دوره 13 (1402)
دوره 12 (1401)
دوره 11 (1400)
دوره 10 (1399)
دوره 9 (1398)
دوره 8 (1397)
دوره 7 (1396)
دوره 6 (1395)
دوره 5 (1394)
دوره 4 (1393)
دوره 3 (1392)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
تعداد مقالات: 312
موضوعِ محاورۀ سوفسطائی: سوفسطائی یا فیلسوف؟ بررسی دیدگاه هایدگر در درسگفتار سوفسطائیِ افلاطون
دوره 4، شماره 12 ، خرداد 1393، ، صفحه 93-119
چکیده
مشهور است که افلاطون در آغاز محاورۀ سوفسطایی و محاورۀ سیاستمدار وعده می‌دهد که می‌خواهد سه محاوره به نام‌های سوفسطایی، سیاستمدار و فیلسوف بنویسد. دو محاورۀ اول نوشته می‌شود و اکنون در دسترس است؛ اما ... بیشتر
نقد و بررسی کاربردهای فلسفی قاعده امتناع انطباع کبیر در صغیر
دوره 9، شماره 22 ، شهریور 1398، ، صفحه 93-120
چکیده
در فلسفة اسلامی از قاعدة عدم گنجانیده شدن شیء بزرگ در شیء کوچک (امتناع انطباع کبیر در صغیر) جهت اثبات غیرمادی بودن محل ثبت تصاویر جزئی بینایی و خیالی (صور مقداری) استفاده شده است. سپس از طریق اثبات غیرمادی ... بیشتر
عقلانیتِ اخلاقی زیستن از نگاه تامس نیگل
دوره 2، شماره 6 ، تیر 1389، ، صفحه 95-121
چکیده
با فرض آنکه عقلانیت ممیزه‌ی آدمی و مؤلفه‌ی مطلوب اوست؛ و نیز با فرض اینکه رفتارهای به ظاهر دیگرنگرانه و اخلاقی از او سر می‌زند، آیا اخلاقی زیستن عقلانی است؟ آیا اخلاقی زیستن با اقتضای عقلانیت سازگار ... بیشتر
گذار کانت از وضع اخلاقی-مدنی به وضع حقوقی-مدنی و ایجاد اجتماع اخلاقی/سیاسی
دوره 9، شماره 23 ، اسفند 1398، ، صفحه 101-132
چکیده
کانت در کتاب بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق به وضع اصطلاحات استراتژیکی همچون اراده آزاد، خودآیینی، قانون عقل، وظیفه و نسبت پیچیده میان آنها می‌پردازد که بنیاد آموزه اخلاق، حق و سیاست کانت را شامل می‌شوند. ... بیشتر
ضرورت گذارهای روح در پدیدارشناسی هگل
دوره 7، شماره 18 ، تیر 1396، ، صفحه 103-124
چکیده
در این مقاله، ادعای هگل مبنی بر ضرورت گذارهای روح در مواقف پدیدارشناسی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است تا معنای مورد نظر وی از ضرورت این گذارها مورد پژوهش قرار گیرد. برای این منظور نخست به اجمال معانی ... بیشتر
نوآوری نگرش علامه خفری پیرامون کلام الهی
دوره 10، شماره 24 ، شهریور 1399، ، صفحه 105-125
چکیده
کلام الهی یکی از مسائل مهم و جنجال‌برانگیز در دانش کلام و آغازگر شکل‌گیری این دانش بوده است. پیرامون این موضوع در بین مسلمانان دو دیدگاه کلی مطرح شده است: متکلمین امامیه و معتزله غالبا کلام الهی را لفظی، ... بیشتر
کاربست آموزه صرافت وجود در اثبات و تبیین وحدت وجود در دیدگاه آقاعلی مدرس
دوره 11، شماره 26 ، شهریور 1400، ، صفحه 105-130
چکیده
آموزه صِرف‌الوجود از ابتکارات فلسفه اسلامی است، که در تاریخ فلسفه به ویژه حکمت متعالیه جایگاه پرنمودی دارد. حکمای متعالی با کاربست آن در مراحل مقدماتی توحید وجوب را به وحدت حقیقیه حقه و در مراحل نهایی ... بیشتر
تأویلات حِکمی حکیم سبزواری از مطهرات (مطالعه موردی آب)
دوره 12، شماره 28 ، مرداد 1401، ، صفحه 107-129
چکیده
