تأملات فلسفی

1. شناسنامه علمی مجله

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 1-10

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.242281

چکیده

بیشتر

2. بررسی چگونگی پیوند توحید صفاتی با نظام معقولات در نزد خواجه نصیر

آیسودا هاشم پور؛ محمد بیدهندی

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 11-29

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.118281.1726

چکیده

بررسی چگونگی پیوند توحید صفاتی با نظام معقولات در نزد خواجه نصیر چکیده بحث اسماء و صفات و کیفیت ارتباط آن با ذات الهی از اهم مباحث توحیدی و در این میان مسئله‌ی عینیت یا زیادت صفات با ذات خداوند همواره ... بیشتر

3. اهمیت میانجی‌گری اخلاق کانتی بین حق انتزاعی و حیات اخلاقی و ضرورت گذار از اخلاق به حیات‌اخلاقی درکتاب مبانی فلسفه حق هگل

محمود صوفیانی؛ محمد اصغری؛ محسن باقرزاده مشکی باف

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 31-59

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.117393.1718

چکیده

همانطور که هگل در پیشگفتار کتاب مبانی فلسفه حق بیان کرده‌است؛ بحث مرکزی در این اثر، از بین بردن خودسرانگی اراده است که همان معنای عامیانه آزادی است. هگل در صدد ردیابی تحقق مفهوم آزادی به عنوان ایده در ... بیشتر همانطور که هگل در پیشگفتار کتاب مبانی فلسفه حق بیان کرده‌است؛ بحث مرکزی در این اثر، از بین بردن خودسرانگی اراده است که همان معنای عامیانه آزادی است. هگل در صدد ردیابی تحقق مفهوم آزادی به عنوان ایده در نفس‌الامر است. نگارنده معتقد است که در هر دو گذار هگل میان سه بخش اصلی این اثر یعنی از حق انتزاعی به اخلاق و از اخلاق به حیات اخلاقی، او خودسرانگی اراده را به عنوان نمود فاقد مفهوم رفع کرده است. در گذار نخست شخص به عنوان تعین حق انتزاعی که آزادی خویش را تنها در تملک چیزهای خارجی و بازشناسی آن از طریق دیگری می‌یابد، در دیالکتیک ناحق و رفع آن اسیر اراده‌ی خودسرانه‌ی فرد جزئی‌ای می‌شود که جرم را وارد تسلسلی نامتناهی می‌کند. بنابراین بازشناسی ساحت کلی درون انسان در جهت قانون‌گذاری امر خیر در مقام اخلاق ضرورت پیدا می‌کند. در این بخش وجدان به عنوان متعین کننده خیر درونی انسان، پس از آن‌که تمامی نهادها و قوانین عرف را در درون خویش مستحیل می‌سازد، به دلیل صوری بودن قانونش، به جای اراده‌ی امر کلی، اراده‌ی جزئی خویش را به عنوان محتوای قانون مطلق، وضع می‌کند و از این طریق ادعای مطلق بودن می‌کند که هگل آن را نتیجه اخلاق کانت و اینهمان با منطق حکومت ترور در فرانسه می‌داند. هگل در جهت رفع این خودسرانگی، به وجه ممیزه فلسفه اخلاق خویش یعنی حیات اخلاقی گذار می‌کند که در آن محتوای قانون‌های اخلاقی بایستی از طریق نهادهای جهان اجتماعی بالفعل که شخص در آن ساکن است چارچوب‌بندی شوند.

4. نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت

حسین خوارزمی؛ حسن میانداری

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 61-94

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.242282

چکیده

چکیده در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ... بیشتر

5. بازخوانی برهان نبوت سینوی بر اساس نظریه اعتبار علامه طباطبایی (ره)

فرزانه ذوالحسنی؛ علی وکیلی

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 95-119

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.105133.1576

چکیده

چکیده: در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی ابتدا برهان نبوت سینوی در آثار ابن سینا مرور می شود و سپس تحلیل بدیع علامه طباطبایی از آن براساس نظریه اعتبار عرضه می گردد. از نظر ابن سینا انسان موجودی مدنی بالطبع ... بیشتر

6. مسئله تصادف اخلاقی تاملی در دیدگاه مایکل مور

بهرام علیزاده

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 121-150

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.112382.1660

چکیده

نیگل و ویلیامز معضل "تصادف اخلاقی" را محصول تعارض میان باور به اصل کنترل و فعالیت‌های اخلاقی می‌دانند. برخی معتقدند که این مسئله‌ای واقعی و حل‌ناشده در فلسفه معاصر است اما همه با این سخن موافق نیستند. ... بیشتر

7. معطوف بودن اخلاق به عینیت و عینیت‌گرایی درباره‌ی اخلاق

سیدعلی اصغری

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 151-182

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.117137.1717

چکیده

بستر کاوش مقاله‌ی پیش رو، بحث عینیت اخلاق است که در حوزه‌ی فرااخلاق مطرح می‌شود. اتخاذ موضع درباره‌ی این که آیا اخلاق عینی هست یا نه (و اگر عینی است، از چگونه عینیتی برخوردار است) کانون بحثهای هستی‌شناختی ... بیشتر بستر کاوش مقاله‌ی پیش رو، بحث عینیت اخلاق است که در حوزه‌ی فرااخلاق مطرح می‌شود. اتخاذ موضع درباره‌ی این که آیا اخلاق عینی هست یا نه (و اگر عینی است، از چگونه عینیتی برخوردار است) کانون بحثهای هستی‌شناختی فرااخلاق بوده است. تحلیل تجربه‌ی اخلاقی متعارف (شهودها و دریافتهای افراد غیرفیلسوف) درباره‌ی عینیت اخلاق، نزد متفکران فرااخلاق جایگاه ویژه‌ای دارد و ایده‌های فلسفی را خود بر زمینه‌ی این تحلیل بنا می‌کنند. اما در این سیر و تحلیل، معمولاً مرز تجربه‌ی اخلاقی متعارف با ایده‌های فیلسوفان مبهم است. مقاله‌ی پیش رو تلاشی است در تفکیک «معطوف بودن اخلاق به عینیت (مباع)» به‌عنوان جهت‌گیری تجربه‌ی اخلاقی متعارف، از «عینیت‌گرایی درباره‌ی اخلاق» به‌عنوان یک جهت‌گیری نظری در فرااخلاق. این تفکیک، اولاً معلوم می‌کند که مباع به چه معنی و چگونه در فرااخلاق نقش ایفا می‌کند زیرا هم رابطه‌ی آن با نظریه‌ی فرااخلاقی به‌طور کلی روشن خواهد شد و هم این که چگونه عینیت‌گرایی را در موقعیت اولیه‌ی بهتری نسبت به نظریه‌های رقیب قرار می‌دهد. نقشی که برای مباع تبیین خواهیم کرد، بر اساس برخی مطالعات حوزه‌ی روان‌شناسی فرااخلاق به چالش کشیده شده است. از این بحث کرده‌ایم که چرا این چالش نمی‌تواند مباع را زیر سؤال برد. ناعینی‌انگاران برای وانهادن مباع و غلبه بر موقعیت اولیه‌ی بهتر عینیت‌گرایی ناگزیرند استدلال(های) قوی اقامه کنند. خواهیم دید که دو استدلال علیه وجود امور واقع عینی اخلاقی، به هدفشان دست نمی‌یابند.

8. بررسی انتقادی تفسیر آقا علی مدرس و تابعان از نظریۀ «اصالت وجود» ملاصدرا

محمد حسین زاده

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 183-208

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.113543.1674

چکیده

دیدگاه ملاصدرا دربارۀ اصالت وجود به صورت‌های مختلفی تفسیر شده است. در تفسیر رایج از نظریۀ اصالت وجود، ماهیت امری کاملاً ذهنی و وابسته به فاعل شناسا است و چون در واقعیت خارجی حاضر نیست، نمی‌تواند به نحو ... بیشتر

9. افلاطون علیه شاعران: عمومی و خصوصی در اندیشه های اخلاقی افلاطون و نمایشنامه‌نویسان

مریم نصراصفهانی

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 209-232

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.111312.1648

چکیده

نمایشنامه‌های یونان باستان و محاورات افلاطون دو منبع مهم و رقیب برای دستیابی به دیدگاه‌های یونانیان باستان درباره اخلاق و انتخاب‌های اخلاقی است. در واقع، همین رقابت و اختلاف نظر دلیل دشمنی افلاطون ... بیشتر

10. حل بحران معنویت از منظر سیدحسین نصر و ارزیابی آن

علی احمدپور

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 233-260

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.111996.1654

چکیده

از دیدگاه نصر و سنت‌گرایان ریشه اصلی بحران معنویت درکنار نهادن وچشم‌پوشی ازسنت است؛چراکه سنت اصلی‌ترین منبع معنویت است. پس سنت هم آبشخور معنویت است و هم بازگشت بدان، زداینده بحران‌ها و از جمله بحران ... بیشتر از دیدگاه نصر و سنت‌گرایان ریشه اصلی بحران معنویت درکنار نهادن وچشم‌پوشی ازسنت است؛چراکه سنت اصلی‌ترین منبع معنویت است. پس سنت هم آبشخور معنویت است و هم بازگشت بدان، زداینده بحران‌ها و از جمله بحران معنویت خواهد بود و چون درنگاه وی،وحی،شالوده سنت است،پس معنویت با وحی و نیزدین که فراورده وحی است برمدار هم‌بستگی خواهد چرخید.پژوهش حاضر که به حل بحران معنویت از منظرنصر و ارزیابی آن پرداخته است به این پرسش پاسخ داده که آیا معنویت پیشنهادی نصر گره‌گشا است یا خیر و چه نقدی بر آن وارد است؟ این مقاله با توجه به مفهوم معنویت و مبانی آن نزد نصر،به نقد‌های ارائه شده اعم از نقدهای منتشره و نقدهای این پژوهه پرداخته است.روش پژوهش، روش تحلیلی-انتقادی است و اساسی‌ترین یافته‌های آن عبارتند از:یک.از آنجا که دین، تحقق وحی و وحی شالوده سنت است،پس معنویتِ معطوفِ به سنت، ریشه در دین دارد.دو. نصر بین بُعد ظاهری و باطنی دین تفکیک کرده و بُعد باطنی که جوهره دین است،منبع اصیل معنویت می‌داند.سه.به گوهر مشترک بین ادیان بر اساس باطن و فطرت مشترک بشری برای دستیابی به معنویت تأکید دارد.چهار.اگر گوهر مشترک که در قامت وحدت متعالی ادیان جلوه می‌کند مبنای معنویت شد، پس نگاه ما به دیگر ادیان،نگاه سلبی نخواهدبود و آنچه که می‌تواند پیروان همه ادیان را آشتی دهد،در آویختن به معنویت معطوف به سنت است که در همه ادیان،جاری است.پنج.با بررسی انتقادی اساسی‌ترین عناصر معنویتِ معطوف به سنت درمنظر نصر،این نتیجه حاصل شدکه ضمن ارزشمندی دیدگاه نصر،حل بحران معنویت به معنای راستین، خارج از توان آن است.

