهر
• عرض
• ذات
• وجود
• ملاصدرا

موضوعات

• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

The subjectivity of the substantiality and accidentality basis on Mulla sadra’s philosophy

نویسنده [English]

• seyyed ali alamolhoda

associated of professor of Islamic philosophy and theology department of payamenoor university

چکیده [English]

In This essay will be discussed that two facts can be considered for deviding corporal beings to substance and physical accidents.The first cause is rooted from solving the problem of change.Peripatetics against the sophists obliged to devide every changeable objects to accidental part and snbstatial part and the chang was restricted to accidents. The second problem that Aristotelians have been trying to solve it by accepting the accidents was explaining the quality of multiplicity of physical species. But from the view point of Mulla sadra’s philosophy , the existance is the just solution for the both problems. On the basis of his thaught, the existance is absolute essential agent of individualization of the physical species and since, The substantial motion theory has been accepted in this philosophy, we could see there is no emergent for agreement to the accidents against the substance. From the other side Sadra’s philosophy has been finally forced to accept the union of accident and its substance and refuses annexation of the one to the other. According to Mulla sadra’s thaught, indeed every object is just absolute being so substantiality and accidentality for it, has been reguarded by mind. So in such philosophy, you can’t belive substantiality and accidentality are achieved from objectivity but also you must accept they are subjective. This matter guids us to have a Kantian understanding from Mulla sadra’s thaught about substantiality and accidentality.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mulasadra
• being
• existance
• substance
• essence
• accident