سبزواری یکی از حکمای تاثیر گذار دوره قاجار است. ویژگی روش حِکمی سبزواری که در روش تأویلی او نیز تأثیر گذار بوده است، همراهی حکمت متعالیه و حکمت اشراق است. وی در یک تغییر روشی در صدد است تا با تفسیر باطنی ... بیشتر
بررسی مفهوم و مدلول شرم: مقایسهی برخی از مهمترین دیدگاه‌های روان‌شناختی با یک دیدگاه الهیاتی-اخلاقی
دوره 8، شماره 20 ، شهریور 1397، ، صفحه 109-143
چکیده
مفهوم سازی شرم یکی از مباحث چالش‌برانگیز در تحقیقات روان‌شناختی است. چالش مفهوم‌پردازی شرم در فرهنگ‌های شرقی و به طور خاص در فرهنگ ایرانی-اسلامی موجبات ابهام قابل توجهی را هم برای اندیشمندان حوزه‌ی ... بیشتر
مبانی کیهان‌شناسی فارابی
دوره 12، شماره 29 ، اسفند 1401، ، صفحه 115-144
چکیده
کیهان‌شناسی فارابی یکی از ابعاد فلسفه فارابی است که بازتابی از جهان‌بینی وی است. فارابی نخستین فیلسوف اسلامی است که در مورد کیهان نظریه منسجم و مدونی را تدوین کرد که الگو و مبنائی برای کیهان‌شناسی در ... بیشتر
حل شبهه تعارض‌آفرینی مفهوم «بی رویت» در تعریف سنتی اخلاق بر اساس الگوی چهار مؤلفه‌ای اخلاق‌ورزی
دوره 5، شماره 14 ، تیر 1394، ، صفحه 117-142
چکیده
اخلاق در تعریف سنتی، ملکات نفسانی دانسته می‌شود که سبب صدور فعل «بدون رویت» یعنی بدون نیاز به فکر، سنجش و درنگ می‌شود. قید «بی‌رویت» این پندار را به میان می‌‌آورد که رفتار اخلاقی، امر اختیاری ... بیشتر
بررسی و نقد دیدگاه اریک ج. ویلنبرگ در کتاب ارزش و فضیلت در جهان بدون خدا
دوره 13، شماره 30 ، شهریور 1402، ، صفحه 127-159
چکیده
ویلنبرگ در کتاب " ارزش و فضیلت در جهان بدون خدا" طبیعت‌گرایی را به عنوان یک روایت بی‌خدا از گیتی در مدنظر قرار داده است. او ابتدا بی‌معنایی زندگی در شرایط نبود خدا را با چهار روایت معرفی و سپس با استعانت ... بیشتر
معیار صدق و کذب در ارتباط پزشک و بیمار
دوره 2، شماره 5 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 71-82
چکیده
یکی از مسائل مهم در اخلاق پزشکی چگونگی بیان خبر بد به بیمار ازسوی پزشک است. سئوال این است که معیار صدق و کذب در ارتباط پزشک و بیمار چیست؟ علمای اخلاق، معیار کذب را یکی از این چهار گزینه دانسته‌اند: 1) خبر ... بیشتر
غرب و غرب‌زدگی در اندیشه دکتر داوری؛ با تکیه بر ملاحظات اخذ و اقتباس مقولات غرب جدید
دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1388، ، صفحه 75-88
چکیده
یکی از مهمترین موضوعات اندیشه دکتر داوری، غرب و غرب‌زدگی و شرایط مواجهه و اخذ و اقتباس از غرب است. وی در نگاه کلی گرایانه خود غرب را دارای هویتی می‌داند که در مواجهه با آن نمی توان گزینشی عمل کرد و مثلاً ... بیشتر
نقد و بررسی نظریه‌ی اولویت دموکراسی بر فلسفه )تقدم آزادی بر حقیقت)در اندیشة ریچارد رورتی
دوره 2، شماره 7.8 ، آذر 1389، ، صفحه 87-111
چکیده
رورتی در صدد است تا در مقام یک درمانگر مسائل فلسفی (therapeutic philosopher) به نقد مقولات مختلف فلسفی و نقد دسته بندی های مختلف میان علوم مبادرت ورزد.او که خود را نه در مقام یک فیلسوف بلکه درمقام یک نقادادبی معرفی ... بیشتر
ارزیابی منطقی جایگاه اصول اعلامیۀ حقوق بشر در حقوق و اخلاق
دوره 3، شماره 10 ، مرداد 1392، ، صفحه 95-125
چکیده