11. بررسی انتقادی نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری در باب متدولوژی فلسفه ملاصدرا

حسن رهبر

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 261-279

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.112236.1658

چکیده

در میان دیدگاه های مختلف پیرامون روش شناسی فلسفه ملاصدرا، باورمندان به نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری بر این عقیده اند که ملاصدرا صرفاً در مقام گردآوری از کشف و نقل استفاده کرده است. پژوهش حاضر ... بیشتر

12. اشه در مفهوم اکمال و ارتباط آن با هنر

پریسا اکبری؛ ایرج داداشی

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 281-312

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.121712.1753

چکیده

دوران تاریخ ایرانِ پیش از ورود‌ اسلام، از لحاظ معرفت‌شناسی عمدتا" تحت فراروایتی بنام کیش مزدیسنا قرار‌دارد که بر‌تمام شئون زندگی اجتماعی، سیاسی و‌فرهنگی آن سایه افکنده‌است. برمبنای دکترین کیش مزدیسنا ... بیشتر دوران تاریخ ایرانِ پیش از ورود‌ اسلام، از لحاظ معرفت‌شناسی عمدتا" تحت فراروایتی بنام کیش مزدیسنا قرار‌دارد که بر‌تمام شئون زندگی اجتماعی، سیاسی و‌فرهنگی آن سایه افکنده‌است. برمبنای دکترین کیش مزدیسنا که بر هفت پایة "یکتایی ‌اهورامزدا، پیامبری اشوزرتشت، پیرویِ‌از اشه، داشتنِ‌اندیشه، گفتار‌و‌کردارِ‌نیک، آزادی‌ِگزینشِ ‌راه، پاداشِ‌کارِنیک و کیفرِ‌کارِزشت، جاودانیِ‌روان ‌و رستاخیز" استوار است؛ خداوند جان‌و‌خرد، جهان را براساس هنجاری به‌نام اشه آفریده که بر‌تمام هستی حاکم است؛ حقیقتی محیط بر کیش زرتشت و حتی حکمت پیشازرتشتی، که درهمة مراتب؛ جهان هستی را به‌سوی کمال و رسیدن به اصل و مبدأ خلقت هدایت‌می‌نماید. از یک‌سو آفرینش اثر‌هنری در خلاء صورت نمی‌گیرد و در تعریف سنتی آن به کمال رساندن نفس خویش و به‌تبع‌آن نفس غیر است و ازسویی‌دیگر در هنر ایران؛ براساس جهان‌بینی پیشینیان که متکّی بر‌ آموزه‌های یکتاپرستانه و خردمندانه بوده‌است ، فعل خلاق هنرمند، در طول فعل خلاق الهی و دقیقاً بر همان نحو، مبتنی بر نظم و اکمال لایق هر شیء است و هنرمند به دلیل دیالکتیک خرد خود با خرد مینوی‌است که از حقایق جهان مینوی آگاهی یافته و در فعل آفرینش هنری، به هر چیزی کمال لایق آن را می‌بخشد. این پژوهش ضمن بررسی‌و تفسیر‌ساده متون؛ با عنایت به بنیان‌های آموزة مزدایی و استفاده‌از منابع مکتوب و روش اسنادی و تحلیل و تفسیر متناسب این آموزه، رابطة اشه و اکمال را مورد بررسی قرار داده است. لذا ضمنِ تحلیلِ معنایی واژة اشه در متون مزدایی و پیشامزدایی؛ حضور مفاهیم هنر و زیبایی، تکامل، پویایی و حرکت؛ همچنین نظم و تعادل بررسی می‌گردد.

13. بررسی مقایسه‌ای آرای هایدگر و کربن در باب «فهم در ساحت حضور»

مهدی فدایی مهربانی؛ سعید جهانگیری

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 313-348

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.121647.1752

چکیده

مارتین هایدگر فیلسوف پدیدارشناس آلمانی را باید یکی از مهم‌ترین منتقدان فلسفۀ سوبژکتیو غرب در نظر آورد که به جای تأکید بر انفکاک پذیرفته شدۀ فاعل شناسا و مورد شناسایی، که به طور خاص در نظریۀ تناظری صدق ... بیشتر

14. انفعالِ نفس و تغییرِ ذاتِ مدرِک: مسأله‌ای ارسطویی، ردیه‌ای سینوی و دفاعیه‌ای صدرایی

مصطفی زالی

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 349-374

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.112049.1655

چکیده

نفس در فلسفه‌ی ارسطویی به عنوان قوه‌ی مدرِک شناخته شده و از آنجا که ادراک نوعی استحاله به شمار می‌رود، مسأله‌ی تبیین تغییرِ نفس از جایگاهی خاص برخوردار است. ارسطو خود در فصل پنجم کتاب دوم درباره‌ی ... بیشتر نفس در فلسفه‌ی ارسطویی به عنوان قوه‌ی مدرِک شناخته شده و از آنجا که ادراک نوعی استحاله به شمار می‌رود، مسأله‌ی تبیین تغییرِ نفس از جایگاهی خاص برخوردار است. ارسطو خود در فصل پنجم کتاب دوم درباره‌ی نفس از نوعی استحاله در نفس سخن می‌گوید که مستلزم تغییر در ذات مدرِک و در نتیجه متمایز از استحاله‌ی کیفی طبیعیات (استحاله‌ای که در آن دو امر متضاد جایگزین یکدیگر می‌شوند) است. این تعبیر مستلزم استکمال ذات نفس در فرآیند ادراک بدون پذیرش ماهیتی خاص، و در نتیجه قابل انطباق بر مفهوم مناقشه‌برانگیز اتحاد عاقل و معقول است. این نوشتار بر مبنای همین انطباق، نخست به شرح انفعال خاص نفس نزد ارسطو و سپس توضیح عدم امکان تبیین آن نزد ابن‌سینا و در نهایت چگونگی امکان تبیین آن نزد ملاصدرا می‌پردازد. به این منظور نخست ویژگی‌های انفعال خاص نفس نزد ارسطو و تمایز آن از استحاله‌های متعارف با کنار هم نهادن فقرات پراکنده‌ی ارسطو بیان می‌شود؛ سپس با تدقیق در استدلال‌های ابن‌سینا در رد اتحاد عاقل و معقول، مفروضات خاص سینوی، که به امتناع تبیین این استحاله نزد او می‌انجامد، توضیح داده می‌شود. بخش آخر این مقاله به شرح مفروضات صدرایی در امکان تبیین این استحاله اختصاص دارد؛ به گونه‌ای که در نهایت روشن می‌شود می‌توان ابن‌سینا و ملاصدرا را دو جریان متفاوت در تفسیر علم‌النفس ارسطو دانست.

15. نسبت علم و اراده ی الهی در مکتب کلامی حله

محمد حسین کلاهی؛ رضا رهنما

دوره 10، شماره 25 ، پاییز و زمستان 1399، صفحه 375-404

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.117104.1715

چکیده

رابطه‌ی «علم» و «اراده» در انسان و خداوند یکی از مسائلی است که در مکاتب مختلف فلسفی و کلامی مورد مداقه قرار گرفته است. نوشتار حاضر بر آن است تا رابطه‌ی «علم» و «اراده‌ی» خداوند ... بیشتر رابطه‌ی «علم» و «اراده» در انسان و خداوند یکی از مسائلی است که در مکاتب مختلف فلسفی و کلامی مورد مداقه قرار گرفته است. نوشتار حاضر بر آن است تا رابطه‌ی «علم» و «اراده‌ی» خداوند را در مکتب کلامی حله بررسی نماید، مکتبی که که میراث‌دار مکتب کلامی بغداد بوده و اساطین آن با فلسفه‌های سینوی و اشراق، و مکاتب مختلف کلامی به ویژه معتزله و اشاعره آشنایی عمیقی دارند. در نوشتار حاضر، پس از اشاره به عنایت متکلمان این مکتب به آثار معتزله‌ی متأخر، نشان داده شده است که محقق طوسی و فاضل سیوری دیدگاه ابوالحسین بصری را در باب اراده‌ی الهی قبول کرده‌اند. محقق حلی در موضعی متعادل‌تر، آن را تأیید نسبی نمونده‌ است. اما علامه حلی موضع یکسانی در این باب ندارد، به طوری که در آثار ابتدایی خویش سخن بصری را تصدیق کرده، ولی در آثار بعدی آن را خالی از اشکال نمی‌داند. از همین رو، می‌توان ادعا کرد که برخی تحلیل‌های پیشین، مانند آنچه زابینه اشمیتکه (1991 و 1994) ارائه داده است، نقصان‌هایی دارد. در انتها، دیدگاه این مکتب در دو مقام «ثبوت» و «اثبات» ارزیابی شده است. در مقام اثبات، نشان داده شده که کلام این بزرگان، خالی از «ابهام» و «اضطراب» نیست. سپس انتقادهای آنان به فلاسفه و بهشمیه بررسی شده است. در مقام ثبوت نیز به تمایز میان صفات علم و اراده پرداخته شده و نشان داده شده است که استدلالات بزرگان مکتب حله و برخی فیلسوفان متأخر از آنها مانند ملاصدرا برای اثبات یگانگی علم و اراده‌ی (ذاتی) خداوند ناتمام است..

1. معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل

دوره 1، شماره 3 ، پاییز 1388، ، صفحه 35-57

چکیده

پرسش از معنای زندگی، از مهمترین سوالات انسان است. امروزه پرداختن به این پرسش، بیش از گذشته احساس می‌شود؛ و به همین دلیل متفکران زیادی نیز، به بحث و بررسی در این باب پرداخته‌اند. بی‌تردید ویکتور فرانکل ... بیشتر پرسش از معنای زندگی، از مهمترین سوالات انسان است. امروزه پرداختن به این پرسش، بیش از گذشته احساس می‌شود؛ و به همین دلیل متفکران زیادی نیز، به بحث و بررسی در این باب پرداخته‌اند. بی‌تردید ویکتور فرانکل نقش بسزائی در پیشبرد این مهم داشته است. وی در مکتب خویش، که تحت عنوان "معنا درمانی" نامیده می‌شود، کوشیده است به فرد، بیاموزد که معنای زندگی خویش را دریابد و از رخوت و خلا وجودی، بیرون آمده و آن سرچشمه‌های زلال زندگی را ادراک کند و زندگی را پوچ و باطل نداند. بنابراین باید هدف یا معنایی در زندگی وجود داشته باشد. این هدف یا معنا به گونه‌ای است که حتی بغرنج‌ترین لحظات زندگی را نیز معنادار می‌کند. مرگ، رنج و بلابای طبیعی و... همه با وجود معنا در زندگی قابل تحمل می‌شوند. فرانکل از همه‌ی این مقوله‌ها صحبت کرده و رابطه‌ی معناداری با آنها را تشریح نموده است. فرانکل یاد آوری می‌کند که معنا در زندکی امری مکشوف و واقعی است، نه امری فرضی و جعلی. باور به خداوند، اساسی‌ترین امری است که زندگی را معنادار می کند و فرانکل به نقش خداباوری در دین تذکار داده است. خود فرانکل، معنای زندگی‌اش را، معنادار کردن زندگی افراد می‌داند. در این مقاله سعی شده است دورنمائی از آراء و تفکرات فرانکل در باب معنای زندگی، معنا درمانی، و رابطه معناداری با مرگ، رنج و درد، عشق و... بررسی شود.

2. چیستی فلسفه تطبیقی؛ بررسی تحلیلی

احمد لهراسبی

دوره 7، شماره 18 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 207-240

چکیده

برای نظام یافتن مطالعات تطبیقی در فلسفه، ضروری است تصویری روشن از چیستی فلسفه‌ی تطبیقی وجود داشته باشد. برای به دست آوردن این تصویر روشن، باید مؤلفه‌های معتبر در تعریف فلسفه‌ی تطبیقی از دیدگاه پژوهش‌گران ... بیشتر

3. لزوم رعایت اخلاق در کار و حرفه

دوره 2، شماره 6 ، تابستان 1389، ، صفحه 159-177

چکیده

اخلاق حرفه‌ای مجموعه‌ای از کنش‌ها و واکنش‌های اخلاقیِ پذیرفته‌شده و قابل قبولی است که از سوی سازمان‌ها یا مجامع و انجمن‌های حرفه‌ای مقرر می‌شود تا مطلوب‌ترین روابط اجتماعی ممکن را برای اعضای خود ... بیشتر اخلاق حرفه‌ای مجموعه‌ای از کنش‌ها و واکنش‌های اخلاقیِ پذیرفته‌شده و قابل قبولی است که از سوی سازمان‌ها یا مجامع و انجمن‌های حرفه‌ای مقرر می‌شود تا مطلوب‌ترین روابط اجتماعی ممکن را برای اعضای خود و یا ذی‌نفعانِ دیگر در اجرای وظایف و مسئولیت‌های حرفه‌ای فراهم آورد. امروزه اخلاق؛ و رفتار حرفه‌ای مبتنی بر آن، از چنان اهمیتی برخوردار شده که حتی شرکت‌های بزرگ تجاری ـ صنعتی نیز در قبال مسئولیت‌های اجتماعی، خود را پایبند نوعی اخلاق حرفه‌ای می‌دانند و آن را در قالب آیین رفتار حرفه‌ای یا منشور اخلاقی سازمان، به‌عنوان راهنمای عمل مدیران و کارکنان خود از یک سو و مهم‌ترین استراتژی‌های سازمان در روابط خود با مشتریان از سوی دیگر مطرح و منتشر می‌کنند. افزون بر‌ این، ضوابط رفتاری و اخلاقی به‌عنوان بخشی از حقوق ذینفعان در معرض دید و توجه آنان قرار می‌گیرد. کسب و تجارتی ماندگار و بالنده است که با مشتریان صادق بوده و ارتباطی مؤثر با آنها برقرار سازد. رمز بقا و دوام هر کسب و کاری رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای در آن است. در چند دهه‌ی اخیر سرمایه‌گذاری مبتنی بر اصول اخلاقی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات در عرصه‌ی کسب و کار مطرح شده است. ریشه‌های ‌این گرایش در جامعه و هم‌چنین در میان سرمایه‌گذاران بسیار متفاوت است. مقاله‌ی حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی در صدد تبیین اهمیت رعایت اصول اخلاقی در کسب و کار، بیان مهم‌ترین اثرات بکارگیری این اصول در رونق کسب و کار و تبیین اهم چالش‌های پیش رو در این زمینه است، همچنین به آسیب‌شناسی عدم رعایت‌ اصول اخلاقی مربوط به کسب و کار حرفه‌ای پرداخته است. مهم‌ترین اصول اخلاق حرفه‌ای عبارتند از: درستکاری و بی‌طرفی؛ تعهد حرفه‌ای، رازداری؛ صلاحیت و مراقبت حرفه‌ای. و در چهار سطح جامعه، گروه‌های ذی نفع، رفتار افراد در درون سازمان با یکدیگر؛ و با دیگر افراد خارج سازمان قابل طرح است. مسائل اخلاقی می‌تواند در بخش‌های مختلف حرفه‌ای مانند امور مالی، مدیریت منابع انسانی؛ بازاریابی و اقدامات پیشبرد فروش؛ عملیات تولید، مالکیت معنوی، مدیریت دانش و مهارت؛ و تجارت بین‌الملل مطرح گردد.

4. بررسی تأثیر فلسفه اسلامیﺑر معماری سنتی ایران (با بررسی موردی معماری مسجد امام اصفهان)

دوره 1، شماره 2 ، تابستان 1388، ، صفحه 93-136

چکیده

ازآنجاکه مسجدیکی ازشاخصﺗرین بناهای معماری اسلامیﺍست، مطالعه وپژوهش درباره آن ضروری به نظرمیﺭسد. مسجد نمایان کننده باورهای قدسی دردنیای مادی است که علاوه برتأمین مکان موردنیاز بازبان کنایه واشاره ... بیشتر

5. بررسی نسبت انکار نبوت و الحاد به محمد‌بن‌زکریای‌ رازی

دوره 4، شماره 13 ، پاییز و زمستان 1393، ، صفحه 129-157

چکیده

محمدبن‌زکریای‌رازی فیلسوف قرن چهارم هجری (313 ه.ق)، یکی از اندیشمندان بزرگ ایران و جهان اسلام بشمار می‌رود اما برخی از مخالفین، وی را متهم به الحاد کرده و اعتقادات دینی اورا مورد خدشه قرار داده‌اند. در ... بیشتر محمدبن‌زکریای‌رازی فیلسوف قرن چهارم هجری (313 ه.ق)، یکی از اندیشمندان بزرگ ایران و جهان اسلام بشمار می‌رود اما برخی از مخالفین، وی را متهم به الحاد کرده و اعتقادات دینی اورا مورد خدشه قرار داده‌اند. در پژوهش حاضر برآنیم تا به تحلیل و بررسی دو پرسش در این‌باره بپردازیم: آیا حقیقتاً محمد‌بن‌زکریا منکر نبوت بوده است یا خیر؟ مخالفین چه دلایل منطقی برمدّعای خود ارائه داده‌اند؟ در مقام ارزیابی باید گفت: دلایلی از جمله باور وی به تناسخ و قدمای خمسه؛ تأکید زیاد وی براستقلال عقل؛ و نگارش دو کتاب به نام‌های مخاریق الأنبیاء و نقض الادیان در زمینه انکار نبوت توسط مخالفین مطرح شده است؛ اما در دیگر سو قرائنی وجود دارد که دلایل مخالفین را مخدوش کرده و یا حداقل مورد تردید قرار داده است. از جمله استناد نگارش دو کتاب مذکور به وی نامشخص و بدون دلیل است زیرا متن آن‌دو موجود نیست و در میان مورخین و فهرست نویسان تنها برخی اندک قائل به نگارش آنها توسط محمد‌بن‌زکریا شده‌اند؛ شواهد دیگری از قبیل احترام أمرای مسلمان به محمد‌بن‌زکریا؛ نگارش کتاب‌هایی در زمینه امامت و معاد می‌تواند او را از این نسبت‌ها مبرا سازد. همچنین عبارت‌هایی در بعضی از آثار او به چشم می‌خورد که نشانگر باور او به پیامبر اسلام و کتابش قرآن کریم است. در نهایت پس از تحلیل و بررسی أدله هر دو دسته می‌توان گفت که ظاهراً محمد‌بن‌زکریای‌رازی با داشتن افکار و اندیشه‌هایی جدید و بعضاً متفاوت از جریان‌های فکری زمانش مورد قضاوت‌های نابجا و نادرست برخی جریان‌های فکری افراطی مانند اسماعیلیه قرار گرفته است.

