نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه تبریز
چکیده
بعد از پذیرش تحقق سه سیر فلسفی (یعنی اصالت ماهیت، اصالت وجود وحدت تشکیکی و اصالت وجود وحدت شخصی) در حکمتِ صدرایی، به دلایل و قراینِ مختلفی می‌توان نشان داد که مبحثِ «تقدم و تاخر» از لازمه‌های سه سیرِ یاد شده تبعیت کرده است؛ تقدم و تاخر بالتجوهر یا همان بالماهیه متناسب با سیر اول، تقدم و تاخرِ بالحقیقه متناسب با سیر دوم و تقدم و تاخر بالحق متناسب با سیر سوم است. به ویژه اگر مبحثِ علیت را شاخصِ اصلیِ تحول در سیرهای یاد شده بدانیم، به دلیلِ تفاوتِ تفسیر علیت بر اساسِ سه سیر، تقدم و تاخرهای مبتنی بر رابطه‌ی علیت (نظیرِ بالطبع، بالعلیه، بالماهیه)، در نهایت بر مبنای اصالتِ ماهیت مطرح شده‌اند و در نتیجه در اصالتِ وجودِ تشکیکی جایی برای طرح نیافته‌اند و به نوعی با تقدم بالحقیقه جایگزین شده‌اند. برای تقدمِ بالحقیقه والمجاز غالبا تقدم وجود بر ماهیت را مثال می‌زنند؛ ما برای تقدم و تاخر امورِ مشکک که بر سیر دوم و بر اصالتِ وجود و مشکک بودنِ آن مبتنی هستند تقدم و تاخر بالحقیقه و الرقیقه را پیشنهاد می‌دهیم؛ در مورد تقدم و تاخر بالحق، هم از تعبیرِ مراتب یعنی ناظر به مرتبه‌ی دوم و هم از تعبیر شئون و ظهورات یعنی ناظر به مرتبه‌ی سوم سخن گفته شده است؛ در حالی که بنا به دلایلِ مختلف، تعبیرِ دوم صحیح‌تر و با اصولِ مرتبه‌ی سوم یعنی اصالت وجود وحدت شخصی مناسب‌تر است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Three Stages of Precession and Recency based on Three Philosophical Journeys
نویسنده [English]
- ali babaei
Tabriz University, Faculty of Theology, Department of Islamic Philosophy and Theology
چکیده [English]
After accepting the realization of the three philosophical journeys (that is, the originality of essence, the originality of the existence of gradation oneness, and the originality of the existence of personal oneness) in Transcendent Wisdom, It can be shown for various arguments that the subject of “precession and recency” has followed the requirements of the three journeys that we mentioned above. The precession and recency of bẽl-tậjawḣour (= in essence) is proportional to the first journey, the precession and recency of bẽl-ḣaqqiqậ (= in reality) is proportional to the second journey, and the precession and recency of bẽl-ḣaqq (= in veritable) is proportional to the third journey. Especially if we consider the issue of causality as the main indicator of the evolution in the mentioned journeys, due to the difference in the interpretation of causality based on three journeys, precession and recency based on the relationship of causality (such as in nature, in causer and in essence), finally, they have been proposed on the basis of the originality of essence, and as a result, they have not found a place to be proposed in the originality of the existence of gradation oneness, and they have somehow been replaced by the precession in reality, that is, the specific precession of the second journey.
کلیدواژه‌ها [English]
- Three Philosophical Journeys
- The Originality of Essence
- The Originality of the Existence of Gradation Oneness
- The Originality of the Existence of Personal Oneness
- Precession and Recency
)