نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
تفسیر غالب از نسبت میان متافیزیک و امر اخلاقی و عملی در آموزه‌های ارسطو، تفسیر تفکیکی است. طبق این تفسیر، ارسطو عقل و حکمت نظری را از عمل جدا می‌داند و از دید او میان متافیزیک و حکمت عملی، ارتباطی نیست. تقسیم عقل و دانش به نظری و عملی که معمولاً با نوعی ارزشگذاری همراه است، در تاریخ فلسفه پیامدهایی به همراه داشته است. در قرن اخیر، برخی متفکران به لوازم خطرناک این تفکیک برای جهان انسانی اشاره کرده‌اند و ارسطو را به عنوان واضع این تفکیک نقد می‌کنند. در این نوشتار نشان می‌دهم که تفسیر تفکیکی از آموزه‌های ارسطو درباره متافیزیک تفسیر دقیقی نیست. بلکه بازخوانی و تحلیل متون ارسطو در حوزه متافیزیک، اخلاق و زیست‌شناسی روشن می‌کند که در منظومه فکری او، لحظه تولد متافیزیک یک لحظه اخلاقی است و متافیزیک برای انسان، فقط در مواجهه و روی داشتن به سوی دیگری امکان تحقق دارد. در این بازخوانی با بررسی کارکردهای مفهوم کلیدی «نوس» در تقویم متافیزیک ارسطویی توضیح داده می‌شود که نوس مبنای امکان و عینیت متافیزیک ارسطویی و یگانگی متافیزیک با خلاق است. کشف یگانگی در عین غرابت دیگری، وضعیتی است که متافیزیک در آن آغاز می‌شود و به پیش می‌رود. این کشف، با دو کارکرد هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه نوس ممکن می‌شود. بر این اساس، در فهمی دقیق‌تر از لحظه پیدایش متافیزیک، در تفسیر مبنی بر گسست عمل و نظر در آموزه‌های ارسطو باید تردید کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
My Other Self: Discovering the moral foundation of Metaphysics in Aristotle
نویسنده [English]
- Zahra Moballegh
Assistant Professor of philosophy, Department of Intercultural studies, Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]
The dominant interpretation about the relation between metaphysics and morality in Aristotle’s thought is the separative interpretation. According to this understanding, Aristotle divides the piratical from the theoretical reason/ wisdom- hence a radical historical disassociation between metaphysics and morality. This division of the theoretical/ practical has brought about some crucial implications in the history of philosophy. During the recent decades, some philosophers have demonstrated the dangerous implications of this separation for the human world and criticized Aristotle for establishing this division. In this article, I argue that the separative interpretation of Aristotle is not based on an accurate understanding of his texts. A close study in his writings in different fields would unravel that the birth of metaphysics is joined to the birth of morality from his viewpoint. The possibility of metaphysics is based on an encounter with the other and being toward the other. Analyzing the different functions of ‘nous’ in the formation of metaphysics, I will discuss that nous underlies the possibility and objectivity of (Aristotelian) metaphysics and the unity of metaphysics with morality and practice. Discovering the unity within the strangeness of the other is the situation in which metaphysics begins. This situation is based on the both ontological and epistemological functions of nous. According to this understanding, the separative interpretation of Aristotle’s metaphysics is to be seriously doubted.
کلیدواژه‌ها [English]
- Aristotle
- metaphysics
- morality
- theoretical and practical
- nous
- the other
- ابن رشد، ابوالولید محمد بن احمد بن محمد. (1948). تفسیر مابعدالطبیعه. تصحیح موریس بویژ. بیروت: دار المشرق.
- ارسطو. (1392). ترغیب به فلسفه، دربارۀ فلسفه و پاره‌‌هایی از آثار گم‌شده. ترجمۀ مجتبی درایتی و حمیدرضا محبوبی آرانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ارسطو. (1378). متافیزیک (مابعدالطبیعه). ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
- ارسطو. (1384). متافیزیک (مابعدالطبیعه). ترجمه شرف الدین خراسانی. تهران: حکمت.
- افلاطون. (1367). دورۀ آثار افلاطون. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- طاهررحیمی، یاسر و ملایری، موسی. (1399). «غایات وجودشناختی، ملاک طبقه‌بندی اقسام حکمت». پژوهشهای هستیشناختی 9 (18)347ـ 374.
https://orj.sru.ac.ir/article_1499_a5414b7d3731a7cf2804c27fec5ab025.pdf
- عباسی حسینآبادی، حسن. (1398). «بررسی نسبت نظر و عمل ابنسینا در مقایسه با ارسطو». تأملات فلسفی، 9 (22). 295ـ 321.
http://phm.znu.ac.ir/article_36305_de96da86895588a1e61de840aa2fbef0.pdf
- مبلّغ، سیده زهرا. (1399). «منطق و مشرق سر برآوردن حکمت عملی از بطن منطق اشراقی». حکمت معاصر. 11 (2). 195ـ 215.
https://wisdom.ihcs.ac.ir/article_6210_341a7734e9b891963f0382544b6acf31.pdf
- Aristotle (1991). The complete Works of Aristotle (The revised Oxford Translation). Ed. Jonathan Barnes. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
- Aristotle (1937). Parts of Animals; Movement of Animals; Progression of Animals. with an English translation by A.L. Peck and E.S. Forster. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Aristotle (2017). Protrepticus (Exhortation to Philosophy). ed. S. Hutchinson and Monte Ransome Johnson. at http://www.protrepticus.info/protr2017x20.pdf
- Bartlett, Robert C. and Susan D. Collins (2011). Aristotle's Nicomachean Ethics. Chicago: University of Chicago Press.
- Elders, Leo (1972). Aristotle's Theology. A Commentary on Book Lambda of the Metaphysics. Van Gorcum's Filosofische Bibliotheek; v. 1. Assen: Van Gorcum.
- Heidegger, Martin (1994). Basic Questions of Philosophy: Selected "problems" of "logic".translated. Richard Rojcewicz, and André Schuwer: Studies in Continental Thought. Bloomington: Indiana University Press.
- Liddle, Henry George and Robert Scott (1940). A Greek-English Lexicon. Revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie. Oxford: Clarendon Press.
- McCumber, John (c1999). Metaphysicsand oppression: Heidegger's challenge to Western philosophy. Bloomington, Ind.: Indiana University Press.
- Lévinas, Immanuel (1971). Totalité et Infini: Essai sur l'extériorité. ed. Martinus Nijhof. La Haye: Kluwer Academic.
- Levinas, Emmanuel (1987). “Philosophy and the Idea of Infinity”. in Immanuel Levinas: Collected Philosophical papers. Translated by Alphonso Lingis. Dordrecht: MARTINUS NIJHOFF PUBLISHERS.
- Nightingale, Andrea Wilson (2009). Spectacles of Truth in Classical Greek Philosophy Theoria in Its Cultural Context. Cambridge University Press.
- Stewart, J (1999). Notes on the Nicomachean ethics of Aristotle. Bristol: Thoemmes.
- Suárez, Francisco and John P. Doyle (2004). A Commentary on Aristotle's Metaphysics, Or, "A Most Ample Index to The Metaphysics of Aristotle" (Index Locupeltissimus in Metaphysicam Aristotelis): Mediaeval Philosophical Texts in Translation. No. 40. Milwaukee [Wis.]: Marquette University Press.
)