1. وسواسِ ذهنی: تحلیلی بر اساسِ مفاهیمِ کینه‌توزی و بد‌ـ‌وجدانی نزدِ نیچه

کیوان انصاری؛ مالک حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.121121.1749

چکیده

وسواسِ ذهنی عبارت است از افکاری ناخواسته که خارج از مهارِ فردِ مبتلا و به‌طورِ مکرّر در ذهن پدیدار می-شوند و ایجادِ اضطرابی نامعمول می‌نمایند. فرد، در واکنش، دست به اعمالِ وسواسی می‌زند که دافعِ اضطراب ... بیشتر

مشاهده مقاله

2. ارزیابی نقش فقرگزینی در خداگونه شدن انسان از منظر مایستر اکهارت

ابراهیم رستمی؛ سید محمد قادری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.118542.1728

چکیده

پژوهش حاضر با توجه به آثار اکهارت و با روش توصیفی ـ تحلیلی به نقش فقر گزینی در خداگونه شدن انسان پرداخته است اکهارت بر این باور بوده که مهمترین راه برای خداگونه شدن، وارستگی است و فقر بهترین راه برای رسیدن ... بیشتر

مشاهده مقاله

3. بررسی دلالت آیة «لاینال» بر عصمت انبیاء

حسین اترک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.119061.1732

چکیده

این مقاله در زمینة کلام اسلامی به بررسی دلالت یک آیة مهم قرآنی بر عصمت انبیاء می‌پردازد. دلایل عقلی و نقلی متعددی بر اعتقاد عصمت مطلق انبیاء از سوی متکلمان شیعی اقامه شده است. موضوع این مقاله بررسی دلالت ... بیشتر

مشاهده مقاله

4. کاربست آموزه صرافت وجود در اثبات و تبیین وحدت وجود در دیدگاه آقاعلی مدرس

محمدرضا ارشادی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.122988.1764

چکیده

آموزه‌ صِرف‌الوجود از ابتکارات فلسفه اسلامی است، که در تاریخ فلسفه به ویژه حکمت متعالیه جایگاه پرنمودی دارد. حکمای متعالی با کاربست آن در مراحل مقدماتی توحید وجوب را به وحدت حقیقیه حقه و در مراحل نهایی ... بیشتر

مشاهده مقاله

5. تمایز حقوق از اخلاق در نظریه‌ی الزام حقوقیِ هانس کلسن

پرهام مهرآرام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 شهریور 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.127555.1793

چکیده

کلسن نظریه‌ی خود را «نظریه‌ی ناب حقوقی» نامیده است. «ناب بودگیِ» این نظریه به معنای آغشته نشدن حقوق به هر امر غیرحقوقی است که خود مستلزم جدایی حقوق از اخلاق است. بر همین پایه کلسن می‌کوشد صورت ایدئالی ... بیشتر کلسن نظریه‌ی خود را «نظریه‌ی ناب حقوقی» نامیده است. «ناب بودگیِ» این نظریه به معنای آغشته نشدن حقوق به هر امر غیرحقوقی است که خود مستلزم جدایی حقوق از اخلاق است. بر همین پایه کلسن می‌کوشد صورت ایدئالی را از حقوق ارائه دهد که از اخلاق متمایز باشد. او در دوران آغازین اندیشه‌هایش این صورت ایدئال را گزاره‌ای شرطی می داند که مخاطبانش اجرا کنندگان حقوق هستند. این در حالی است که گزاره‌ای اخلاقی غیر شرطی بوده و مستقیم بر اتباع خود امر می‌کنند. اما هنجاری بودن پوزیتیویسم او سبب می‌شود که معنای این گزاره‌ی شرطی به یک الزام حقوقی تکلیف-محور اشاره کند و در معنا و عینیت خود با گزاره‌های اخلاق همانند باشد؛ یعنی الزام حقوقی در این دوره بر «بایدی» بنا شده است که همانند همتای اخلاقیش ریشه در ضرورت عقلانی دارد. این امر به هنجار بنیادین به‌عنوان سرچشمه‌ی این ضرورت چهره‌ای اخلاقی می‌بخشد و آشتی دادن ناب بودگی نظریه‌ی کلسن با هنجاری بودنش را دشوار می‌کند. کلسن که خود از این مشکل آگاه بود، می‌کوشد با طرح نظریه‌ی قدرت‌دهی که در آن «باید» در معنای اعطای صلاحیت فهمیده می‌شود، الزام حقوقی را به‌عنوان مفهومی درجه اول کنار گذاشته و صورت ایدئالی را جایگزین کند که این بار نه امری و نه تکلیف-محور است و نه مستقیم اتباع خود را مخاطب قرار می‌دهد. بدین‌صورت او ناب‌ترین شکل صورت ایدئال حقوق را ارائه می‌دهد. این مقاله به تلاش کلسن برای ارائه‌ی نظریه‌ی حقوقی‌ای هنجاری و در عین حال مستقل از اخلاق پرداخته و آن را مورد نقد قرار می‌دهد.

مشاهده مقاله

6. تأثیر مرگ‌اندیشی بر زندگی‌اصیل در اندیشه هایدگر

علی واحدپاک؛ امیرعباس علیزمانی؛ بابک عباسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.132381.1856

چکیده

تحقیق حاضر متمرکز بر بررسی موضع هایدگر در قبال تأثیر مرگ‌اندیشی بر زندگی اصیل و نسبت میان مرگ، زندگی و اصالت است. برای نیل به این هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شد. دغدغه‌ی هایدگر پرسش از هستی با تحلیل ... بیشتر

مشاهده مقاله

7. بازخوانی مساله مواجهه با مرگ در نگاه اپیکوریان در عصر مدرن

سیدامیررضا مزاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.129720.1826

چکیده

یکی از مهمترین مسائل فلسفی که همیشه همراه انسان بوده است ،مواجهه انسان با مرگ است. سنتهای مهم فلسفی به این مهم همواره به طور جدی پرداخته اند و تلاش کردند تا مرگ را به عنوان جدی ترین دغدغه انسان مورد تحلیل ... بیشتر

مشاهده مقاله

8. در باب امکان استخراج یک نظریه‌ی معنای زندگی از دیدگاه ویتگنشتاین متقدم ( با تمرکز بر تراکتاتوس) و چیستی آن

مهرداد صفری آبکسری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.129702.1825

چکیده

در این نوشتار در وهله اول در جست‌وجوی نظریه معنای زندگی در ویتگنشتاین متقدم با تاکید بر رساله منطقی- فلسفی هستیم. اما خوانش‌هایی که تاکنون از رساله منطقی- فلسفی شده سخن‌گفتن از گزاره‌های فلسفی را میسر ... بیشتر

مشاهده مقاله

9. مواجهه «خود» و «دیگری» در فلسفه اگزیستانس و صورتبندی آن با تأکید بر اندیشه مارتین بوبر

حمزه عالمی چراغعلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.129379.1819

چکیده

موضوع «خود» و «دیگری» به یک معنا گویای مجادلات ذهن‌گرایی- تجربه‌گرایی در فلسفه معاصر غرب است. در این مجادلات گاه زمینه توجه به موضوع «دیگری» و گاه به‌فراموشی سپردن آن و حتی سیطره بر ... بیشتر موضوع «خود» و «دیگری» به یک معنا گویای مجادلات ذهن‌گرایی- تجربه‌گرایی در فلسفه معاصر غرب است. در این مجادلات گاه زمینه توجه به موضوع «دیگری» و گاه به‌فراموشی سپردن آن و حتی سیطره بر او فراهم می‌شد، اما با ظهور اگزیستانسیالیسم، موضوع «دیگری» و تأکید بر نقش آن در شناخت «خود»، مقام ثابتی در تفکر فلسفی و سپس اندیشه سیاسی پیدا کرد. فلاسفه اگزیستانس هرچند موضوع «دیگری» را از منظر وجودی مورد توجه قرار داده‌اند، اما از آنجا که با اصل نظام‌مندی اندیشه چندان موافق نیستند و نظام‌مندی را نوعی سیطره بر انسان می‌دانند، بنابراین موضوع «دیگری» و مواجهه «خود» با آن، صورت‌بندی مشخصی در اندیشه آنان ندارد، در حالی‌که صورت‌بندی این موضوع می‌تواند آموزه-های روشنی را برای دفاع از رابطه مطلوب میان انسان‌ها ارائه دهد. در این مقاله فرض شده است اندیشه مارتین بوبر، هرچند در ادامه سنّت فلسفی اگزیستانسیالیسم مطرح می‌شود، اما وی با بهره‌گیری از سایر نحله‌های فلسفی و همچنین تأثیرپذیری از عرفان یهود، و با تأسیس «فلسفه گفتگویی»، صورت‌بندی نسبتا روشنی از چگونگی مواجهه مطلوب با «دیگری» ارائه می‌کند. این مقاله با بررسی رویکردهای مختلف به رابطه «خود» و «دیگری» سعی می‌کند الگویی نظری را بر مبنای آراء بوبر جهت بررسی امکان یا فقدان باهم‌بودگی و اصالت دادن به «دیگری» در شناخت «خود» در اندیشه یک متفکر، ارائه دهد

