نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی- گروه معارف اسلامی

چکیده

از دیدگاه نصر و سنت‌گرایان ریشه اصلی بحران معنویت درکنار نهادن وچشم‌پوشی ازسنت است؛چراکه سنت اصلی‌ترین منبع معنویت است. پس سنت هم آبشخور معنویت است و هم بازگشت بدان، زداینده بحران‌ها و از جمله بحران معنویت خواهد بود و چون درنگاه وی،وحی،شالوده سنت است،پس معنویت با وحی و نیزدین که فراورده وحی است برمدار هم‌بستگی خواهد چرخید.پژوهش حاضر که به حل بحران معنویت از منظرنصر و ارزیابی آن پرداخته است به این پرسش پاسخ داده که آیا معنویت پیشنهادی نصر گره‌گشا است یا خیر و چه نقدی بر آن وارد است؟ این مقاله با توجه به مفهوم معنویت و مبانی آن نزد نصر،به نقد‌های ارائه شده اعم از نقدهای منتشره و نقدهای این پژوهه پرداخته است.روش پژوهش، روش تحلیلی-انتقادی است و اساسی‌ترین یافته‌های آن عبارتند از:یک.از آنجا که دین، تحقق وحی و وحی شالوده سنت است،پس معنویتِ معطوفِ به سنت، ریشه در دین دارد.دو. نصر بین بُعد ظاهری و باطنی دین تفکیک کرده و بُعد باطنی که جوهره دین است،منبع اصیل معنویت می‌داند.سه.به گوهر مشترک بین ادیان بر اساس باطن و فطرت مشترک بشری برای دستیابی به معنویت تأکید دارد.چهار.اگر گوهر مشترک که در قامت وحدت متعالی ادیان جلوه می‌کند مبنای معنویت شد، پس نگاه ما به دیگر ادیان،نگاه سلبی نخواهدبود و آنچه که می‌تواند پیروان همه ادیان را آشتی دهد،در آویختن به معنویت معطوف به سنت است که در همه ادیان،جاری است.پنج.با بررسی انتقادی اساسی‌ترین عناصر معنویتِ معطوف به سنت درمنظر نصر،این نتیجه حاصل شدکه ضمن ارزشمندی دیدگاه نصر،حل بحران معنویت به معنای راستین، خارج از توان آن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Solving the crisis of spirituality from the perspective of Seyyed Hossein Nasr and its evaluation

نویسنده [English]

  • ali ahmadpour

mohghegh

چکیده [English]

