محمدمهدی ولی زاده؛ محسن جاهد
چکیده
شجاعت از دیرباز یکی از فضیلتهای مهم اخلاقی در آیینهای گوناگون به شمار رفته و در مفاهیم اسلامی نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. ارسطو و مسکویه رازی بهعنوان دو اندیشمند اخلاقی یونانی و مسلمان، ...
بیشتر
شجاعت از دیرباز یکی از فضیلتهای مهم اخلاقی در آیینهای گوناگون به شمار رفته و در مفاهیم اسلامی نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. ارسطو و مسکویه رازی بهعنوان دو اندیشمند اخلاقی یونانی و مسلمان، در مفهومسازی و مرزبندی این فضیلت تلاش کردهاند و مورد توجه مفسران قرار گرفته اند. تشابه زیاد محتوای این دو فضیلت گرای برجسته در بحث شجاعت، این پرسش را پی میآورد که تفاوت آوردههای آنها در چیست و مسکویه به چه میزان متأثر از متن ارسطو بوده است؟ پژوهش پیشرو کوشیده با روش تحلیل محتوای اخلاق نیکوماخوس ارسطو و تهذیب الاخلاق مسکویه، ریزمؤلفه های شجاعت از دیدگاه هر یک را استخراج کرده سپس مقایسه کند. در این راستا 32 مؤلفه را در شش بُعد یافته که 13 مورد مشترک و 11 مورد مختص ارسطوست و از ابداع کم نظیر او در اخلاق فضیلت حکایت می کند. در مقابل، 8 مؤلفه از امتیازات مسکویه است که نشان میدهد وی در کتاب اصلی خود، علاوه بر انتقال اخلاق یونان به ادبیات اسلامی- عربی، نقش گزینش، تبیین، تکمیل و نوآوری را نیز ایفا نموده، ازاینرو جایگاه پیشتازی در میان اخلاقیان متأخر یافته و اتهام وابستگی و برگردانگری صِرف او روا نیست.