مشاهده مقاله

10. تحلیل وجودشناختی الهیات تمثیلی توماس آکویناس

مجتبی افشارپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.129188.1817

چکیده

تحلیل صفات مشترک میان حق و خلق همواره نظریات گوناگونی را از جانب الهی‌دانان و سایرمتفکرین در حوزه الهیات برانگیخته است. از جمله مهمترین این نظریات الهیات تمثیلی قدیس توماس آکویناس است که از زمان طرح ... بیشتر

مشاهده مقاله

11. نقد و بررسی دو نظریه انکار صفات حق‌تعالی و عینیت صفات با ذات از منظر فخر رازی

امیرحسین منصوری نوری؛ مسعود زین العابدین؛ علی قنواتی؛ عین الله خادمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.128698.1811

چکیده

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش اصلی که: «فخر رازی چه نوع رابطه‌ای را بین ذات و صفات الهی معرفی می-نماید؟» شکل گرفته است، علت انتخاب فخر رازی نگاه غیر خطی او و پرداختن و احیاناً تمایل او ... بیشتر

مشاهده مقاله

12. تفسیر هایدگر از فرونسیس در کتاب سوفیست افلاطون با نگاهی به کتاب هستی و زمان

مریم صمدیه؛ مجید ملایوسفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.124226.1773

چکیده

هایدگر در کتاب سوفیست افلاطون، به تفسیر کتاب ششم اخلاق نیکوماخوس ارسطو و به ویژه مبحث فرونسیس پرداخته است. وی در این کتاب به پنج نحوه‌ی کشف و گشودگی دازاین یعنی اپیستمه، تخنه، سوفیا، نوس و فرونسیس می‌پردازد. ... بیشتر هایدگر در کتاب سوفیست افلاطون، به تفسیر کتاب ششم اخلاق نیکوماخوس ارسطو و به ویژه مبحث فرونسیس پرداخته است. وی در این کتاب به پنج نحوه‌ی کشف و گشودگی دازاین یعنی اپیستمه، تخنه، سوفیا، نوس و فرونسیس می‌پردازد. وی «اپیستمه و سوفیا» را از سنخ نحوه‌ی معرفتی و «فرونسیس و تخنه» را از سنخ نحوه‌ی حساب‌گر نفس دازاین دانسته است. در واقع هایدگر پنج فضیلت عقلانی ارسطو را به عنوان نحوه‌های کشف و گشودگی دازاین معرفی می‌کند. وی سوفیا را به عنوان بالاترین نحوه‌ی معرفتی و فرونسیس را به عنوان بالاترین نحوه‌ی حساب‌گر دانسته است. لازم به ذکر است که هایدگر در نهایت فرونسیس را به جهت توجه در عمل به عنوان بالاترین نحوه‌ی کشف و گشودگی دازاین معرفی نموده است. از سوی دیگر در کتاب هستی و زمان در مباحث مربوط به دازاین و بویژه مناسبات دازاین با دازاین‌های دیگر، می‌توان به فرونسیس به عنوان نحوه‌ای از وجود دازاین پی برد. در واقع نحوه‌ی وجود اگزیستانسیال دازاین همان نحوه وجود فرونتیک است. نکته قابل توجه در نوشتار حاضر این است که هایدگر در کتاب سوفیست افلاطون همان تفسیری را از فرونسیس ارائه داده که در کتاب هستی و زمان وی قابل برداشت است. در واقع هایدگر برای بیان فرونسیس به وجود اگزیستانسیال دازاین اشاره و در نهایت نحوه رفتار اصیل را در عمل بر اساس ندای وجدان دانسته است؛ همان چیزی که در سوفیست افلاطون به عنوان وجدان فراموش نشدنی تعبیه شده است.

مشاهده مقاله

13. بررسیِ مقایسه‌ایِ نظرگاهِ ارسطو دربارۀ جایگاهِ «فضیلتِ اخلاقی» در «سعادتِ انسان» در اخلاقِ نیکوماخوس و اخلاقِ ائودِموس

حوریه باکویی کتریمی؛ مجید صدرمجلس؛ حسن فتحی؛ علی اکبر عبدل آبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.112069.1656

چکیده

ارسطو در دو رسالۀ اخلاقِ نیکوماخوس و اخلاقِ ائودموس «سعادت» را به «فعّالیّتِ فضیلت‌مندانه» تعریف می‌کند. او با پرداختن به علم‌النّفس و توجّه به فضیلتِ اجزای نفس́ می‌کوشد تا به تعریفِ نهاییِ ... بیشتر ارسطو در دو رسالۀ اخلاقِ نیکوماخوس و اخلاقِ ائودموس «سعادت» را به «فعّالیّتِ فضیلت‌مندانه» تعریف می‌کند. او با پرداختن به علم‌النّفس و توجّه به فضیلتِ اجزای نفس́ می‌کوشد تا به تعریفِ نهاییِ «سعادت» و «فعّالیّتِ فضیلت‌مندانه» دست یابد. وی در اخلاقِ نیکوماخوس به این نتیجه می‌رسد که سعادتِ نهایی́ عبارت از «تفکّرِ نظری» است. امّا در اخلاقِ ائودموس́ «سعادت» را به «فعّالیّتِ زندگیِ کامل بر طبقِ فضیلتِ کامل» تعریف می‌کند. به عبارتِ دیگر، او در آنجا سعادت را شاملِ همۀ فضایل، از جمله تفکّرِ نظری و فضایلِ اخلاقی، می‌داند. این دو تعریفِ ظاهراً متفاوت از «سعادت» نشان می‌دهد که فضیلتِ اخلاقی́ جایگاهِ یکسانی در آن دو رساله ندارد. در این مقاله، ابتدا اندیشۀ اخلاق‌شناختیِ ارسطو در آن دو رساله را بیان می‌کنیم و، سپس، نشان می‌دهیم که ارسطو فضیلتِ اخلاقی را در پایانِ اخلاقِ نیکوماخوس شرطِ لازمِ سعادت و تفکّرِ نظری می‌داند، ولی در اخلاقِ ائودموس آن را همراه با تفکّرِ نظری́ مقوّمِ سعادت می‌داند. چنین تفاوتی به تفاوتِ نگاهِ ارسطو به زندگیِ انسانِ سعادتمند در اخلاقِ نیکوماخوس و اخلاقِ ائودموس بازمی‌گردد. ارسطو در اوّلی با انسان در «ساحتِ فعّالیّتِ خداگونه» سروکار دارد، ولی در دومی با انسان در «ساحتِ فعّالیّتِ انسانی».

مشاهده مقاله

14. فیلمسفه یا فیلم به مثابه‌ی فلسفه: جستاری در امکان فلسفه‌پردازی از طریق فیلم

محسن کرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.136600.1880

چکیده

نسبت میان فیلم و فلسفه به آن سادگی‌ها که در بدو امر به نظر می‌رسد نیست. از سویی، فیلسوفان به بحث در باب ماهیّت فیلم می‌پردازند و مثلاً می‌پرسند که چه چیزی یک فیلم ضبط‌شده را به اثری هنری تبدیل می‌کند؟ ... بیشتر نسبت میان فیلم و فلسفه به آن سادگی‌ها که در بدو امر به نظر می‌رسد نیست. از سویی، فیلسوفان به بحث در باب ماهیّت فیلم می‌پردازند و مثلاً می‌پرسند که چه چیزی یک فیلم ضبط‌شده را به اثری هنری تبدیل می‌کند؟ و، از سوی دیگر، پاره‌ای از فیلم‌سازان می‌کوشند تا از مضامین فلسفی در آثارشان استفاده کنند و، به تعبیری، فیلم فلسفی بسازند. امّا ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و دعوی سومی نیز در دهه‌های اخیر طرح شده است: این که فیلم‌ها می‌توانند فلسفه‌ورزی کنند. این رهیافت تازه را معمولاً «فیلم به مثابه‌ی فلسفه«، «فیلم‌ـ‌فلسفه«، یا «فیلمسفه» می‌خوانند. استدلال‌های چندی در دفاع از این فرضیّه اقامه شده است و هر کدام از مدافعان این دعوی تازه، از طلایه‌دارانی چون کَوِل گرفته تا فیلسوفان حاضری چون وارتنبرگ و کرول، استدلال‌ها و تبیین‌های خاصّ خود را پیش نهاده‌اند. در جستار حاضر، از منظری دیگر، کوشیدیم تا نشان دهیم که فیلم‌ها از شش وجه می‌تواند در مقام فلسفه‌ورزی ایفای نقش کنند. یعنی هستند فیلم‌های که به شرح نکته‌ای فلسفی می‌پردازند، فیلم‌هایی که طرح‌مسأله می‌کنند، فیلم‌هایی که دفاعیّه یا ردّیّه‌ای بر موضعی فلسفی عرضه می‌دارند، فیلم‌هایی که برنهاد فلسفی اقامه می‌کنند، و فیلم‌هایی که در مقام استذکار و یادآوری عمل می‌کنند.

