نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای حکمت متعالیه، گروه فلسفه کلام، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت، دانشگاه اصفهان، اصفهان
2 هیات علمی . دانشگاه اصفهان
3 دانشیار دانشگاه شیراز
چکیده
ابنسینا در ایراد مباحث مربوط به سعادت ناشی از ادراک انسان بر نقش محوری «ادراک» تأکید دارد. از نظر او ادراکات انسان اعم از حسی، خیالی و عقلی، سعادت متناسب با خود را به دنبال دارد. از آنجا که وضعیت مغزی تأثیر مستقیمی بر نحوه ادراک انسان دارد، سعادت مذکور با واسطه به وضعیت مغزی نیز مرتبط میشود. در نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، تأثیر سلامت مغز بر ادراک و به تبع، تأثیرپذیری سعادت از آن مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. مطابق یافتههای این جستار وضعیتهای نابهنجار مغزی در سه مورد اختلالات سرشتی، سوء مزاج و بیماریهای مغزی، موجب اختلال در فرآیند طبیعی ادراک میشود. این اختلال باعث میشود کمال قوای مختلف و در نتیجه سعادت حاصل از آن ناحیه، از جمله سعادت حاصل از ناحیه قوه عاقله- که برترین نوع سعادت به شمار میرود- مختل گردد. با ملاحظه رابطه میان وضعیت مغزی که غالباً خارج از حیطه اراده و اختیار فرد است و تلاش نوع انسان برای رسیدن به سعادت ناشی از ادراکات، این پرسش مطرح میشود که سعادت افرادی که دچار نابهنجاریهای مغزی هستند، چگونه تحقق مییابد؟ با تأمل در آثار ابنسینا میتوان دو پاسخ به این پرسش ارائه داد که پاسخ اول، پاسخی تجربی و ناظر به امکان تعدیل مغز در حیات دنیوی است و پاسخ دوم، پاسخی فلسفی است که با توجه به نظریه اکتساب نوعی کمال نفس پس از مرگ، کیفیت رسیدن این افراد به سعادت ادراکی تبیین میگردد.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Ibn Sina's view on the connection between the happiness of perceptions and the state of the human brain
نویسندگان [English]
- Aysooda hashempour 1
- forough rahimpour 2
- abdolali shokr 3
1 Ph.D. student of Transcendental Philosophy, University of Isfahan
2 هیات علمی . دانشگاه اصفهان
3 دانشیار دانشگاه شیراز
چکیده [English]
Ibn Sina emphasizes the central role of "perception" in addressing issues related to the happiness of human perception. According to him, human perceptions, including sensory, imaginary and intellectual, seek happiness commensurate with themselves. Since the state of the brain has a direct effect on the way a person perceives, this happiness is also related to the state of the brain. In the present article, by descriptive-analytical method, the effect of brain health on perception and, consequently, the effect of happiness on it is examined and analyzed. According to the findings of this study, abnormal brain conditions in three cases of nature disorders, mood disorders and brain diseases, disrupt the natural process of perception. This disorder causes the perfection of various powers and as a result, the happiness resulting from that area, including the happiness resulting from the area of the intellect, which is the highest type of happiness, is disrupted. Considering the relationship between the state of the brain, which is often beyond the scope of the individual's will and control, and the human race's attempt to achieve happiness due to perceptions, the question arises as to how the happiness of people with brain abnormalities is achieved ? Reflecting on the works of Ibn Sina, two answers can be given to this question: the first answer is an empirical answer and observes the possibility of adjusting the brain in worldly life, and the second
کلیدواژهها [English]
- Ibn Sina
- Perception
- Happiness from Perception
- Soul Powers
- Brain
- ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1363). مبدأ و المعاد. تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی.
- (1364). الشفاء (الالهیات، النفس و الطبیعیات). تصدیر و تحقیق: ابراهیم مدکور. قم: منشورات مکتبه آیتالله العظمی المرعشی النجفی.
