نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اصغر سلیمی نوه ¹
• مریم پوررضاقلی ²

¹ استادیار رشته فلسفه،گروه فلسفه وکلام اسلامی،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه ولی عصر(عج)،رفسنجان

² استادیار رشته ادیان و مذاهب کلامی،گروه فلسفه و کلام اسلامی،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه ولی عصر(عج)،رفسنجان، ایران

چکیده

مقاله پیش رو با تحلیل آراء متفکران اصلی جریان معتزلی در موضوع رابطه‌ی دین و اخلاق، آراء مورد نظر را با رأی امروزی‌تر فیلیپ کویین- فیلسوف مسیحی معاصر- مقایسه می‌کند. ضرورت تحقیق به دامنه‌ی گسترده و همواره مناقشه‌برانگیز در بحث از رابطه‌ی احکام دینی و اخلاقی و بررسی مناسبات دین و اخلاق در حوزه‌های وجودشناختی، معرفت‌شناختی و هنجارشناختی باز می‌گردد. در موضوع مورد بحث، آراء معتزلی را حاوی ملاحظات مقیّد به مناسبات انسانی- عقلانی می‌یابیم؛ که به سبب همین تعهد پایدار به مبناگرایی اخلاقی، جریانی مستقل را در جهان اسلام و در عالم اندیشه دینی رقم زده‌اند. در مقابل این رویکردِ مبتنی بر استقلال اخلاق، دیدگاه شبه‌اشعری فیلپ کویین در عالم مسیحی معاصر قابل طرح است. کویین با طرح وابستگی تام اخلاق به دین، باور مسیحی و خدامحور را به عنوان بستر تکوینِ حیات اخلاقی مفروض می‌انگارد. اما این باورْ از حیث عملی نارس بوده و قبل از آنْدر تطبیق با شهودات اخلاقی- معرفتی رایج قابل پذیرش نیست.

کلیدواژه‌ها

• حسن و قبح
• دین و اخلاق
• فیلیپ کویین
• معتزله
• نظریه‌ی امر الهی

موضوعات

• کلام اسلامی

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Religion and Ethics in Muʿtazilite Views and the Christian Theology of Philip Quinn

نویسندگان [English]

• asghar salimi naveh ¹
• Maryam Poorrezagholi ²

¹ Assistant Professor of Philosophy, Department of Philosophy and Islamic Theology, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Vali-e-Asr, Rafsanjan

² Assistant Professor of theology, Department of Philosophy and Islamic Theology, Faculty of Literature and Human Sciences, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Iran.

چکیده [English]

The present article compares the views of the main Mu'tazilite thinkers on the relationship between religion and morality with the more modern views of Philip Quinn, a contemporary Christian philosopher. The necessity of this study is due to the wide and always controversial issue of the relationship between religious and moral rules and the relationship between religion and ethics in the fields of ontology, epistemology and normative theory. In the subject under discussion, we find Mu'tazilite views containing considerations restricted to human-rational relations. Because of this enduring commitment to moral fundamentalism, they have established an independent trend in the Islamic world and the world of religious thinking. In contrast to this approach that is based on moral independence, the quasi-poetic view of Philip Quinn in the contemporary Christian world can be proposed. By proposing the total dependence of morality on religion, Quinn hypothesizes the Christian and God-centered belief as the bedrock of the development of moral life. However, this belief is not only practically immature, but also unacceptable in light of the common moral and epistemological intuitions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: divine command theory, good and evil, Mu'
• tazilites, Philip Quinn, religion and ethics