نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری دانشگاه کاشان
2 عضو هیات علمی گروه ادیان و فلسفه دانشگاه کاشان
چکیده
موضوع اخلاق آموزگاری از موضوعات بنیادین و مهم دانش اخلاق است. چگونگی برخورد آموزگار با شاگردان، پیامدهای مهمی در زندگی سعادتمحور و مباحث تربیتی دارد. راغب اصفهانی، صاحب الذریعه الی مکارم الشریعه، یکی از اندیشمندان مسلمان است که در لابلای مباحث تربیتی و اخلاقی این کتاب به وظایف اخلاقی آموزگار توجه داشته است. هرچند ساختار کلی نظریه اخلاقی راغب اصفهانی در این کتاب از فلاسفه یونان تأثیر پذیرفته است اما محتوای کلی آن، دینی و قرآنی است و در آن اخلاق فلسفی و قرآنی با هم آمیخته شده است. از آنجا که عبارات غزالی در خصوص اخلاق آموزگاری در میزان العمل، متأثر از عبارات الذریعه راغب اصفهانی است لذا می توان به وجود اشتراکاتی میان این دو کتاب اذعان نمود. راغب اصفهانی در الذریعه از پنج وظیفه برای آموزگار سخن به میان میآورد اما غزالی از هشت وظیفه سخن میگوید. شفقت، بازدارندگی غیر مستقیم، عامل بودن در گفتار و رفتار، الگو قرار دادن پیامبر (ص) و مخاطب قرار دادن متعلّمین با توجه به میزان درکشان، از مهمترین وظایفی هستند که هم راغب اصفهانی برای آموزگار برمیشمارد و هم غزالی، اما غزالی از درون برخی از این وظایف، موارد دیگری نیز اتخاذ میکند و تبیین گستردهتری از اخلاق آموزگاری ارائه میکند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Rereading the Teaching Ethics in the Ghazali's Mizan-alaml, in the Light of the Ragheb Isfahani's Al-Dari'ah
نویسندگان [English]
- somayye masoudinia 1
- hasan ahmadizade 2
1 PhD student of Kashan University
2 assistance professor, university of Kashan
چکیده [English]
The subject of teaching ethics is one of the fundamental and important issues of ethical knowledge. How the teacher treats students has important implications for well-being and educational issues. Ragheb Isfahani, the author of Al-Dari'ah al-Makarem al-Shari'ah, is one of the Muslim thinkers who has paid attention to the moral duties of the teacher in the course of the educational and moral issues of this book. Although the general structure of Ragheb Esfahani's moral theory in this book has been influenced by Greek philosophers, but its general content is religious and Qur'anic, in which philosophical and Qur'anic ethics are mixed. Since Ghazali's statements about teaching ethics in the Mizan-alamlal are influenced by Ragheb Isfahani's expressions, it can be acknowledged that there are similarities between these two books. Ragheb Esfahani in Al-Dari'ah talks about five duties for the teacher, but Ghazali talks about eight duties. Compassion, indirect deterrence, being a factor in speech and behavior, setting an example for the Prophet (PBUH) and addressing the learners according to their level of understanding, are among the most important tasks that both Ragheb Isfahani and Ghazali, but Ghazali from within, Some of these tasks take on other implications and provide a broader explanation of teaching ethics.
کلیدواژهها [English]
- Teaching ethics"
- Al-Dari'
- a"
- Mizan Al-Aml"
- Ragheb Isfahani"
- "
- Ghazali"
قرآن کریم
- ابوطالب مکی. (1417م ). قوة القلوب فی معامله المحبوب. بیروت: دارالکتبالعلمیه.
- اعوانی، شهین. (1388). "کیمیای اخلاق در غزالی". مجلۀ جاویدان خرد. (10): 5-24.
- افلاطون. (1357). مجموعۀ آثار افلاطون. جلد دوم. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی.
- امیدوار، ا.ف. (1390). اخلاق تدریس. قم: دفتر نشر معارف اسلامی.
- امینی، ابراهیم. (1384). اسلام و تعلیم و تربیت. قم: بوستان کتاب.
- حداد عادل، غلامعلی و دیگران. (1392). دانشنامۀ جهان اسلام: ج 18.
- خادمی، عزتالله و گلآقایی، معصومه. (1389). "تربیت عرفانی از دیدگاه سهروردی". فصلنامۀ تأملات فلسفی. 2(5): 37-56.
http://phm.znu.ac.ir/article_19523_0702f79927ea02244e60410e64200344.pdf
- دارمی، عبدالله بن عبدالرحمان. (1421م). مسند الدارمی (سنن الدارمی). ریاض: دارالمغنی.
- راغب اصفهانی (1414م). الذریعه الی مکارمالشریعه. قم: الشریفالرضی.
- سهرابی، رضا و فتحالله زاده، حسن. (1393). "اخلاق آموزش از نگاه نیچه". فصلنامۀ تأملات فلسفی. 4(13): 53-72.
http://phm.znu.ac.ir/article_19569_d915403dabe4b10ed7a4ba4fd2858bfb.pdf
- شهید ثانی، زینالدین بن علی. (1409م). منیه المرید. قم: مکتبه الاعلام الاسلامی.
- غزالی، محمد بن محمد. (1416م). المنقذ من الضلال (مجموعه رسائل الامام الغزالی). بیروت، دارالفکر.
- ــــــــــــــ (1383). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ــــــــــــــ (1386). ترجمۀ احیاء علوم الدین. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ــــــــــــــ (2002م). تهافه الفلاسفه. بیجا: دار و مکتبهالهلال.
- ــــــــــــــ (بیتا). میزان العمل (سلیمان دنیا، محقق). قاهره: دارالمعارف.
- فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. (1373). راه روشن(المحجة البیضاء فی تهذیب الحیاء). ترجمۀ محمدصادق عارف. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
- محاسبی، حارث بن اسد. (1420م). الرعایه لحقوق الله (عبدالرحمان، عبد الحمید البر، محقق). مصر: دارالیقین.
- Aristotle (2004). Nicomachean Ethics. translated and edited by Poger Crisp.Cambridge University press.