نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده زینب حسینی ¹
• ابراهیم نویی ²
• محسن جاهد ³

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی

² استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهیدبهشتی

³ دانشیار گروه حکمت و کلام/ادیان و عرفان دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

معرفت مهم‌ترین بعد وجودی انسان است و سایر ساحت‌های انسانی در ارتباط با ادراک و شناخت، اهمیّت می‌یابد. در دیدگاه ملاصدرا هر نفسی شایستگی لازم برای شناخت حقایق اشیاء را به حسب فطرت دارد. همچنین نفس دارای امکان استعدادی و قوه‌ی لازم برای کسب علوم است و داده‌های مورد نیاز آن برای ادراک توسط ابزاری به نام بدن تأمین می-شود و نفس با در اختیار گرفتن این داده‌ها، عمل ادراک را انجام می‌دهد. اما در این میان موانعی وجود دارد که بین نفس و حقایق عقلی حایل می‌شود که تا این موانع رفع نگردند، حقایق علوم از لوح عقلانی بر لوح نفسانی نقش نمی‌بندد. مسئله نوشتارحاضر اینست که در اندیشه صدرالمتألهین مهمترین موانع کدامند و چگونه می توان آنها را کنار زند؟ از اینرو با اتخاذ روش توصیفی و تحلیلی بدین نتیجه انجامیده است که اولین مانع، وجود جسم و ماده واشتغال نفس به تدبیر قوای جرمانی است. مانع دوم ظلمت ذاتی است که به خاطر کدورت امیال و انباشتگی است که بر اثر کثرت گناهان در صورت نفس ناطقه رخ می‌دهد. رفع این موانع توسط احکام شرعی و عبادات صورت می‌گیرد و غرض از اعمال و ریاضات بدنی این است که روح از عوارض حسّ و از امور مادی ظلمانی رها شود، هرچند رفع مانع امری سلبی وعدمی است وبالاصاله مقصود نیست. از اینرو فلسفه‌ی تشریع عبادات از بین بردن موانع موجود بر سر راه نفس برای رسیدن به تکامل و فیض علمی است. درصورت رفع موانع، مطابق حرکت جوهری، نفس بعنوان مقتضی در مسیر تکاملی خود راه می‌پیماید

کلیدواژه‌ها

• فطرت
• فلسفه عبادات
• امکان استعدادی
• حرکت جوهری
• صدرالمتالهین

موضوعات

• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

Analysis of the dignity of worship in the epistemological function of the self (Relying on the thoughts of Sadr al-Mutalahin)

نویسندگان [English]

• seyede Zeynab Hosseini ¹
• Ebrahim Noei ²
• Mohsen Jahed ³

¹ Doctoral student of Shahid Beheshti University

² Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University

³ Associate Professor of Wisdom and Theology/Religions and Mysticism Department of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

Knowledge is the most important dimension of human existence, and other human areas are important in relation to perception and knowledge.In Sadra's view, every soul has the necessary competence to know the facts of things according to its nature.Also, the soul has the ability to acquire knowledge and the necessary data for perception is provided by a tool called the body, and the soul performs the act of perception by taking possession of these data. . But in the meantime, there are obstacles that stand between the ego and intellectual facts, and until these obstacles are removed, the facts of science will not be imprinted from the intellectual tablet to the emotional tablet.The first obstacle is the existence of body and matter and the preoccupation of the soul with the planning of evil forces. The second obstacle is the inherent darkness, which is due to the turbidity of desires and the accumulation that occurs due to the multitude of sins in the face of the speaking soul. According to Sadra, the removal of obstacles is done by Sharia rules and acts of worship, and the purpose of physical practices and austerities is to free the soul from the complications of the senses and from dark material affairs. Removing the obstacle is a negative and non-existent thing that is not intended at all. Therefore, the philosophy of legalizing worship is to remove the obstacles on the path of the soul to achieve scientific evolution and grace. If the obstacles are removed,

کلیدواژه‌ها [English]

• Nature
• philosophy of worship
• gifted possibility
• essential movement
• Sadr al-Maltahin