مشاهده مقاله

15. انگیزش درست و نادرست: استدلالی علیه نظریه هیومیِ انگیزش

محمد حیدرپور؛ حسین دباغ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.136108.1873

چکیده

چکیدهنظریه هیومی انگیزش حالات شناختی نظیر باور را فاقد قوت انگیزشی میداند و تأکید میکند برای اینکه فاعل برای انجام فعلی برانگیخته شود، لازم است که نه تنها یک میل پیشین مثلاً به Φ داشته باشد بلکه همچنین ... بیشتر چکیدهنظریه هیومی انگیزش حالات شناختی نظیر باور را فاقد قوت انگیزشی میداند و تأکید میکند برای اینکه فاعل برای انجام فعلی برانگیخته شود، لازم است که نه تنها یک میل پیشین مثلاً به Φ داشته باشد بلکه همچنین این باور را هم داشته باشد که با انجام عمل Ψ، میل پیشین به Φ برآورده خواهد شد. این نظریه تقریرهای مختلفی ممکن است داشته باشد، اما در این مقاله ما تقریری از برنارد ویلیامز را مدنظر قرار میدهیم که برآورده کردن یا ارضای میل پیشین تنها مبنای انگیزشی برای انتخاب عمل قرار میگیرد. هدف مقاله حاضر این است که نشان دهد این تقریر از نظریه هیومی هر چند نظریه استانداردی برای تبیین اعمال قصدی به شمار میرود، برای تمایز گذاشتن میان انگیزشهای درست و نادرست با دشواریهای قابلتوجهی مواجه است. به منظور رسیدن به این مقصود، پس از ارائه مقدماتی ناظر به دیدگاه هیومی ویلیامز، به ترتیب از تمایز میان انگیزش لنفسه و لغیره، تمایز میان انگیزش خودگرایانه و دگرگرایانه، داوری افراد بر اساس انگیزش‌ها، و آزمایشی فکری سخن به میان خواهد آمد. به نظر میرسد که یک نظریه انگیزشی خوب در مقام نظریهای فرا اخلاقی طبق فهم و شهود عموم آدمیان باید بتواند این نوع از تمایزات را در خود جای دهد در حالی که مدل ویلیامزی نظریه هیومی انگیزش فاقد این ویژگی است.

مشاهده مقاله

16. بررسی و نقد نظریه‌ی سویین برن درباره علم مطلق خدا

طیبه شاددل؛ منصور ایمانپور؛ حسین اترک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.137853.1890

چکیده

چکیدهبررسی و نقد نظریه‌ی سویین برن درباره علم مطلق خداچکیده«علم مطلق» وصفی از خداباوری کلاسیک است که چگونگی فهم آن بر سایر آموزه‌های خداباوری کلاسیک، همانند تغییرناپذیری، اختیار خداوند، و اختیار ... بیشتر چکیدهبررسی و نقد نظریه‌ی سویین برن درباره علم مطلق خداچکیده«علم مطلق» وصفی از خداباوری کلاسیک است که چگونگی فهم آن بر سایر آموزه‌های خداباوری کلاسیک، همانند تغییرناپذیری، اختیار خداوند، و اختیار انسان تأثیر‌گذار است. سویین‌برن، فیلسوف انگلیسی معاصر دین، بر این نظر است که تلقی کلاسیک علم مطلق، نگاه منسجمی نیست و با اختیار انسان، اختیار خداوند، گزاره‌های ناظر برشخصِ اول، گزاره‌های زمانمند و در نهایت متن مقدس ناسازگار است؛ لذا وی از تلقی کلاسیک «علم مطلق» گذر نموده و تبیینی تعدیل‌یافته‌تر از این مفهوم ارائه نموده است. وی معتقد است که چون محدود بودن علم خداوند یا به جهت قواعد منطقی یا برنامه‌هایی است که خداوند هنوز تصمیم نگرفته است؛ یا از این جهت است که خداوند خود علمش را محدود ساخته است، بنابراین چنین محدودیت هایی از پرستش او نمی‌کاهد. اما به نظر می‌رسد نظریه‌ی علم مطلق تعدیل‌یافته‌ی سویین‌برن با دیگر وصف خدا، یعنی خالقیت او سازگار نیست. همچنین سویین‌برن علم را منحصر در معرفت گزاره‌ای نموده است و از علم شهودی خدا، غفلت نموده است. از آنجا که سویین‌برن خداوند را زمانمند در نظر گرفته است برای زمانی که خداوند علم خود را محدود نموده است مرجحی نمی‌توان در نظر گرفت. توصیف و تفصیل منسجم مطالب فوق و بررسی آن ها به شیوه تحلیلی، موضوع و دغدغه اصلی این مقاله است.

مشاهده مقاله

17. جایگاه دیگری در ساخت‌گشایی سوبژکتیویته و اخلاق: لکان و لویناس

بیان کریمی؛ محمد اصغری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.141729.1917

چکیده

دغدغه و هدف اصلی در این مقاله بررسی و مقایسة جایگاه مفاهیم سوبژکتیویته، دیگربودگی و اخلاق در اندیشة لکان و لویناس است. نحوة مواجهة این دو متفکر به موضوعات مذکور با نقد و به چالش کشیدن سوبژکتیویسم عقلانی ... بیشتر دغدغه و هدف اصلی در این مقاله بررسی و مقایسة جایگاه مفاهیم سوبژکتیویته، دیگربودگی و اخلاق در اندیشة لکان و لویناس است. نحوة مواجهة این دو متفکر به موضوعات مذکور با نقد و به چالش کشیدن سوبژکتیویسم عقلانی و اخلاق فلسفة مدرن همراه بوده است. بر همین اساس مرکززدایی از سوژة خودبنیاد، تقدم دیگری در شکل‌گیری سوبژکتیویته و بازتعریف اخلاق از جمله مبانی مشترکی است که در ارائة خوانش جدید آن‌ها از سوژه راهگشا بوده است. با این وجود لکان و لویناس در تلاش برای تبیین معنای دیگری، دلیل برتری آن بر سوژه و همچنین بازتعریف اخلاق تفاسیر، بینش‌ها و نتایج متفاوتی اتخاذ کرده‌اند. مدعا و یافتة اصلی این نوشتار این است که نقطة گسست لکان و لویناس در پرداختن به دو وجه متفاوت دیگربودگی است که به خوانش متفاوتی از سوبژکتیویته و اخلاق نیز انجامیده است. لکان به توصیف و تبیین ساختاری می‌پردازد که دیگری در آن به انقیاد سوژه می‌پردازد و لویناس تمامیت‌خواهی امر همان را عامل سرکوب و نفی دیگری قلمداد می‌کند. چنین نگرشی آن‌ها را به دو نوع اخلاق مجزا نیز رهنمون ساخته است. از یک سو هستة بنیادی اخلاق نزد لکان امر واقع است که در آن امر بیکران میل همواره به شکل اختلالی در ساحت نمادین بروز می‌کند و خلأ و تضادهای واقعیت را افشا می‌کند. از سوی دیگر بنیاد اخلاق لویناس مسئولیت‌پذیری تقارن‌ناپذیر سوژه در معرض چهرة دیگری است که در آن التزام و تعهد به دیگری مقدم بر هر اختیاری است.

مشاهده مقاله

18. رابطۀ فلسفه و دین در مسیح شناسی بوئثیوس با تکیه بر رسائل کلامی و تسلّای فلسفه

مریم سالم؛ سیده فاطمه نورانی خطیبانی؛ میترا (زهرا) پورسینا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.137711.1887

چکیده

پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی درصدد تبیین رابطۀ فلسفه و دین در مسیح‌شناسی بوئثیوس است. بدین منظور در رسائل کلامی به عنوان نمایندۀ دیدگاه‌های کلامی بوئثیوس سه کار صورت می‌پذیرد: 1. تعیین و تبیین مسئلۀ ... بیشتر پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی درصدد تبیین رابطۀ فلسفه و دین در مسیح‌شناسی بوئثیوس است. بدین منظور در رسائل کلامی به عنوان نمایندۀ دیدگاه‌های کلامی بوئثیوس سه کار صورت می‌پذیرد: 1. تعیین و تبیین مسئلۀ کلامی‌ای که بوئثیوس در مسیح‌شناسی به دنبال پاسخ به آن بود. 2. تبیین مؤلفه‌هایی همچون: تبیین عقلانی «تثلیث» به کمک مقولۀ رابطه، تعریف دقیق «شخص» و «طبیعت» در مسئلۀ «تثلیث»، نشان دادن ضعف عقلی و نقلی آرای اوتیکس و نسطوریوس و همین‌طور تأکید بر تمایز بین طبیعت و شخص که بوئثیوس به واسطۀ آنها به حل مسئله می‌پردازد. 3. پاسخ نهایی بوئثیوس به این مسئله کلامی. در تسلّای فلسفه به عنوان نمایندۀ فلسفۀ بوئثیوس به دنبال واکاوی دو مسئله هستیم: 1.آیا این رساله چنانکه بعضی ادّعا کرده‌اند فاقد هرگونه نشان و تعلیم مسیحی است؟ 2. آیا بوئثیوس در این رساله به صراحت تعالیم مسیحی را زیر سؤال می‌برد یا اینکه تنها آشکارا به مسیحیّت اشاره نمی کند؟ بررسی این موارد مودّی به این نتیجه شد که در رسائل کلامی، بوئثیوس ایمان مسیحی را با تبیین عقلانی در توافق با عقل می‌دید؛ در تسلّای فلسفه، ‌نیازی به اشارۀ مستقیم به تعالیم مسیحی نمی‌دید؛ وی به دنبال نجات‌بخشی عقل است و این هیچ تعارضی با ایمان مسیحی او ندارد. واژه‌های کلیدی: بوئثیوس، رسائل کلامی، تسلّای فلسفه، مسیح‌شناسی، رابطه، شخص، طبیعت.