در پژوهش حاضر نگارنده کوشیده است از خاستگاهی منطقی، نسبت اخلاق، حقوق و منشور جهانی حقوق بشر را روشن نماید. گزاره‌های ارائه‌شده از جانب انسان‌ها، بر دو گونۀ کلی «توصیفی» و «تجویزی»اند. اصول ... بیشتر
بازخوانی برهان نبوت سینوی بر اساس نظریه اعتبار علامه طباطبایی (ره)
دوره 10، شماره 25 ، بهمن 1399، ، صفحه 95-119
چکیده
چکیده: در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی ابتدا برهان نبوت سینوی در آثار ابن سینا مرور می شود و سپس تحلیل بدیع علامه طباطبایی از آن براساس نظریه اعتبار عرضه می گردد. از نظر ابن سینا انسان موجودی مدنی بالطبع ... بیشتر
رویکرد برون‌گرایانة تامس کوهن به تاریخ علم
دوره 3، شماره 11 ، آذر 1392، ، صفحه 97-133
چکیده
در نگارش تاریخ علم تا نیمة دوم قرن بیستم رویکردی درون‌گرایانه غلبه داشت. بر اساس این رویکرد وظیفة مورخ این است که تاریخ عقلانی نظریه‌ها را بنویسد و نشان دهد که تاریخ علم، تاریخ انباشت یافته‌ها و ابداعات ... بیشتر
تحلیلی فلسفی از منشأ فرهنگ و امکان تغییر و برنامه‌ریزی برای آن
دوره 3، شماره 9 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 99-118
چکیده
می‌توان برای فرهنگ به‌معنای فلسفی و خاص کلمه، هم منشأیی غیربشری و هم منشأیی بشری درنظر گرفت. بدین معنا که گونه‌ای از فرهنگ به‌همراه مؤلّفه‌ها و عناصر تشکیل دهندۀ آن،به‌طورذاتی غیر بشری و بنابراین ... بیشتر
مبانی اندیشۀ سیاسی شیخ اشراق
دوره 4، شماره 13 ، آذر 1393، ، صفحه 101-128
چکیده
با وجود آنکه شیخ اشراق به معنای رایج کلمه، فیلسوف سیاسی نیست؛ در عین حال به دلیل اهتمام جدی‌اش نسبت به تعریف و تبیین جایگاه حکیم متأله در رأس هرم ریاست تامه دینی و دنیایی و نیز بواسطه ماجرای تراژیک تکفیر ... بیشتر
گشودگی به دیگری به مثابه‌ی شرط اخلاقی دیالوگ
دوره 5، شماره 15 ، آذر 1394، ، صفحه 101-127
چکیده
گادامر پیش‌داوری‌ها را شرط امکان فهم می‌داند؛ اما دخالت پیش‌داوری‌ها در فهم، به معنای ذهنی و دلخواهانه شدن فهم و دیالوگی نبودن آن نیست که یک رابطة یک‌سویه، به مثابة تحمیل ذهنیت و معنای خودمان بر ... بیشتر
بررسی تحلیلی تطوّر مفهوم نفس از افلاطون تا ملاصدرا
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 102-125
چکیده
در حالیکه افلاطون، بر اساس اعتقادش به جهان ایده ها، نفس را مربوط به جهانی دیگر و امری مفارق از بدن معرفی می کند، ارسطو که توجه خود را به تفحص و چگونگی کارکرد واقعی موجودات این جهان معطوف داشته، بر نظر ورزی ... بیشتر
لَری لاودن و استقراء بدبینانه
دوره 6، شماره 17 ، آذر 1395، ، صفحه 103-134
چکیده
واقع‌گرایان، با تکیه بر برهان «معجزه ممنوعِ» خود، می‌گویند که بهترین تبیین برای موفقیت فوق‌العادۀ تئوری‌های علمی این است که آنها (تقریباً) صادق هستند؛ اما لَری لاودن، با انتشار مقاله‌ای در سال ... بیشتر
آیا هنوز دربارهی واقعیت و صدق چیزی برای گفتن هست؟
دوره 1، شماره 3 ، آذر 1388، ، صفحه 107-129
چکیده
فیلسوف آمریکایی هیلاری پاتنم (متولد 1926) در دهه‌های اخیر نویسنده‌ی بزرگی در زمینه‌ی فلسفه‌ی ذهن، فلسفه‌ی زبان و فلسفه‌ی شناخت بوده است. پاتنم که در ابتدا مدافع رویکردی «کارکردگرایانه» به ذهن ... بیشتر
چالش‌های «آزادی» در کاوش‌های «میل» و «فِینبرگ»
دوره 7، شماره 19 ، اسفند 1396، ، صفحه 107-142