نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

چکیده

نگرش سودانگارانه به دین، بیشتر، رویکردی نوظهور و متعلق به اندیشمندان جهان غرب به ویژه با تلقی عمل‌گروانه دین‌شناختی انگاشته می‌شود. گرچه چنین نگرشی به دین حاصل برخی نحله‌های فکری است که برای حقانیت و صدق گزاره‌ها اعم از دینی و غیر آن ارزش چندانی قایل نیست و ملاک اعتبار گزاره‌ها را وابسته به میزان سودمندی آن می‌داند، اما ریشه‌ها و نشانه‌های چنین نگرشی را می‌توان در اندیشه دین‌پژوهان جهان اسلام جستجو نمود. نگرش اندیشمندان مسلمان به این مسأله امری پسینی و بعد از حقانیت و صدق دین است. از منظر دین‌پژوهان مسلمان، نه تنها احکام فقهی و حقوقی بلکه اعتقادات دینی مشتمل بر مصالح و مفاسد و سود و زیانی است که بازگشت به زندگی بشر دارد. دین تنها یک سلسله مقررات تعبدی خالص نیست که فقط از ناحیه خدا صادر شده و بندگان مجبور به اطاعت از آن باشند؛ بلکه حقیقتی است که پایبندی به آن به سود و سعادت بشر می‌انجامد. سودمندی دین در زندگی مشروط و معطوف به معرفت و ایمان به خدا و زیست مؤمنانه است. مهمترین فایده دین به بشر معرفت بخشی، ارایه طریق هدایت، انگیزشو .... است. معرفت و ایمان به خدا و دینداری بستری برای ظهور فواید دین است. برخی فواید دین این-جهانی و عاجل و برخی نیز آخرتی و آجل است. نگرش انحصاری به سود این‌جهانی دین نگرشی فروکاهشی و وسیله‌انگارانه و فاقد ارزش معرفتی است و با ادیانی وحیانی سازگار نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A study of the utilitarian attitude towards religion within the framework of wisdom

نویسنده [English]

  • hadi fanaei

دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)قزوین

چکیده [English]

The Sudanese view of religion is, moreover, an emerging approach to Western thinkers, especially with a pragmatic view of religion. Although such an attitude towards religion is the result of some intellectual methods that do not value the legitimacy and validity of propositions, whether religious or otherwise, and consider the criterion of validity of propositions to depend on its usefulness, but the roots And the signs of such an attitude can be found in the minds of religious scholars in the Islamic world. The attitude of Muslim thinkers towards this issue is a matter of the past and after the legitimacy and truth of religion. From the point of view of Muslim theologians, not only the rules of jurisprudence and law, but also religious beliefs include the interests and corruption and the benefits and harms that return to human life. Religion is not just a series of pure devotional regulations issued only by God and forcing servants to obey it; Rather, it is a truth that adherence to it leads to human benefit and happiness. The usefulness of religion in life is conditional on the knowledge and faith in God and the believer. The most important benefit of religion to human beings is to give knowledge, provide guidance, motivation (good news and warning) and .... Knowledge and faith in God and religiosity are the basis for the emergence of the benefits of religion. Some are the benefits of this worldly and urgent religion and some are the last and nuts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religion
  • profit
  • profitability
  • legitimacy
قرآن کریم.
آرون، ریمون،( 1396) . مراحل اساسی در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام. تهران: علمی و فرهنگی.
اقبال لاهوری، محمد،( 1364). دیوان اقبال لاهوری. تهران: پگاه.
الیاده، میرچا،( 1375). دین­پژوهی، ج 2، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ایجی، عضد الدین،( 1419) . شرح مواقف. بیروت: دار الکتب العلمیه.
باربور، ایان،( 1374) . علم و دین. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد،( 1410). غررالحکم و درر الکلم. قم: دار الکتاب الاسلامی.
جوادی آملی، عبدالله، ( 1372). شریعت در آینه معرفت. قم: مرکز نشر فرهنگی رجا.
......................................،(1381 ).دین شناسی.قم: مرکز نشر اسرا.
......................................،(1380 ).انتظاربشر از دین.قم: مرکز نشر اسرا.
جیمز، ویلیام،( 1378). دین و روان، ترجمه مهدی قایینی. قم: دارالفکر.
حلی، حسن بن یوسف،( 1375). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، با مقدمه و تعلیقه آیه الله سبحانی. قم: موسسه امام صادق (ع).
خویی، ابوالقاسم ،(1314). مصباح الاصول، ج 2. قم: مکتبه الدواری.
رجبی، محمود،(1379 ). انسان شناسی.قم: انتشارات مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره).
رضی الدین، ابن طاوس، ( 1381) . لهوف. قم: بوستان کتاب.
فروید، زیگموند،  (1339). آینده یک پندار، ترجمه هاشم رضی. تهران: آسیا.
فعالی، محمد تقی، ( 1377 ). در آمدی بر معرفت شناسی معاصر، قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
طباطبایی، سید محمد حسین، ( 1417 ). المیزان فی تفسیر القرآن. قم : دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسی، نصیرالدین، ( 1416 ) . قواعد العقائد، تحقیق علی ربانی گلپایگانی. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
------------(  1379). تلخیص المحصل. تهران: موسسه اسلامی.
کاپلستون، فردریک( 1370) . تاریخ فلسفه، ج 8، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: سروش.
--------------، (1372). تاریخ فلسفه، ج 6، ترجمه اسماعیل سعادت و دیگران. تهران: سروش.
کلینی، محمد بن یعقوب.(  1365) . ، الکافی، ج 1 .  تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمد باقر،(1404 ). بحار الانوار، ج 41. بیروت: مؤسسه الوفاء.
مک کواری، جان. ( 1378). تفکر دینی در قرن بیستم، ترجمه بهزاد سالکی. تهران: امیرکبیر.
مطهری، مرتضی. (1374 ) . مجموعه آثار، ج 3.  قم: صدرا.
مظفر، محمدرضا، ( 1403).  اصول فقه، ج 2.  بیروت: دار التعارف.
ملکیان، مصطفی، ( 1385 ).  مشتاقی و مهجوری، تهران، نشر نگاه معاصر.
همیلتون، ملکم، ( 1377) . جامعه­شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی. تهران: تبیان.
هیک، جان، ( 1376 ) . فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی. تهران: هدی.