مشاهده مقاله

19. الاهیات دیجیتال و معاد جسمانی با نگاه انتقادی بر آرای فرانک تیپلر

محمدحسین مرادی نسب؛ علی شیروانی هرندی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.139526.1905

چکیده

شتاب روز افزون علوم کامپیوتری به ویژه در زمینه‌ی هوش مصنوعی، به شکل‌گیری الاهیاتی نوپا منجر شد که از آن به الاهیات دیجیتال تعبیر می‌گردد. الاهیات دیجیتال با تعاریفی نو از انسان، روح، زندگی و نظایر آن، ... بیشتر

مشاهده مقاله

20. بیان امر الهی در پیکرسازی گیاهی (بر اساس پدیدارشناسی روح و درس‌ گفتارهای زیباشناسی هگل)

محبوبه اکبری ناصری؛ شمس الملوک مصطفوی؛ شهلا اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2020.124970.1783

چکیده

در "پدیدارشناسیِ روح"، شواهدی دالِّ بر این‌همانیِ مطلق و امر الهی وجود دارد. امر الهی در نزد هگل ذاتِ عقلانی دارد؛ بنابراین امر الهی بی‌کرانه می‌بایست در موجودِ کران‌مند حضور یابد تا روح، خود را در ... بیشتر

مشاهده مقاله

21. تقریر ابتکاری نصیرالدّین طوسی از برهان صدّیقین و بازتاب‌های آن در کلام اسلامی

حمید عطائی نظری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.139789.1907

چکیده

در میان برهان‌های خداشناسی ارائه شده در فلسفه و کلام اسلامی «برهان صدّیقین» به سبب ویژگی‌های خاصّ خود جایگاهی منحصر بفرد دارد. این برهان که نخستین‌بار از سوی ابن‌سینا مطرح شد با اقبال فیلسوفان ... بیشتر در میان برهان‌های خداشناسی ارائه شده در فلسفه و کلام اسلامی «برهان صدّیقین» به سبب ویژگی‌های خاصّ خود جایگاهی منحصر بفرد دارد. این برهان که نخستین‌بار از سوی ابن‌سینا مطرح شد با اقبال فیلسوفان و متکلّمان پیرو او مواجه گردید و شماری از آنان کوشیدند تقریرهایی تازه از آن را ارائه نمایند. از جمله، خواجه نصیرالدّین طوسی (د: 672 ه‍.ق.)، در رسالۀ فصول تقریری تازۀ مهمّی از برهان صدّیقین را مطرح نمود که به گواهی برخی از متکلّمان، ابداع وی به‌شمار می‌آید. تقریر تازۀ خواجه نصیر از برهان صدّیقین و نیز تأثیرها و بازتاب‌های بعدی آن در مکتوبات فلسفی _ کلامی تاکنون مورد توجّه جدّی قرار نگرفته است و بدین‌سبب سهم قابل ملاحظۀ خواجه در تطوّر و تنوّع برهان صدّیقین در فلسفه و کلام اسلامی نادیده انگاشته شده. در پژوهش حاضر پس از اشاره به تقریرهای متداول برهان صدّیقین در دورۀ محقّق طوسی، از رهگذر مقایسۀ تقریر نوآورانۀ وی از برهان صدّیقین با تقریرهای پیشگفته، ابعاد ابتکاری تقریر خواجه نشان داده می‌شود. همچنین، با تتبّع در نگاشته‌های کلامی امامیّه و اشاعره این نکته ثابت می‌شود که تقریر نوین خواجه با استقبال شایان توجّه متکلّمان امامی و اشعری پس از وی روبرو شده است به‌گونه‌ای که بسیاری از آنان به بازگفت یا ارائۀ تقریرهایی مشابه آن پرداخته‌اند.

مشاهده مقاله

22. بررسی روند دگرگونی خودآگاهی مدنظر ارسطو در آرای ابن‌سینا و آکوئیناس

سید علی حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.525287.1963

چکیده

در فلسفه‌ی مشائی، دو دیدگاه درخصوص خودآگاهی به‌چشم می‌خورد: دیدگاهی که خودآگاهی را به چیزی جز ذات فاعل شناسا مشروط می‌کند و رأیی که می‌گوید به‌محض پیدایش ذات فاعل شناسا، بی‌هیچ قیدی، خودآگاهی نیز ... بیشتر

مشاهده مقاله

23. ارتقای دارایی‌های معنوی نهادهای رسمی و غیر رسمی با غنای اخلاقی سرمایه انسانی

مریم خسروی؛ محمود یحیی زاده فر؛ دیوید الستروم؛ محسن علیزاده ثانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.525232.1962

چکیده

امروزه سرمایه انسانی مهمترین دارایی برای پیشرفت نهادها، سازمانها و شرکتها عنوان می‌شود و محققین دریافته اند که توسعه‌ی اصالت فردی، زیربنای خودشکوفایی و نوآوری در اجتماع، بنیادگزار پیشرفت های چشمگیر ... بیشتر امروزه سرمایه انسانی مهمترین دارایی برای پیشرفت نهادها، سازمانها و شرکتها عنوان می‌شود و محققین دریافته اند که توسعه‌ی اصالت فردی، زیربنای خودشکوفایی و نوآوری در اجتماع، بنیادگزار پیشرفت های چشمگیر فرهنگی و بالتبع متأثر و مترقی سازِ صنعت، کارآفرینی و اقتصاد است. مهمترین راه تقویت سرمایه انسانی ارتقادهی معنوی به افراد است و در این میان اخلاق فاضله و نیکوی فرد اصیل مهمترین عامل بروز و ظهور ایده‌های تازه‌ی افراد و به کارگیری عملی نیروهای بالقوه‌ی نوآورانه است. با توجه به این حقیقت، در این تحقیق به طور توصیفی و تحلیلی بیان شده که چگونه تاکید بر فلسفه‌ی فرد با اخلاق به عنوان سرمایه‌ای که اصالت از آن اوست، می‌تواند تحولات کلان اجتماعی، سیاستی و اقتصادی ایجاد کند. توجه کاربردی به اصالت فرد خلاق و اخلاق مداری، مزیت‌های رقابتی در نهاد ایجاد می‌کند، زیرا موجب کم‌رنگ شدن رذایل اخلاقی می‌شود و حتی قبل از قوانین، تضمین سلامت دستگاه اداری و زدودن فساد را محصل می‌سازد. در این میان نهادها بستری برای ظهور و بروز استعدادهای نوآورانه و نقش آفرینی افراد اخلاق مدار اصیل در اجرای خط مشی های بالا به پایین و پایین به بالا هستند. نقش نهادهای رسمی در خدمت، ایجاد نظم و مهیا نمودن بستر سالم حمایتی برای فعالیت فرد اصیل و نهادهای غیر رسمی به عنوان تسهیل گر تمرین اخلاق فاضله و‌ اکرام و مشارکت بازیگران سطوح پایین تر بیان شده که چگونه منجر به بروز نوآوری، فرهنگ شایسته سالاری، رفاه معیشتی و اقتصاد عدالت‌گرایانه خواهد شد.

مشاهده مقاله

24. تاملی بر مبانی علم‌شناسیِ سهروردی و ظرفیت‌سنجی آن در ارائه الگوی آموزشی»

آیسودا هاشم پور؛ علیرضا فارسی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.141742.1918

چکیده

این نوشتار درصدد واکاوی مبانی حکمت اشراق در ارائه تعریف نوینی از علم و ترسیم الگویی آموزشی بر آن اساس می‌باشد. با تأملی در مبانی نورشناسی اشراقی، معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی و روش‌شناسی سهروردی این مطلب ... بیشتر این نوشتار درصدد واکاوی مبانی حکمت اشراق در ارائه تعریف نوینی از علم و ترسیم الگویی آموزشی بر آن اساس می‌باشد. با تأملی در مبانی نورشناسی اشراقی، معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی و روش‌شناسی سهروردی این مطلب متبادر می‌شود که مراتب نور، مراتب ادراک و مراتب نفس انسانی کاملاً متناظر هستند و انسان با ارتقای درجات نوری خود با دستورالعمل‌های خاص، به لحاظ ادراکی نیز مترقی می‌شود. از این‌رو می‌توان تعریف نوینی از علم ارائه نمود که اعتبار آن بطور کلی با دیگر نظریات حوزه معرفت متفاوت است. از نظر سهروردی «شهود» به عنوان پشتوانه‌ای عظیم برای فهم درجات عمیق حقیقت تلقی می‌شود که نیل به آن از طریق عالم خیال و ارتقای ساحت نورانیت انسان میسور است. نوشتار حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مبانی و مختصات این نوع از علم‌شناسی در حکمت اشراق- که می‌توان آن را علم اشتدادی نامید- بپردازد و از این رهگذر نتایج آموزشی آن را تبیین نماید. مطابق نتایج این جستار «تکامل تدریجی مراتب ادراک» و به تبع آن «رسمیت فهم‌های مختلف از حقیقت واحد» به‌گونه‌ای که منجر به شکاکیت و نسبیت محض نشود، دو نتیجه اساسی نظریه علم اشتدادی خوانده می‌شود که تحقق آن منوط بر پیاده‌سازی تعریف و ابعاد نظریه علم اشتدادی و اتخاذ راهکارهای متناسب در سیستم آموزشی است؛ از این-رو به نظر می‌رسد ظرفیت وسیع حکمت اشراق در استنباط ابعاد مختلف آموزش و بهبود اجزای سیستم آموزشی نظیر اصول، نتایج و راهکارهای تعلیم، غیر قابل انکار باشد.

