نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

2 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشکاه شهید مدنی تبریز

چکیده

وجود، مبنای فلسفه‌ی ملاصدرا و آراء خاص فلسفی اوست. در این میان، مسأله‌ی‌ اصالت وجود، از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و پایه‌ی مباحث مهمی در حکمت متعالیه است. صدرا از وجود و ماهیت با تعابیر مختلف یاد نموده است و هر یک از شارحان معاصر حکمت متعالیه، براساس مبانی خاصِ مقبول خود مانند، پذیرش وحدت شخصی وجود یا تشکیک و تعابیر گوناگون صدرا در باب وجود و ماهیت، به نحوی رابطه ماهیت با وجود را تفسیر و نظر ملاصدرا را حمل بر آن تفسیر نموده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در پی آن است که تفسیر صحیح را در نوع رابطه ماهیت با وجود تعیین نماید. لذا در این مقاله، تفاسیر اندیشمندان معاصر در مسأله نوع رابطه ماهیت با وجود، شرح و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. به نظر نگارنده لازم است برای تفسیر نوع رابطه‌ی ماهیت با وجود، بحث هستی شناسانه (عالم ثبوت) از بحث معرفت شناسانه (عالم اثبات) تمییز داده شود. در این صورت تناقضات ظاهری در کلام ملاصدرا برطرف می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد نظریه جوادی آملی مبنی بر اینکه ماهیت، حد وجود متعین است، گرچه صحیح است، ولی أدق نیست، زیرا فقط نوع رابطه ماهیت با وجود در عالم اثبات را مشخص می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection on the Contemporary Exponents of Transcendent Wisdom in the Relationship of Nature with Being

نویسندگان [English]

  • rohollah adineh 1
  • roghayeh mosavi 2

1 The faculty of Imam Khomeini International University

2 s

چکیده [English]

Existence is the basis of Mulla Sadra's philosophy and his particular philosophical views. In the meantime, the question of the authenticity of existence is of great importance and is the basis of important debates in transcendent wisdom. Sadra has interpreted existence and essence in different interpretations, and each of the contemporary exponents of transcendent wisdom, on the basis of his own particular accepted principles, such as, acceptance of Sadra's personal unity of existence or form, and Sadra's various interpretations of existence and essence, somehow relate the essence to being. Mulla Sadra's commentary and commentary carry that interpretati. The present study is a descriptive-analytic one which seeks to determine the correct interpretation of the type of relationship of nature to existence. Therefore, in this paper, the interpretations of contemporary scholars on the question of the nature of the relation of nature to existence, are described and criticized. The author needs to distinguish between the ontological argument (the world of proof) and the epistemological one (the world of proof) in order to interpret the relation of nature to existenceIn this case, the apparent contradictions in Mulla Sadra's word will be resolved. Thus Amoli's Javidian theory that nature is the limit of existence, although true, seems to be true, but not true, since it only specifies the type of relation of nature to existence in the world of proof.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Credit
  • Existence
  • Nature
  • Prestige
  • Limit
-         تهرانی، میرزا جواد، 1369، عارف و صوفی چه می­گویند، تهران، بعثت، چ8.
-         جوادی آملی، عبدالله، 1386، رحیق مختوم، محقق حمید پارسانیا، قم، اسراء.
-         زنوزی، آقا علی مدرس، 1376، بدایع الحکم، تنظیم و مقدمه احمد واعظی، تهران، الزهرا، چ1.
-         ...................................، 1378، مجموعه مصنفات، تهران، اطلاعات.
-         سبزواری، ملاهادی، بی­تا شرح المنظومة، علّق علیه: حسن‌زاده الآملـی، تقـدیم و تحقیـق: مسـعود طالبی، تهران، نشر ناب.
-         شه گلی، احمد، زمستان 1389، نقدی بر نظریه اصالت وجود و عینیت ماهیت، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 37: 61-84.
-         صدر­الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1981، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ3.
-         .........................................................، 1363، المشاعر، ترجمه فارسی: میرزا عمادالدوله، ترجمه و مقدمـه و تعلیقـات فرانسـوی: هانـری کربن، تهران، کتابخانه طهوری، چ2.
-         ........................................................، 1360، الشواهد الربوبیه، مشهد، مرکز نشر دانشگاهی.
-         طباطبایی، محمدحسین، 1388، نهایة الحکمه، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
-         ...................................، 1420، بدایة الحکمه، قم، نشر اسلامی.
-         ...................................، 1386، نهایة الحکمه، تعلیقه غلامرضا فیاضی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
-         ....................................، بی­تا توحید علمی و عینی، مشهد، علامه طباطبایی، چ2.
-         عبودیت، عبدالرسول، 1385، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، قم، سمت و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ1.
-         عرفانی، مرتضی و مرتضی رضایی­وند، پاییز 1394، بررسی تطبیقی معنای اصالت وجود از نگاه صدرالمتألهین و آقا علی مدرس زنوزی، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، دوره پانزدهم، 56: 85-100.
-         فضلی، علی، 1389، حیثیت تقییدی در حکمت صدرایی، قم، ادیان.
-         فیاضی، غلامرضا، 1390، هستی و چیستی در حکمت صدرایی، حسینعلی شیدان شید، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ3.
-         ........................؛ و دیگران در یک نشست علمی، تابستان 1384، عینیت وجود و ماهیت، فصلنامه کتاب نقد، 35: 237-306.
-         قمی، محمد، پاییز و زمستان 1395، تبیینی نو از اصالت وجود و ماهیت از منظر استاد خسرو پناه، جاویدان خرد، 30: 133-156.
-         مصباح یزدی، محمدتقی، 1380، شرح اسفار، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ1.
-         ......................................، 1405، تعلیقة علی نهایة الحکمه، قم، مطبعة سلمان فارسی، چ1.
-         ....................................، 1383، آموزش فلسفه، چاپ ششم، مؤسسة انتشارات امیرکبیر، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، چ3.
-         مطهری، مرتضی، 1380، مجموعه آثار استاد مرتضی مطهری (شرح مبسوط منظومه)، ج9، بی‌جا، بی­نا.
-         معلمی، حسن، 1387، حکمت متعالیه، نشر هاجر، بی­جا.
-         ....................، بهار1383، اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت، معرفت فلسفی، 3: 89-106.
-         موسوی اعظم، سید مصطفی، بهار و تابستان 1397، کارکرد­های هستی شناختی علیت تحلیلی در فلسفه اسلامی، تأملات فلسفی، 8 (20): 225-248.
-         میرداماد، محمدباقر، 1381، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نـورانی، ج1، انجمـن آثـار و مفـاخر فرهنگـی، تهـران.
-         نجاتی، محمد، بهار و تابستان 1398، اصالت وجود صدرایی و برخی پیامدهای هستی شناختی آن، 9 (22): 273-294.
-         یزدان پناه، سید یدالله، 1389، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش سید عطاء انزلی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چ2.
-         ...............................، بی­تا دروس عرفان نظری، قم، جزوه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.