نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نفیسه ساطع ¹
• محمد حسین داودی ²

¹ دانشگاه اصفهان

² دانشجوی دکترا / دانشگاه آزاد اسلامی،علوم و تحقیقات ، تهران، ایران

چکیده

«اعتباری» اصطلاح پرکاربرد در معرفت‌شناسی است. جیمز از اعتبار به عنوان برون‌رفتی از عقل‌گرایی حداکثری استفاده می‌کند و آن را «فرض باور» یا «پذیرش اولیه باور» معنا می‌کند به‌گونه‌ای که شواهدی بعدی صدق یا ابطال آن را متاثر از همین فرآیند معتبرسازی باور نشان می‌دهد. از نقدهای اساسی نظریه جیمز، مطابقت امر اعتباری با واقعیت در حال تکامل و تحقق؛ و فروکاستن صدق به سودمندی است. کاربرد مهم دیگر اصطلاح اعتباری در نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبائی است که به معنای جعل و قراداد مفاهیمی به جهت رفع نیازهای اساسی انسان است. دیدگاه علامه، اگرچه ادعای صدق برای ادراکات اعتباری نکرده‌، اما مستلزم جعلی و نسبی بودن بسیاری از مفاهیم و احکام عملی و اخلاقی است. پژوهش حاضر بر آن است که می‌توان با تبیین جدیدی از اعتباری، بدون تغییر در معنای صدق و بدون جعلی دانستن امور اخلاقی، رهیافتی برای معضل معرفت‌شناسی باورهای ضروری و سودمندی که قرینه کافی برای اثبات یا ابطال آنها وجود ندارد، تدارک دید. در این تحلیل نشان داده می‌شود که با پذیرش کاربرد اعتباری به معنای «فرض باور» یا «تلقی به پذیرش» به‌گونه‌ای که آثار متوقع از باور بر آن مترتب گردد بدون آنکه به صدق متصف شود، می‌‌‌توان این دست باورها را پذیرفت و ادراکات اعتباری به این معنا را در حوزه علوم نظری و علوم عملی معتبر دانست.

کلیدواژه‌ها

• اعتبار
• سودمندی
• صدق
• توجیه
• تلقی به قبول

موضوعات

• فلسفه اسلامی

عنوان مقاله [English]

Acceptance of propositions without sufficient evidence Based on the critique of the concept of validity by William James and Allameh Tabatabai

نویسنده [English]

• Mohammad Hosin davoodi ²

² دانشجوی دکتری، رشته فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده [English]

“VALIDITY” is a commonly used term in epistemology. James makes use of constructional as a solution for strong rationalism and considers that as “assumption of belief” or “perceiving acceptance”. The criticisms to the theory of Will to Believe convey that a constructional issue corresponds to a reality in development or substantiation and also the truth is reduced to usefulness. Constructional in Allāma Tabātabā’ī’s theory of constructional perceptions is interpreted as artificiality and constructing some concepts to fulfill a human’s basic needs. Although this theory does not claim the truth for constructional perceptions, it conveys that the practical and ethical concepts and rules are artificial and relative reproductions. By offering a new explanation of constructional, without any alteration in the artificial or genuine perception of ethical issues, the present study aims to prepare a solution for the epistemological problem of some necessary and useful beliefs for which there is not sufficient evidence. In this analysis, by considering constructional as “assumption of belief” or “perceiving acceptance”, without any reliance on the truth that is expected from the consequences of a belief, it is showed that the constructional perceptions can be acknowledged as valid in the field of theoretical and practical sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

• validity
• usefulness
• true
• justification
• consideration to accept