مشاهده مقاله

25. پیوند حق و اخلاق در فلسفه‌ی کانت: آموزه‌ی وابستگی

پرهام مهرآرام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.524209.1952

چکیده

فلسفه‌ی حقوق یکی از علائق اصلی مطالعاتی کانت به شمار می‌آید و او حتی پیش از طرح فلسفه‌ی انتقادی به آن پرداخته بوده است. لیکن برای مطالعه‌ی مفصل‌تر آراء او در این زمینه باید به «متافیزیک اخلاق» ... بیشتر فلسفه‌ی حقوق یکی از علائق اصلی مطالعاتی کانت به شمار می‌آید و او حتی پیش از طرح فلسفه‌ی انتقادی به آن پرداخته بوده است. لیکن برای مطالعه‌ی مفصل‌تر آراء او در این زمینه باید به «متافیزیک اخلاق» مراجعه کرد. شاید مهم‌ترین مسئله در تفسیر این اثر پیوند میان اخلاق و حق باشد. ساختار این اثر، عبارات موجود در آن و موضع‌گیرهای دیگر کانت در آثار پیشینش مانند «بنیاد متافیزیک اخلاق» و «نقد عقل عملی» دریافت رویکرد کانت درباره‌ی این پیوند را با دشواری‌هایی روبه‌رو کرده است. در این میان می‌توان برحسب آنکه «الزام اخلاقی» جزئی از مفهوم حق است یا خیر، مفسران کانت را به دو دسته‌ی باورمندانِ به وابستگی حق به اخلاق (آموزه‌ی وابستگی) یا مخالفانِ این وابستگی (آموزه‌ی ناوابستگی) تقسیم کرد. از بین این دو مکتب، مکتب وابستگی رویکرد رایج‌تر و همخوان‌تر با ساختار «متافیزیک اخلاق» است. هواداران آن کوشیده‌اند از طریق یافتن بنیادی مشترک برای هر دو حوزه‌ی اتیک و حقوق از آن دفاع کنند. بدین ترتیب، هوفه امرِ مطلقِ عام، کرستینگ و گایر آزادی و پائر اشتودا فرمول قلمروی غایات را به‌عنوان اصل برین عقل عملی پیشنهاد داده‌اند. سورین بائیازو نیز با جدا کردن اعتبار عینی و ذهنی قواعد حقوقی، تلاش کرده است به انتقادهای ویلاشک به‌عنوان مهم‌ترین مدافع نظریه‌ی ناوابستگی پاسخ دهد. این مقاله می-کوشد با بررسی انتقادی نامدارترین چهره‌های این جریان، همچنین بیانِ تعارض‌های متنی «متافیزیک اخلاق»، نشان دهد که هیچ‌کدام از آنان نمی‌توانند تفسیری آنچنان یکدست از فلسفه حق کانت ارائه دهند که بتواند به همه تعارض‌های نام برده پاسخ دهد.

مشاهده مقاله

26. نقش اعیان ثابته بر اختیار انسان از منظر ملاصدرا

مرضیه اخلاقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.525514.1966

چکیده

اعیان ثابته در مباحث هستی‌شناسی عرفانی، کلید فهم بسیاری از مباحث قضا و قدر، جبر و اختیار، علم پیشین خدا و امثال آن است. صدرالمتألهین در حلّ برخی مسائل فلسفی خود اعیان ثابته را به کار گرفته است. پذیرش نظریه ... بیشتر اعیان ثابته در مباحث هستی‌شناسی عرفانی، کلید فهم بسیاری از مباحث قضا و قدر، جبر و اختیار، علم پیشین خدا و امثال آن است. صدرالمتألهین در حلّ برخی مسائل فلسفی خود اعیان ثابته را به کار گرفته است. پذیرش نظریه اعیان ثابته به عنوان الگوهای از پیش تعیین‌شده تغییرناپذیر موجودات در عالم علم الهی، ناسازگاری عمیقی با نظریه مختار بودن و فاعل حقیقی دانستن انسان در نظام صدرایی را متبادر به ذهن می‌سازد. در نوشتار حاضر، پس از بررسی و تحلیل ویژگی‌های اعیان ثابته به‌ویژه روابط حاکم میان این حقایق کلی و جزئی با افراد عینی و خارجی آن‌ها، این نتیجه به دست می‌آید که در نگرش عرفانی ملاصدرا، اگرچه تمامی اعمال و افعال هر فرد در هر شرایطی تحت هدایت و ربوبیت اسمی و تابع مقتضیات عین ثابت اوست اما با توجه به حاکمیت فرمول «اندیشه تا عمل» بر افعال انسانی هرگز نافی مختارانه عمل کردن و فاعل حقیقی بودن انسان نیست بلکه ویژگی‌های نهادینه شده در عین ثابته افراد عبارت خواهد بود از بروز آثار و احکام حرکت‌های موّاج گوناگون و مختلفی که هر فرد با انتخاب خودش بالإجبار، تحت ربوبیت و هدایت تکوینی و ذاتی اسمی از اسماء الله قرار می‌گیرد و مقتضیات لوازم آن اسم را برحسب استعداد و قابلیتی که در سیر استکمالی و حرکت صعودی، در خود، فراهم نموده است به منصه ظهور می‌رساند.

مشاهده مقاله

27. بررسی انتقادی دلایل الهیاتی نادرستی تولید غذاهای اصلاح‌شده‌ ژنتیکی

مریم السادات رضوی؛ علیرضا آل بویه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 تیر 1400

http://dx.doi.org/10.30470/phm.2021.130392.1832

چکیده

جمعیت جهان به‌صورت چشمگیر و روز افزونی در حال افزایش است و مردم با مشکلات و معضلات مهمی چون گرسنگی و سوءتغذیه شدید روبه‌رو هستند. به ادعای برخی از افراد، تولید غذاهای اصلاح‌شده ژنتیکی می‌تواند راه‌حل ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	10
تعداد شماره‌ها	24
تعداد مقالات	227
تعداد نویسندگان	244
تعداد مشاهده مقاله	94,344
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	65,160
نسبت مشاهده بر مقاله	415.61
نسبت دریافت فایل بر مقاله	287.05
تعداد مقالات ارسال شده	1,034
تعداد مقالات رد شده	740
تعداد مقالات پذیرفته شده	123
درصد پذیرش	12
تعداد پایگاه های نمایه شده	14
تعداد داوران	195

دوره 10 (1399)

دوره 9 (1398)

دوره 8 (1397)

دوره 7 (1396)

دوره 6 (1395)

دوره 5 (1394)

دوره 4 (1393)

دوره 3 (1392)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

قابل توجه مولفین گرامی

1. شناسنامه علمی مجله

چکیده

2. بررسی چگونگی پیوند توحید صفاتی با نظام معقولات در نزد خواجه نصیر

چکیده

3. اهمیت میانجی‌گری اخلاق کانتی بین حق انتزاعی و حیات اخلاقی و ضرورت گذار از اخلاق به حیات‌اخلاقی درکتاب مبانی فلسفه حق هگل

چکیده

4. نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت

چکیده

5. بازخوانی برهان نبوت سینوی بر اساس نظریه اعتبار علامه طباطبایی (ره)

چکیده

6. مسئله تصادف اخلاقی تاملی در دیدگاه مایکل مور

چکیده

7. معطوف بودن اخلاق به عینیت و عینیت‌گرایی درباره‌ی اخلاق

چکیده

8. بررسی انتقادی تفسیر آقا علی مدرس و تابعان از نظریۀ «اصالت وجود» ملاصدرا

چکیده

9. افلاطون علیه شاعران: عمومی و خصوصی در اندیشه های اخلاقی افلاطون و نمایشنامه‌نویسان

چکیده

10. حل بحران معنویت از منظر سیدحسین نصر و ارزیابی آن

چکیده

11. بررسی انتقادی نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری در باب متدولوژی فلسفه ملاصدرا

چکیده

12. اشه در مفهوم اکمال و ارتباط آن با هنر

چکیده

13. بررسی مقایسه‌ای آرای هایدگر و کربن در باب «فهم در ساحت حضور»

چکیده

14. انفعالِ نفس و تغییرِ ذاتِ مدرِک: مسأله‌ای ارسطویی، ردیه‌ای سینوی و دفاعیه‌ای صدرایی

چکیده

15. نسبت علم و اراده ی الهی در مکتب کلامی حله

چکیده

1. معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل

چکیده

2. چیستی فلسفه تطبیقی؛ بررسی تحلیلی

چکیده

3. لزوم رعایت اخلاق در کار و حرفه

چکیده

4. بررسی تأثیر فلسفه اسلامیﺑر معماری سنتی ایران (با بررسی موردی معماری مسجد امام اصفهان)

چکیده

5. بررسی نسبت انکار نبوت و الحاد به محمد‌بن‌زکریای‌ رازی

چکیده

1. وسواسِ ذهنی: تحلیلی بر اساسِ مفاهیمِ کینه‌توزی و بد‌ـ‌وجدانی نزدِ نیچه

چکیده

2. ارزیابی نقش فقرگزینی در خداگونه شدن انسان از منظر مایستر اکهارت

چکیده

3. بررسی دلالت آیة «لاینال» بر عصمت انبیاء

چکیده

4. کاربست آموزه صرافت وجود در اثبات و تبیین وحدت وجود در دیدگاه آقاعلی مدرس

چکیده

5. تمایز حقوق از اخلاق در نظریه‌ی الزام حقوقیِ هانس کلسن

چکیده

6. تأثیر مرگ‌اندیشی بر زندگی‌اصیل در اندیشه هایدگر

چکیده

7. بازخوانی مساله مواجهه با مرگ در نگاه اپیکوریان در عصر مدرن

چکیده

8. در باب امکان استخراج یک نظریه‌ی معنای زندگی از دیدگاه ویتگنشتاین متقدم ( با تمرکز بر تراکتاتوس) و چیستی آن

چکیده

9. مواجهه «خود» و «دیگری» در فلسفه اگزیستانس و صورتبندی آن با تأکید بر اندیشه مارتین بوبر

چکیده

10. تحلیل وجودشناختی الهیات تمثیلی توماس آکویناس

چکیده

11. نقد و بررسی دو نظریه انکار صفات حق‌تعالی و عینیت صفات با ذات از منظر فخر رازی

چکیده

12. تفسیر هایدگر از فرونسیس در کتاب سوفیست افلاطون با نگاهی به کتاب هستی و زمان

چکیده

13. بررسیِ مقایسه‌ایِ نظرگاهِ ارسطو دربارۀ جایگاهِ «فضیلتِ اخلاقی» در «سعادتِ انسان» در اخلاقِ نیکوماخوس و اخلاقِ ائودِموس

چکیده

14. فیلمسفه یا فیلم به مثابه‌ی فلسفه: جستاری در امکان فلسفه‌پردازی از طریق فیلم

چکیده

15. انگیزش درست و نادرست: استدلالی علیه نظریه هیومیِ انگیزش