Abstract
From Nasr's perspective and from traditionalists,the root of the crisis of spirituality is to abandon tradition and ignore tradition,because tradition is the main source of spirituality.So tradition is both the drinker of spirituality and its return,the abolitionist of crises,including the crisis of spirituality,and because in his view revelation is the foundation of tradition,then spirituality will revolve around solidarity with revelation as well as religion that is the product of revelation.The present study,which deals with solving and evaluating the crisis of spirituality from Nasr's perspective,has answered the question of whether or not Nasr's proposed spirituality is a pivotal one.This article,with regard to the concept of spirituality and its foundations in Nasr,deals with the critiques presented,both published and critiques of this study.The research method is analytical-critical method and its main findings are:Since religion is the realization of revelation and revelation is the cornerstone of tradition,then tradition-oriented spirituality is rooted in religion.Two.Nasr distinguishes between the outer and inner dimensions of religion and considers the inner dimension,which is the essence of religion,the genuine source of spirituality.Three.It emphasizes the common essence of religions on the basis of the inner and the common human nature for the pursuit of spirituality.Four.If the common essence that stands for the supreme unity of religions is the basis of spirituality,then our view of other religions will not be negative.What can reconcile the followers of all religions is in hanging on to tradition-based spirituality that is current in all religions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spirituality Crisis
  • Seyyed Hossein Nasr
  • Traditionalism
  • Transcendent Unity of Religions
  • Revelation
1. ابن فارس، ابوالحسین احمد. 1404، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الإعلام الإسلامی، 6 جلدی.
2. اصلان، عدنان. 1385، پلورالیسم دینی: کثرت ادیان از نگاه جان هیک و سید حسین نصر، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: نقش جهان، چاپ اول.
3. ایمانی، محمد رسول، اَوتارَه، آموزه‌ای در حال تحوّل و تکامل در منابع هندویی، مجله معرفت ادیان، سال پنجم، شماره اول، پیاپی 17، زمستان 1392، 110-93.
4. بورکهارت تیتوس. 1365، هنر مقدس (اصول و روش‌ها)، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش.
5. جرجانی، علی بن محمد. 1394، تعریفات: فرهنگ اصطلاحات معارف اسلامی، ترجمه حسن سید عرب و سیما سادات نوربخش، تهران: فرزان روز، چاپ دوم.
6. جوهری، اسماعیل بن حماد. 1370، صحاح‌اللغه، بیروت: بی‌نا.
7. خسرو پناه، عبدالحسین. 1388، جریان‌شناسی فکری ایران معاصر، قم: حنا.
8. دهخدا، علی اکبر.1377، لغت‌نامه دهخدا، 15 جلدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
9. رشاد، علی اکبر.1388، معنا منهای معنا، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
10. شاکرنژاد، احمد.1397، تبیین معنویت در فرهنگ و ادب فارسی، تهران: الگوی پیشرفت، چاپ اول.
11. صفاری احمدآباد، سمیه و شریف زاده، محمدرضا. 1395، بررسی رابطة تطبیقی واژة لوگوس از منظر هراکلیتوس و نشان چلیپا در اندیشة ایرانیان، مجله باغ نظر، 13(42)، 56-42.
12. فونتانا، دیوید. 1385، روان‌شناسی دین و معنویت، ترجمه الف ساوار، قم: نشر ادیان، چاپ اول.
13. کدیور، محسن. 1387، سنت‌گرایی نصر در بوته نقد، شهروند امروز، شماره 46، 22/2/1387، 302-294.
14. گنون، رنه. 1349، بحران دنیای متجدد، ترجمه دهشیری، ضیاءالدین، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15. لگنهاوزن، محمد. 1382، چرا سنت‌گرا نیستم، ترجمه منصور نصیری، خرد جاودان، مجموعه مقالات همایش نقد تجدد از دیدگاه سنت‌گرایان معاصر، تهران: دانشگاه تهران.
16. معین، محمد. 1360، فرهنگ فارسی معین، ج 4، 6 جلدی، تهران: سپهر، چاپ چهارم.
17. مهدوی، منصور. 1391، سنجش سنت ارزیابی مکتب سنت‌‌گرایی بر پایه اندیشه‌‌های سید حسین نصر، قم: اشراق حکمت، چاپ اول.
18. نصر، سید حسین. 1378، معنویت و علم؛ همگرایى یا واگرایى؟، ترجمه فروزان راسخی، مجله نقد نظر، شماره 20-19، 87-74.
19. -----------. 1380، معرفت و معنویت، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: سهروردی، چاپ اول.
20. -----------. 1382الف، آرما‌ن‌ها و واقعیت‌های اسلام، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: جامی، چاپ اول.
21. -----------. 1382ب، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، قم: طه، چاپ دوم.
22. -----------. 1383، آرمان‌ها و واقعیت‌های اسلام، ترجمه شهاب‌الدین عباسی، تهران: سهروردی، چاپ اول.
23. -----------. 1386، سنت، عقلانیت و دیانت: در گفتگو با سید حسین نصر، هفت آسمان، سال نهم، شماره 33، 39-17.
24. -----------. 1387. در جستجوی امر قدسی: گفتگوی رامین جهانبگلو با سید حسین نصر، ترجمه سیدمصطفی شهرآیینی، تهران: نی، چاپ چهارم.
25. -----------. 1389، دین و نظم طبیعت، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
26. -----------.۱۳۷۶، جوان مسلمان و دنیاى متجدد، ترجمه مرتضى اسعدى، تهران: طرح نو، چاپ چهارم.
27. -----------.1396، وحدت طریقت و نظریه لوگوس، ترجمه حسین حیدری و هادی امینی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
28. ولف، دیوید ام. 1386. روان‌شناسی دین، ترجمه محمد دهقانی، تهران: رشد، چاپ اول.
29. هورن بای آلبرت سیدنی. 1384، آکسفورد، تهران: بهشید، چاپ اول.
30. Elkins.D.N, Hedstorm,L.j., Hughes.L.L., Leaf,J.A.and Sunders, C. 1988, Towards a humanistic- phenomenological Spiritualiy: journal of Humanistic Psychology,28, (4): pp5-18.