- (1371). المباحثات. تصحیح و تعلیق محسن بیدارفر. قم: بیدار.
- (1383/ الف). رساله جودیه. با مقدمه و حواشی و تصحیح دکتر محمود نجم آبادی. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
- (1383/ ب). طبیعیات دانشنامۀ علائی. با مقدمه و حواشی و تصحیح محمد مشکوه. همدان: دانشگاه بوعلیسینا.
- (1384). قراضۀ طبیعیات/ منسوب به ابوعلی سینا. با مقدمه و حواشی و تصحیح غلامحسین صدیقی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- (1389). القانون فی الطب. تصحیح عبدالرحمن شرفکندی. تهران: سروش.
- (1397). النجاه (من الغرق فی بحر الضلالات). مترجم: دکتر محمدتقی دانش پژوه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- (1400 ق/ الف). رساله فی علم الاخلاق: مندرج در مجموعۀ رسائل. قم: بیدار.
- (1400 ق/ ب). رساله النکث و الفوائد فی العلم: مندرج در مجموعۀ رسائل. قم: بیدار.
- (1400 ق/ پ). رساله فی اثبات النبوات: مندرج در مجموعۀ رسائل. قم: بیدار.
- (1400 ق/ ت). رساله فی النفس و بقائها و معادها: مندرج در مجموعۀ رسائل. قم: بیدار.
- (1400 ق/ ث). عیون الحکمه: مندرج در مجموعه رسائل. قم: بیدار.
- (1400 ق/ ج).رساله فی السعاده: مندرج در مجموعه رسائل. قم: بیدار.
- (1400ق/ چ). رساله فی الحث علی الذکر: مندرج در رسائل. قم، بیدار.
- (1403ق). الاشارات و التنبیهات. تهران: دفتر نشر الکتاب.
- (1404 ق). التعلیقات، تصحیح عبدالرحمن بدوی، قم: مرکز نشر.
- (1420ق). رساله فی اقسام علوم العقلیه. تحت نظر فؤاد سزگین. فرانکفورت: انتشارات معهد تاریخ العلوم العربیه الاسلامیه.
- بخشی، عباس. (1395). عقلانیت در دین و تفکر فلسفی ابنسینا. تهران: سورۀ مهر.
- خادمی، حمیدرضا. (1388). «راههای کسب سعادت از منظر ابنسینا». اندیشه نوین دینی. سال 5، ش 19، صص 42- 9.
- رحیمپور، فروغ. (1389). «رابطه قوه عاقله و مغز در آرای فلسفی و طبی ابنسینا». فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز. ش 37، صص 85- 102.
- سعیدی مهر، محمد؛ ملاحسنی، فاطمه. (1395). «سعادت از نظر ابنسینا؛ غایت جامع یا غالب». حکمت سینوی (مشکوه النور). دوره 20، ش 55، صص 96- 81.
- شیبانی، محمد. (1388). «کارکردهای عقل نظری و عملی از نگاه ابنسینا». پژوهشهای فلسفی- کلامی. دوره 11، ش 2 (42)، صص 273- 257.
- شیروانی، علی. (1399). بهجت و سعادت به روایت ابنسینا. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کاوندی، سحر. (1389). «ادراک حسی: مقایسۀ دیدگاه ابنسینا و تئوریهای جدید علوم اعصاب». حکمت سینوی (مشکوه النور). سال 14، ش 44، صص95- 77.
- گنجیپور، زهرا و دیگران. (1400). «رابطۀ لذت و سعادت از دیدگاه ابنسینا و ملاصدرا». پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز. سال 15، ش 35، صص 292- 272.
- مخبر، علی. (1396). عقل از نظر ابنسینا و توماس آکویینی. تهران: انتشارات وایا.
- ولف، پاتریشیا. (1392). مغز و فرآیند یادگیری: انطباق روشهای یاددهی- یادگیری و عملکرد مغز انسان. ترجمه: داود ابوالقاسمی. تهران: نشر مدرسه.